آرشیو دوشنبه ۲ بهمن ۱۴۰۲، شماره ۵۶۸۵
سیاست
۲
یادداشت

مقابله با تروریسم نیازمند تلاش مشترک است

دکتر کیومرث یزدان پناه درو (استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران)

پاکستان همسایه خوب ماست اما باید متوجه باشد که امنیت موضوعی دو طرفه است و نمی توان از آن صرفا برداشت کالایی داشت. ایران بیش از پنجاه سال است که در برقراری نظم و امنیت مرزهای شرقی چه با پاکستان چه با افغانستان تنهاست و هر قدر که نیروهای مسلح و مرزبانی با اقتدار و جدیت در تامین امنیت مرزها جانفشانی کرده و هزینه می دهند، اما در سطوح سیاسی و سیاست خارجی اکثر دولت های مستقر در کشور کوتاهی های زیادی داشته اند و نتوانسته اند با قدرت دیپلماسی، همسایگان شرقی را به راهبرد اساسی در تامین امنیت مرزها ترغیب کنند. همین ضعف باعث شده که افغانستان و پاکستان فکر بکنند که فقط وظیفه ایران استقرار نظم و امنیت در مرزهای شرقی است و در بسیاری از مواقع پاسخگوی حجم زیاد ناامنی در مرزهای خود با ایران نیستند.

مواد مخدر، تروریسم، شرارت های مسلحانه، مهاجرین بی سر و ته، قاچاق سلاح، قاچاق انسان و کالا و بی هویتی مرزهای دو همسایه شرقی رهاورد این بی مبالاتی ها و بی مسوولیتی های دولت ها و ارتش های افغانستان و پاکستان نسبت به ایران است. این مرزها که 1900 کیلومتر طول دارند باید از وضع امنیتی صرف خارج شده و کاربری آنها تغییر کند. پاکستان باید ملزم شود تا بستر تامین سلاح و اطلاعات برای تروریست ها نشود و رفتار منفعلانه خود را در مرزهای طولانی با ایران متوقف کند و از نفوذ اطلاعاتی و امنیتی خود برای زمینگیر کردن دایمی گروه های تروریستی استفاده کند.

‏ایران، پاکستان و افغانستان باید شرایط بسیار حساس زمانی را درک کنند و هیچ کدام نباید با استفاده از موقعیتی که دارند، منطقه را به عنوان پوششی برای اقدام بی پروا و نقض حاکمیت ملی همدیگر و آسیب پذیری امنیتی تبدیل کنند. کشورهای منطقه می دانند که تروریسم یک چالش وسیع بر ای امنیت منطقه ای و امنیت ملی تک تک این کشورهاست و برای مقابله با آن نیازمند همکاری جمعی در منطقه و جلب مشارکت جهانی هستند. از طرف دیگر پاکستان روابط پایداری با ایران دارد و حتی نباید لطف های ارزنده ایران به خود در دوران های سخت تاریخی به ویژه جنگ با هند را فراموش کند. انتظار از پاکستان برای خشکاندن ریشه های تروریسم در کشورش بیشتر از این حرف هاست و حمله احساسی ارتش این کشور به سراوان مایه تاسف و به نحوی این اقدام را باید فرار به جلوی اسلام آباد ارزیابی کرد. حرکت بازدارنده ایران اگر چه نباید رسانه ای می شد، نتیجه کوتاهی های ارتش پاکستان بود و این اقدام را نمی شود نقض حاکمیت و تمامیت ارضی پاکستان تلقی کرد و دولت و ارتش پاکستان باید دغدغه ها و نگرانی امنیتی ایران را در مرزهای خودش درک کند و متوجه بشود که ساده انگاری امنیت مرزها از سوی پاکستان وارد مراحل خطرناکی برای ایران شده است.

لذا انتظار می رود تا دولت و مجلس و ارتش پاکستان در مساله حذف تروریسم و عوامل ناامن زا در طول بیش از 950کیلومتر مرز زمینی با ایران را کاملا جدی بگیرد.

این یک واقعیت جغرافیایی است که نه پاکستان، نه عراق، نه عربستان، نه جمهوری آذربایجان و نه هیچ کدام از همسایگان دشمنان ما نیستند و ما هم دشمن آنها نیستیم.

اراده ای فراسوی مرزهای سرزمینی در تلاش برای جنگ و بحران در منطقه هستند و ممکن است کشورها را به سمت جنگی ژئوپلیتیک بکشانند. این خطر ژئوپلیتیک بیخ گوش کشورهای منطقه به ویژه ایران است و تحرکات نظامی در منطقه، در صورت غفلت کشورهای منطقه، گام به گام به جنگ بزرگ نزدیک می کند. ممکن است در ماه مارس اتفاقات پیچیده ای در منطقه رخ بدهد.

نکته حایز اهمیت دیگر در کنترل و مدیریت فضای عمومی و رسانه ای برای دو کشور است که ممکن است با نشر حواشی دردسرساز، به اختلاف افکنی و تفرقه دست بزنند که در شرایط فعلی به عنوان عاملی مخرب در خدمت انحراف افکار عمومی است.