درباره چرایی وقوع عاشورا و علل و اهداف نهضت حسینی ازدیر باز تاکنون نظریات مختلفی مطرح شده است. هرچند نقص ها و ابهام های تاریخی در طرح تحلیل های متفاوت از این واقعه بی تاثیر نیستند اما شاید عامل مهم تر پیچیدگی و ذوابعاد بودن این رخداد عظیم باشد. متون غنی و پر معنا همواره موضوع تاویل ها و تفاسیر مختلفی قرار می گیرند: هرچه متنی عمیق تر و غنی تر باشد تفاسیر و دریافت های متنوع تری از آن می توان به دست داد. عاشورا نیز یک متن پر رمز و راز و غنی است. این حادثه در طول تاریخ، هم الهام بخش ارزش ها و پیام های مختلفی بوده است و هم درباره چرایی وقوع آن تحلیل های مختلفی مطرح شده است.