آرشیو پنجشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۷، شماره ۴۲۶۱
پنج شنبه روز آخر نیست
۱۵
ایرانشهر

ز گفتن بیاسای و بردار می

هارون یشایایی

هر سال که می گذرد «شب یلدا» «شب یلدایی تر» می شود، خانواده های ایرانی با همه مشکلات ناشی از رفتار و اقدام خودمان و یا تحریم هایی که دیگران ظالمانه بر ملت ایران تحمیل کرده اند، یلدایی می شوند و خاطره و شادمانی شب یلدا را فراموش نمی کنند، هندوانه، انار و سایر ملزومات شب یلدا هر قدر هم که گران شود، مدیر خانواده های کم درآمد ایرانی سایر هزینه های خانواده را صرفه جویی می کنند تا شب یلدا برقرار گردد و بچه ها و بزرگ ترها شادمانی کنند و یلدا به فراموشی نرود.

چند شب پیش در جمعی از دوستان از شب یلدا صحبت شد و درباره حضور آن در فرهنگ، شعر و ادبیات فارسی بحث و گفت وگویی درگرفت. جمعی بر این عقیده بودند که فلسفه شب یلدا ریشه در آیین مهر دارد و در واقع بزرگداشت خورشید است که فردا طلوعی زودهنگام و دوباره دارد، عقیده جمع بر این باور بود که مراسم شب یلدا قبل و بعد از اسلام در خانواده های ایرانی برقرار بوده و همواره یادآوری شده است.

در گذشته های دور بیشتر نویسندگان، شعرا و بزرگان پارسی گو در اشعار یا متون خود از شب یلدا یاد کرده اند، دیگر حاضران اشاره کردند که یلدا و شب یلدا نه فقط در ادبیات فارسی بلکه ریشه در فرهنگ و ادبیات آشوری و عبری دارد و در فرهنگ جغرافیایی تمام منطقه ای که آن را امروزه خاورمیانه می گویند از یلدا و شب یلدا یاد شده است. اسامی بسیاری از شعرا و نویسندگان فارسی زبان به میان آمد و ضمن گفت وگو کسی مدعی بود که از شعرای متقدم مثل فردوسی از یلدا و شب یلدا ذکری شده است. دوستی شعرشناس و مطلع بلافاصله با مراجعه به شاهنامه فردوسی این ابیات را در ارتباط با شب یلدا از زبان حکیم فردوسی برای دیگران خواند:

چنین بود تا بود گردان سپهر /گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر /تو گر با هشی مشمر او را به دوست /کجا دست یابد بدردت پوست /شب اورمزد آمد و ماه دی /ز گفتن بیاسای و بردار می