رابطه ادیان و مناسبات اجتماعی و اقتصادی از همان روزهای اولیه ظهور دین آشکار می شود. تمامی ادیان ابراهیمی درخصوص مناسبات اجتماعی و اقتصادی دستورات و تکالیف خاصی را داشته و در برخی از آنها با قطعیت از سوی پیامبران یا بزرگان دین حکم های متعددی وجود دارد که برای نمونه می توان موضوع «ربا» را از این دست دانست. هرچند دین اسلام که آخرین دین ابراهیمی است، نگاه مترقی تری به ربا دارد.

اسلام از معدود نهضت های دینی است که توانست تبدیل به یک نظام شده و قدرت لازم در ارکان سیاسی و اقتصادی را به دست آورد. این موضوع ادبیات دینی را وارد حوزه های دیگر کرد و اقتصاد نیز در کنار سیاست و فرهنگ تاثیرات بسزایی از نظام دینی اسلام را در خود گنجاند. شاید بتوان نظام اقتصادی برآمده از اسلام را فراتر از بسیاری از دستاورد های فلسفی تمدن اسلامی برشمرد، حال آنکه هیچ گاه روشنفکران، متفکران و حتی روحانیون در این خصوص فعالیت تبلیغی و پژوهشی درخوری برای عموم و نخبگان ارائه نکرده و بیش از پیش، وجه علمی تمدن اسلامی که خود نتیجه رویکرد نظام اقتصادی آن است را ترویج کرده اند.بعدها با انقلاب اکتبر شوروی بسیاری از روشنفکران رویکرد سوسیالیستی را برای خود برگزیدند و به قرائتی سوسیالیستی که نقش دولت را بسیار پررنگ کرده و از سوی دیگر با پدیده های جدید چون بانکداری و سرمایه گذاری نیز زاویه های جدی دارد،پرداختند. این موضوع در دهه 1350 و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اوج خود بود و نتایج آن را می توان در قانون اساسی کشور دید. در این پرونده باشگاه اقتصاددانان به کنکاش رابطه و آرای اسلام و نظام بازار آزاد پرداخته و میزان تطبیق آموزه های دینی اسلام و نظام سرمایه داری بررسی شده است.