«شتاب این حرکت علمی نباید کاهش یابد»، «اگر اندکی از کاروان حرکت علمی دنیا عقب بمانیم، دیگر به این کاروان و قله های علمی نخواهیم رسید»، «هیچ گونه توقفی در زمینه حرکت علمی نباید ایجاد شود». هشدار به نهادهای علمی کشور؛ این مهم ترین پیام در میان سخنان روز گذشته رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی بود.

با این حال تزریق روحیه اعتماد به نفس و باوراندن شعار «ما می توانیم» به بدنه علمی کشور، روی دیگر سکه سخنان انذارگونه ایشان بود؛ «معتقدم کشوری که همت کند، حتی می تواند در بحبوحه مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز کارهای بزرگی انجام دهد»، «شرایط امروز ما به سختی تلاطم های کشورهایی که در شرایط بسیار سخت، سنگ بناهای علمی بزرگی را پایه گذاری کردند، نیست، بنابراین می توانیم پایه های مستحکم علمی را بنا بگذاریم.»

نگرانی از کند شدن حرکت علمی کشور که در جای جای سخنان رهبر انقلاب دیده می شود، حاکی از وجود نارسایی های جدی در میان دستگاه های مرتبط با حوزه علم و دانش به خصوص در دانشگاه های کشور است. برخی اطلاعات و آمار اعلام شده توسط سامانه های بین المللی سنجش اعتبار علمی کشورها نظیر داده های موسسه Scimago Jounal & Country Ranking نشان می دهد که رشد علمی ایران به رغم آنکه به جهت کمی یعنی تعداد مقالات علمی بسیار بالا و حتی در جایگاه اول دنیاست اما شاخص های کیفیت در مقالات ایرانی در قیاس با مولفه های کمی، کاهش رتبه چشمگیری را نشان می دهد. نمونه یکی از این شاخص های کیفی، H-Index است. این شاخص، نمایشگر بهره وری و تاثیرگذاری دانشمندان یک کشور بر اساس مقالات آنان است. کشورمان در این شاخص، عدد 257 را کسب کرده و با این عدد در جایگاه 42 دنیا قرار دارد. این اطلاعات توسط یک سایت اعتبارسنجی داخلی به نام «فکت نامه» بررسی شده است. این سایت به درستی سنجی یا fact-checking می پردازد. درستی سنجی به معنای دستیابی به صحت گفته ها، اخبار و اظهاراتی است که با استفاده از فکت ها، آمار و اطلاعات معتبر به دست می آید.نگرانی دیگر رهبر انقلاب که در قالب یک توصیه بیان شد، اعتماد به برنامه ها و توصیه های کشورهای غربی در حوزه دانش و فناوری کشور است.

اتفاقی که شاید با انتشار و درز اخبار حضور سرزده برخی چهره های به ظاهر علمی و حتی مشخصا غیر علمی و وابسته به دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی غرب و از جمله آمریکا نظیر «آلن گودمن»، کارمند رسمی CIA سرویس جاسوسی آمریکا از دانشگاه های کشور، نظیر دانشگاه های تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی و پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک نمی تواند دور از ذهن باشد.

با این حال رهبر انقلاب در توصیه دیگر خود مسئولان را به استفاده از همه توانایی های غربی ها ترغیب کرده و می گویند که از شاگردی کردن و یاد گرفتن از آنان هرگز پرهیز نکنند. ایشان گفتند که شاگردی کردن ننگ نیست اما از «همیشه شاگرد ماندن» ننگ مان می آید. هشدارهای مهم رهبر انقلاب در عین دمیدن روح اعتماد به نفس به بدنه علمی کشور با یک جمع بندی مهم در سخنان شان همراه بود آنجا که فرمودند: «هر ملتی که از دانش های جدید و فناوری های مرتبط با آن عقب بماند، سرنوشتی جز عقب ماندگی، ذلیل شدن و استعمار از جانب قدرت ها نخواهد داشت.»