آرشیو چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۳۹۷، شماره ۴۲۳۱
صفحه آخر
۱۶
زیر ذره بین

از تاریخ درس بگیریم

دکتر الهه کولایی

نمایش «نام برده» به کارگردانی علی اصغر دشتی که در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می رود، به مساله فروپاشی می پردازد. این نمایش گورباچف را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین چهره های تاریخ معاصر جهان معرفی می کند و به او امکان می دهد تا احوالاتش را پس از فروپاشی شوروی بیان کند. این نمایش برای من به عنوان کسی که از منظر سیاسی به آن نگاه می کنم، از این بابت جالب بود که ایده اصلاحات شوروی و تصور نسبت به جذب در نظام سرمایه داری، ادغام در نظام لیبرال غربی برای روسیه رویا بود. اصلاح طلبان روس تصور می کردند، این امکان وجود دارد که با کنار گذاشتن حساسیت های ایدئولوژیک خود، روابطی نزدیک با امریکا را تجربه کنند. در حالی که چنین چیزی هرگز رخ نداد و فروپاشی نظام کمونیستی را در پی داشت. همان طور که ما در این نمایش دیدیم، گورباچف اشتباه خودش را پذیرفته و می گوید در اعتماد به یلتسین اشتباه کرده و طرز تلقی های اشتباهی داشته است. با توجه به شرایط جامعه ما، بسیار قابل توجه است. چون ما هم مثل خیلی از کشورهای در حال توسعه کمتر به تجارب تاریخی دیگران توجه داریم. هرچند این نمایش پر از نکات جالب بود و شاید کمتر کسی به عمق دیالوگ های گورباچف و رابطه اش با یلتسین توجه کرده باشد، اما من به عنوان کسی که تخصصم این حوزه است به خوبی دیدم که تجربه فروپاشی ای که آقای دشتی در سن پترزبورگ داشته اند که در «نام برده» ما آن را به صورت روایتی مستند شاهد هستیم، چگونه با گورباچف به عنوان مصاحبه پیرامون موضوع «فروپاشی» ارتباط دارد. توهم های گورباچف، رویاهایش و واقعیت هایی که آنها را تایید نمی کرد، جنبه ای بود که بیش از هر چیز در این نمایش مورد توجه من واقع شد. به نظرم درسی تاریخی بود که علی اصغر دشتی به خوبی در این نمایش توانسته آن را در متن تجربه شخصی خود به عنوان هنرمند بگنجاند و مخاطب امروز را که نیم نگاهی هم به مسائل سیاسی دارد، از آن آگاه کند