آرشیو شنبه ۱۹ آبان ۱۳۹۷، شماره ۴۲۲۷
جلد دوم
۷
یادداشت

دلیلو در مقام منتقد سیاسی

کیهان بهمنی

پس از نگارش چند اثر داستانی و نمایشنامه، دان دلیلو، رمان نویس و نمایشنامه نویس امریکایی در تاثیرگذارترین رمان خود «آوای سپید» (1985) با پیشگویی حادثه نشت مواد سمی کارخانه «یونیون کارباید» که در دوران خود یکی از بزرگ ترین رسوایی های سیاسی ایالات متحده محسوب می شد، جایگاه خود را در مقام نویسنده ای منتقد و سیاسی مستحکم کرد. «آوای سپید» که از نظر بسیاری از منتقدان، از جمله جان آپدایک، یکی از کامل ترین نمونه های ادبیات مدرن/پسامدرن است، بعد ها در سایر آثار او به شکل ارتباطات بینامتنی نمود کامل تری یافت. به همین دلیل آثار این نویسنده بارها و بارها در قالب مقالات و پایان نامه های دانشگاهی از منظر بررسی فراواقعیت، رسانه و مصرف گرایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در سال 1988 دلیلو بار دیگر با رمان «برج میزان» به موضوع سیاسی قتل جان اف. کندی پرداخت و در توضیح این اثر عنوان کرد که سعی داشته با ارایه حقایق پاسخی به سوالات احتمالا بی پاسخ در پس این اقدام سیاسی بدهد. پس از آن و در سال 1991، زندگی نویسنده انزواطلب امریکایی، جروم دیوید سلینجر، را دستمایه ای برای پرداختن به دخالت های رسانه ها در زندگی این نویسنده قرار داد و «مائوی دوم» را نگاشت؛ اثری که پیامی صریح و روشن در خود داشت: «آینده متعلق به توده هاست». «دنیای زیرزمینی» (1997) که دومین جایزه پولیتزر را برای او به همراه آورد و عده ای از منتقدان آن را مهم ترین اثر او می دانند، از بعد سیاسی واکنش صریح نویسنده به جنگ سرد و آزمایش های مخفی اتمی شوروی در قزاقستان بود. در ادامه این روند، دلیلو در رمان کوتاه «نقطه امگا» (2010) بار دیگر سراغ سیاست های جنگ طلبانه مقامات پنتاگون و کاخ سفید رفت. در «نقطه امگا» ریچارد الستر، تئوریسین جنگ و مشاور سری پنتاگون، پس از سال ها کار در مراکز سری سیاستگذاری امریکا در حرکتی خودخواسته به نقطه ای دوردست در ناکجا آباد می رود تا سال های باقیمانده عمر خود را به دور از هیاهوی زندگی شهری در آرامش سپری کند. فیلمساز جوانی که مایل است درباره زندگی الستر فیلمی مستند بسازد به دیدار او می رود و سپس نفر سوم دختر الستر به آنها می پیوندد. در این رمان دلیلو بار دیگر به مافیای قدرت و دست های پشت پرده سیاست های جنگ طلبانه امریکا می پردازد.