آرشیو شنبه ۵ آبان ۱۳۹۷، شماره ۵۲۳۶
زندگی: سلامت
۱۴
سلامت و ایمنی غذا

خطرات سبوس فله ای در نانوایی ها

دکتر بهادر حاجی محمدی (بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران)

فیبر غذایی سبب پیشگیری از سرطان، بیماری های قلبی و عروقی، دیابت و چاقی می شود. سبوس گندم غنی از فیبر بوده و لذا مصرف نان سبوس دار تهیه شده از آرد کامل توصیه می شود؛ زیرا در ایران میانگین سرانه مصرف میوه و سبزی به عنوان منابع اصلی فیبر مطلوب نیست. آرد کامل (با سبوس گیری 7تا 10 درصد) برای نان سنگک، آرد معمولی یا خبازی (با سبوس گیری 12 تا 15 درصد) برای نان های لواش و تافتون، آرد ستاره (با سبوس گیری 18 تا 20 درصد) برای نان بربری و باگت، و آرد نول (با سبوس گیری 23 تا 30 درصد) برای قنادی استفاده می شود.

آرد کامل مورد استفاده برای نان سنگک دارای بیشترین میزان سبوس بوده و لذا مصرف این نان توصیه می شود. اما باید توجه داشت آرد کامل کارخانه ای حاوی سبوس متفاوت است با آردی که در نانوایی به صورت دستی به آن سبوس فله ای اضافه شده است. شهریور 97 سازمان غذا و دارو اعلام کرد که سبوس فله ای موجود در نانوایی ها تصفیه شده نبوده و سلامت آنها مورد تایید وزارت بهداشت نیست. لذا افزودن سبوس فله ای به آرد توسط نانوایان مجاز نیست.

وجود میکروب ها و سموم قارچی سرطان زا در سبوس تصفیه نشده فله ای محتمل است. از طرفی، سبوس تصفیه نشده دارای یک ماده ضدتغذیه ای به نام اسید فیتیک است. اگرچه تخمیر کامل خمیر موجب کاهش اسید فیتیک می شود، اما گاهی فرآیند ورآمدن خمیر در نانوایی ناقص انجام شده و لذا اسید فیتیک در نان حضور پیدا می کند. اسید فیتیک پس از ترکیب با کلسیم و آهن، مانع جذب آنها شده، لذا موجب پوکی استخوان و نیز کم خونی ناشی از فقر آهن می شود. بویژه این که در ایران به دلیل پایین بودن میانگین سرانه مصرف شیر و گوشت، کمبود کلسیم و آهن در برخی اقشار بویژه کودکان، دختران جوان و زنان باردار شایع است. همچنین اسید فیتیک موجود در سبوس فله ای تصفیه نشده ممکن است موجب از دست رفتن آهن موجود در آردهای غنی شده شود. خرده های قابل رویت سبوس در سطح زیرین نان بویژه بربری باید با فرچه برداشته شوند. برای مصارف خانگی سبوس نیز فقط باید انواع تصفیه شده از فروشگاه های معتبر تهیه شده و نباید از نانوایی سبوس فله ای خریداری شود.