آرشیو یکشنبه ۱۸‌شهریور ۱۳۹۷، شماره ۴۴۱۹
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

نماینده نفتی انگلیس در دیدار با مصدق
نماینده نفتی انگلیس در دیدار با مصدق

تحریم نفتی ایران

18 شهریور 1330 دولت انگلستان خرید نفت از ایران را تحریم و اعلام کرد: هر شرکتی نفت ایران را بخرد، تحت تعقیب قضایی قرار خواهد گرفت. همچنین این کشور با تعطیل کردن کنسولگری های خود در ایران، فروش بسیاری از تجهیزات نفتی به ایران را ممنوع کرد. این محدودیت ها باعث شد تا بسیاری از کشورها از خرید نفت ایران خودداری کنند. البته مصدق معتقد بود ازآنجاکه بسیاری از کشورها به نفت ایران وابسته هستند، تحریم نفتی به ضرر آنها تمام خواهد شد.

تحریم نفتی بریتانیا علیه ایران، همان طور که مشکلاتی را در سطح بین المللی به وجود آورد، در داخل ایران نیز مردم را با برخی مشکلات از جمله تورم و گرانی برخی کالاها مواجه کرد؛ هرچند مصدق سعی کرد با راهبرد اقتصاد بدون نفت تا حدی بر این مشکل فائق آید. البته انگلیس علاوه بر تحریم نفتی، «ذخایر ارزی ایران را نیز توقیف کرد و شرکت نفت از پرداخت بدهی های خود نیز امتناع ورزید.» این کشور همچنین «مال التجاره بازرگانان و کالاهایی را که از شرکت های انگلیسی خریده بودند، توقیف و دولت ایران را از استفاده از استرلینگ محروم کرد. دولت انگلیس به کشورهای تحت الحمایه اش دستور داد برای جلوگیری از فروش نفت ایران، تانکرهای ایران را در بنادر خود توقیف کنند که از آن جمله توقیف تانکر رزماری در عدن بود.» انگلیس در راستای سیاست فشار اقتصادی، از ورود برخی کالاهای اساسی مانند «آهن، فولاد، شکر، چای و دیگر کالاهای اساسی مورد نیاز مردم ایران و تبدیل ارزهای خارجی متعلق به ایران مخصوصا لیره انگلیس به ارزهای خارجی نیز جلوگیری به عمل آورد.» اما آنچه ابعاد تحریم ایران را وخیم تر می ساخت، این بود که تحریم تنها به شرکت های انگلیسی محدود نشد، بلکه کشورهایی چون آمریکا نیز این کشور را در تحریم کمک کردند.

رای اعتماد به فروغی

18 شهریور 1320 فروغی، نخست وزیر زمان اشغال نظامی ایران پس از چند دور مذاکره با نمایندگان انگلستان و شوروی که نیروهایشان بدون برخورد با مقاومت جدی به پایتخت نزدیک می شدند؛ مجلس شورای ملی را به تشکیل یک جلسه فوق العاده دعوت کرد و در این جلسه، خود و وزیر خارجه اش گزارشی از مذاکرات و مکاتبات و نیز آخرین تحولات و خواست دولتین انگلستان و شوروی به نمایندگان دادند و روشن شد که دولت انگلستان خواهان برکناری رضاشاه و تبعید او از کشور است. چون فروغی به این دو دولت وعده هایی داده بود؛ در پایان جلسه تقاضای رای اعتماد کرد که مورد تایید قرار گرفت.

جان باختن شیر دره پنج شیر

نهم سپتامبر سال 2001 در سالروز استقلال جمهوری تاجیکستان و دو روز پیش از رویدادهای نیویورک و پنتاگون، انفجار بمبی که در دوربین یک عکاس عرب جاسازی شده بود احمدشاه مسعود رهبر نیروی مقاومت در افغانستان را به شدت زخمی کرد و این سیاسی مرد بزرگ چند روز بعد چشم بر جهان فروبست. مسعود که او را شیر دره پنج شیر می خواندند مخالف سرسخت طالبان بود و با آنان می جنگید و با ادامه مقاومت، مانع تصرف شمال شرقی افغانستان از سوی طالبان شده بود. برخی محققان عوامل طالبان را دلیل شهادت او می دانند.

مرگ چهره اثرگذار قرن بیستم

مائو تسه تونگ، رهبر جمهوری خلق چین 9 سپتامبر 1976 رخت از جهان بربست. مائو و رهروانش در شرق آسیا انقلابی را به راه انداختند که ملهم از اندیشه های مارکسیستی و وابسته به جنبش دهقانان و روستاییان بود.

او یکی از تاثیرگذارترین و مهم ترین شخصیت های سیاسی دنیا در قرن بیستم بود. اگر چه نقدهای جدی نیز بر شیوه رهبری سیاسی و اقتصادی اش مطرح است. مائو در سال 1958 با هدف تغییر سریع اقتصاد و صنعتی کردن چین طرح «جهش بزرگ به پیش» را اجرا کرد. بر اساس این طرح کلیه زمین های کشاورزی چین مصادره و به 26 هزار واحد اشتراکی تقسیم شدند. مائو آن طور که پزشکش، دکتر لی نوشته از صبح روز 26 ژوئیه 1976 و همزمان با زلزله شدیدی که پکن را تکان داد دچار عارضه قلبی شد. پزشکان خیلی زود فهمیدند که او سکته کرده است و خواستند استراحت کند و سیگار نکشد. اما در سوم سپتامبر بعد از سکته سوم پزشکان فهمیدند که دیگر نمی توانند کاری برای او بکنند. اما هیچ کسی جرات نداشت این واقعیت را به خانواده و نزدیکانش بگوید. روز هشتم سپتامبر حال او رو به وخامت گذاشت و برای لحظه ای سعی کرد چشمانش را باز کند و با صدایی کم جان گفت: «رهبر، من را صدا زدید؟» اینها آن طور که دکتر لی نوشته آخرین حرفی بود که بر زبان مائو آمد.