آرشیو چهارشنبه ۱۰ بهمن ۱۳۹۷، شماره ۴۵۳۶
تاریخ و اقتصاد
۳۰

نمایه

فلسفه تاریخ، کاربست اندیشه

«این کتاب رساله ای است در باب فلسفه تاریخ، نام «فلسفه تاریخ» را ولتر در قرن هجدهم ابداع کرد و مقصودش از آن چیزی بیش از تاریخ انتقادی و علمی نبود یعنی نوعی تفکر تاریخی که در آن مورخ به جای تکرار داستان هایی که در کتاب های قدیمی می یافت، اندیشه خود را درباره رویدادها به کار می بست.

همین نام در اواخر قرن هجدهم مورد استفاده هگل و نویسندگان دیگر قرار گرفت؛ اما آنان معنایی متفاوت به آن دادند و آن را صرفا تاریخ دنیا یا تاریخ جهان تلقی کردند. کاربرد سومی از این عبارت نزد اثبات گرایان قرن نوزدهم یافت می شود. فلسفه تاریخ از دید آنان کشف قوانین کلی حاکم بر جریان رویدادهایی بود که تاریخ حکایت آنها را بر عهده داشت. وظایفی که ولتر و هگل برای «فلسفه تاریخ» وضع کردند، می توانست به دست خود تاریخ ادا شود؛ درحالی که اثبات گرایان سعی داشتند از تاریخ نه یک فلسفه، بلکه یک علم تجربی مانند هواشناسی بسازند. در هریک از مواد، برداشتی از فلسفه به معنای تفکری مستقل و انتقادی بود. هگل آن را تفکر درباره جهان به سان یک کل معنا می کرد و اثبات گرایی قرن نوزدهم آن را کشف قوانین هماهنگ می دانست.»

منبع: از مقدمه «مفهوم کلی تاریخ»، آر.جی.کالینگوود، ترجمه علی اکبر مهدیان، تهران، نشر اختران
تشکیل اداره تبلیغات

در تاریخ اول مهر 1319 خورشیدی دکتر عیسی صدیق به تشکیل اداره تبلیغات مامور و به ریاست آن اداره منصوب شد.

به گفته وی «… پس از فراهم کردن محل مناسب برای اداره (خانه سیدالعراقین در مغرب ساختمان اپرا) و تهیه اثاثه و استخدام اعضای لازم امور دفتری و اداری و انتقال اداره نامه نگاری از وزارت کشور و خبرگزاری پارس از وزارت امورخارجه و رادیو از وزارت پست و تلگراف، درصدد برآمدم هدف اساسی و خط مشی و برنامه کار اداره کل انتشارات و تبلیغات را معین کنم. برای استفاده از نظر دانشمندان کشور برحسب پیشنهاد من و تصویب دولت شورای عالی انتشارات از اشخاص ذیل تشکیل شد: ذکاء الملک فروغی، محمد قزوینی، دکتر غنی، دکتر سیاسی، دکتر محمود افشار (مدیر مجله آینده)، دکتر شفق، دکتر علی نقی وزیری…» دوره ریاست دکتر صدیق تا شهریور 1320 بود که در کابینه مرحوم فروغی برای نخستین بار به وزارت فرهنگ برگزیده شد. در شهریور 29 نام اداره تبلیغات و انتشارات به اداره اطلاعات و رادیو تبدیل شد.

منبع: حسین محبوبی اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، انتشارات دانشگاه تهران، 1370.