آرشیو پنجشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۰، شماره ۷۶۵۴
ایران زندگی
۵
یادداشت

تجلی مردم سالاری در مشارکت فعال

دکتر سید ضیاء هاشمی (استاد دانشگاه)

 در آستانه برگزاری انتخابات مهم پیش رو، می خواهم توجه خوانندگان را به اهمیت «مشارکت فعال» و ضرورت بهره گیری از حق شهروندی برای مشارکت در انتخاب مدیران کشور جلب کنم. بی گمان نوع نگرش و نگاه افراد و اقشار مختلف به این موضوع متفاوت و چه بسا بعضا متناقض است ولی با تامل در معنا و مفاد انتخابات در ایران می توان به یک رویکرد مشترک نسبت به این مساله حیاتی دست یافت. انتخابات به گمان من یک جلوه بارز بهره مندی از حقوق شهروندی در جامعه مدرن است. تردیدی نیست که جامعه ما از جهات زیادی مصداق یک جامعه مدرن یا متجدد به معنای نوین بودن ساز و کارها و فرایندهای جاری در عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن است. نیازی به توضیح و تاکید نیست که مفاهیم اجتماعی مانند مدرنیته، دموکراسی، شهروندی و... مفاهیمی بسیط نیستند که تنها یک سطح و مصداق داشته باشند، بلکه پیچیدگی این مفاهیم موجب شده است که مصادیق، سطوح و جلوه های گوناگونی از نظام های مدرن و دموکراتیک در عالم واقع شکل بگیرد، به گونه ای که شاید بتوان به تعداد جوامع مدرن و مردم سالار، نمونه های مختلف و متنوع مردم سالاری را برشمرد.

طبعا در جامعه ما هم مردم سالاری ایرانی با ویژگی ها و اقتضائات خاصی تجلی یافته است که سطح و میزانی از ویژگی های تیپ ایده آل دموکراسی را در خود دارد. آنچه در این میان مهم و ضروری است، حفظ این میزان و تلاش برای تقویت و تعمیق آن در چارچوب قانون، فرهنگ و واقعیت های اجتماعی موجود است. بنابراین در انتخابات پیش رو که به هر حال تاثیری انکارناپذیر در تعیین مسیر و فرایندهای سیاسی و مدیریتی سال های آینده از یک سو و تقویت یا تضعیف بنیان های مردم سالاری موجود از دیگر سو دارد، آنچه مهم، ارزشمند و قابل دفاع است، مشارکت فعال و اثرگذار است نه بی تفاوتی و انفعال؛ این انفعال چه از سر بی انگیزگی و بی رغبتی باشد یا به دلیل عافیت طلبی یا انزواگزینی و یا به هر دلیل دیگری که به عدم مشارکت فعال و اثرگذار منجر شود، قابل دفاع به نظر نمی رسد، چون نه کمکی به بهبود شرایط کشور در کوتاه مدت خواهد کرد و نه در تحکیم بنیان های ساختار مردم سالار که بستر قانونی و بی بدیل تحقق نظام جمهوری اسلامی و تداوم ثبات سیاسی کشور است، تاثیر مثبتی به جا خواهد گذاشت.