برنامه بازدارنده ترومن

هری ترومن، رئیس جمهور آمریکا 12 مارس 1947 طی یک سخنرانی در کنگره این کشور، لایحه ا ی را تحت عنوان «بازدارندگی» تقدیم کنگره کرد که بعدها به دکترین ترومن مشهور شد. این طرح در ابتدا ناظر به ارائه کمک های مالی و اقتصادی به دو کشور ترکیه و یونان بود که به شدت در معرض خطر کمونیسم و چیرگی شوروی قرار داشتند. این کمک ها به سایر کشورهای درحال توسعه از قبیل ایران نیز سرایت کرد و در چارچوب این طرح، برخی کمک های اقتصادی و وام های بانکی به ایران داده شد.

در واقع پس از جنگ جهانی دوم و تسلط شوروی بر اروپای شرقی، خطر کمونیسم در برخی کشورهای اروپای غربی از قبیل فرانسه، ایتالیا، پرتغال و حتی انگلستان وجود داشت. همچنین کمونیسم در آسیا نیز نفوذ پیدا کرده و علاوه بر کشورهای آسیای شرقی و جنوبی از قبیل ویتنام، کامبوج، لائوس و نپال، در برخی کشورهای آسیای غربی و جنوبی از قبیل افغانستان، هندوستان و ایران نیز نفوذ پیدا کرد و این مساله باعث ترس و واهمه کشورهای سرمایه داری و در راس آنها ایالات متحده آمریکا شد. بنابراین آمریکا به فکر اجرای طرح هایی برای مقابله با کمونیسم در نقاط مختلف جهان افتاد و در این راستا طرح مارشال را برای کمک به توسعه اقتصادی و صنعتی اروپا و اصل 4 ترومن را برای کمک به کشورهای درحال توسعه به اجرا در آورد.بنابراین هدف اصلی و عمده این کمک ها جلوگیری و پیشگیری از گسترش نفوذ کمونیسم و قدرت شوروی در سایر کشورها بود. در این زمان هری ترومن معتقد بود که کمونیسم در شرایط فقر اقتصادی امکان رشد و گسترش دارد، بنابراین در دکترین خود ارائه کمک های اقتصادی به کشورهای توسعه نیافته و حتی کشورهای غربی را دنبال کرد و برای انجام این کار نیز حمایت کنگره آمریکا را به دست آورد.

دوازدهم مارس 1854م معاهده تاریخی قسطنطنیه در شهر استامبول پایتخت عثمانی میان فرانسه، انگلستان و امپراتوری عثمانی منعقد شد. اساس این معاهده حفظ منافع کشورهای غربی بود. پس از امضای این معاهده، سه کشور مذکور در مقابله با توسعه‏طلبی روسیه تزاری در اروپا، به موفقیت‏هایی دست یافتند که پیروزی بر روسیه در جنگ کریمه، از آن جمله بود. این پیروزی به واسطه حمایت کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و انگلستان به دست آمد و در نتیجه روسیه مجبور به خروج از مناطق اشغالی شد.

گاندی و رژه نمک علیه انگلیسی ها

در دوازدهم مارس 1930م نهضت عظیم نافرمانی در هند به دستور ماهاتما گاندی رهبر معنوی این کشور، به منظور مقابله با تصمیمات جدید دولت استعماری انگلیس در مورد افزایش مالیات نمک آغاز شد. رژه نمک یا ساتیاگراهای نمک بخش بسیار تاثیرگذاری از جنبش استقلال هند بود که با رژه دندی آغاز شد. این رژه مصداقی از مقاومت بدون خشونت و کمپینی برای تحریم مالیاتی انحصارطلبی بریتانیا برای تولید نمک در هند بریتانیایی بود که جنبش گسترده ای از نافرمانی های مدنی را به دنبال داشت. این جنبش سازمان یافته ترین چالش علیه بریتانیا بعد از جنبش عدم همکاری (1920 تا 1922) بود و بلافاصله بعد از این بود که کنگره ملی هند در ژانویه 1930 بیانیه استقلال هند را صادر کرد.

ماهاتما گاندی رهبری این رژه را به عهده داشت. او این رژه را از پایگاهش در سابارماتی در نزدیکی روستای احمدآباد شروع کرد و تا ساحل دریا در نزدیکی دندی ادامه داد تا بعد از 23 روز با پیمودن 390 کیلومتر، بدون پرداخت مالیات بتواند به تولید نمک بپردازد. در این مدت هندی های بسیاری به او پیوستند. ساعت 6 و 30 دقیقه صبح 6 آوریل 1930 وقتی که گاندی قانون نمک را زیر پا گذاشت، میلیون ها هندی را برانگیخت تا در اعتراض به قوانین راج انگلیسی در مورد نمک، دست به نافرمانی های مدنی بزنند. کمپین نتوانست بریتانیا را از هند بیرون براند اما تاثیر بسیار بزرگی در افکار مردم درباره بریتانیا و دید بریتانیا از استقلال طلبی هند گذاشت. بعد از تولید نمک در دندی، گاندی در امتداد ساحل به سمت جنوب حرکت کرد و ضمن تولید نمک، مردم را برای شرکت در ساتیاگراهایی که قرار بود در داراسانا برگزار شود، دعوت کرد ولی در نیمه شب 4 می 1930 گاندی بازداشت شد. ساتیاگراها علیه مالیات نمک تا یک سال بعد ادامه پیدا کرد یعنی تا زمانی که گاندی آزاد شد و با لرد ایروین در کنفرانس میزگرد دوم مذاکره کرد. در خلال رژه نمک حدود 80 هزار نفر بازداشت شدند.