اساسا در درون فرآیند مدرن شدن و مدرنیته و بسط تاریخی آن یک نوع اتحاد هست، به عبارتی مدرنیته جهانی یکپارچه و در واقع نوعی جهان وطنی را به لحاظ تنوع فرهنگی به وجود می آورد و همه ملت ها را در درازمدت یکپارچه می کند و در ایران نیز وقتی فرآیند نوسازی طی شد به طور طبیعی یکپارچگی صورت می گرفت؛ اما این به معنای آن نیست که نقش روشنفکران، سیاستمداران و سیاست گذاران را در پیش دستی کردن برای اتحاد نادیده بگیریم، آنها نیز مشتاقانه علاقه مند بودند که در برابر خطر پان ترکیسم یا پان عربیسم و مخاطرات مذهبی که در بیرون از مرزهای ایران وجود داشت و ممکن بود کشور را به مخاطره بیندازد، از بحث پان ایرانیسم دفاع کنند و بحث یکپارچگی ملت ایران را پیش بکشند.