دوران زعامت دینی امام جعفر صادق (ع) با پیچیدگی های سیاسی - اجتماعی بسیاری همراه بود. تقریبا نیمی ازاین دوران با عصر خلافت اموی ها (132-114ه.ق) و نیمه دیگر آن با روزگار روی کارآمدن عباسیان هم زمان شد. درنیمه اول این دوره پرتحول، قیام های کوچک و بزرگی به وقوع پیوست که قیام «نفس زکیه»، برادرش«ابراهیم»،«زیدبن علی» و«ابومسلم خراسانی» مهم ترین آنها به شمارمی روند که زمینه سازتحمیل فشارهای سیاسی فراوانی علیه امام(ع) شدند. دامنه عصیان و سرکشی به حوزه چالش های سیاسی - اجتماعی محدود نمانده و به باورهای اعتقادی نیز سرایت نمود، از این رو فرقه گرایی در دوران حیات امام صادق (ع) باب شده و درگستره ای وسیع رواج یافت، به گونه ای که علاوه برفرقه هایی همچون «معتزله»،«خوارج»،«کیسانیه»،«زیدیه»،«اسماعیلیه» و... کفر و زندقه هم جان گرفته و جمعیت ملحدان اینجا وآنجا سربرآورده بودند.امام صادق (ع) درچنین شرایطی با آگاهی از خطری که جوهره عقیده اسلامی را تهدید می کرد، به منظور صیانت از رسالت خاتم انبیا(ص) و با بهره گیری از ضعف نسبی حاکمان، به تعلیم و ترویج معارف دینی پرداخت و بدین سبب به مجدد شریعت محمدی (ص) و احیاگر دین در یکی از بزنگاه های تاریخی شهره گشت. یکی از آسیب های اجتماعی گریبانگیر جامعه اسلامی در آن ایام، سوق یافتن اجتماع مسلمین به سوی پوچ گرایی و تهی شدن زندگی ها از ایمان خالص بود. حال آنکه براساس تعالیم اسلام، بنیان های اجتماع برایمان معنوی و تقوای الهی استوار بوده و افق های پیش روی آحاد مسلمان را برادری، نیک اندیشی و خیرخواهی برای دیگران در چارچوب رعایت های اخلاقی با محوریت مدارا شکل می دهد. درچنین شرایطی امام صادق(ع) از پایگاه علم وعصمت، تلاش مجدانه ای را در راه تبیین و تعلیم شریعت محمدی(ص) آنچنانکه بود، آغاز نمود و با تربیت نسلی از اندیشمندان صالح، به معرفی اسلام ناب درگستره جغرافیای اسلامی اهتمام ورزید. آن حضرت(ع) دراین راه دو هدف عمده را مورد اهتمام قرار داده بود؛ 1- مقابله با انحراف های عقیدتی، فکری و اخلاقی مسلمانان با معرفی حقیقت دین 2- آگاهی بخشی سیاسی نسبت به حرکت های اجتماعی که درنهایت به سود یکی از دو طرف «اموی» یا «عباسی» منتهی می شد.