تا به حال فکر کرده اید شهری که در آن زندگی می کنید می تواند پایتخت کشورتان باشد؟ البته پایتخت شدن نه به این منظور که نهادهای مهم تصمیم ساز و امکانات بیشتر در شهر شما متمرکز شوند؛ بلکه انتخاب شهر شما به عنوان شهری که بیشترین ایده های خلاقانه فرهنگی را دارد و مردمش از همه بیشتر کتاب می خوانند و برای تشویق دیگران به کتابخوانی تلاش می کنند؛ طرحی که چند سالی است با عنوان «پایتخت کتاب ایران» در شهرهای ایران برگزار می شود. تاکنون هر کدام از شهرهای اهواز، نیشابور، بوشهر، کاشان، یزد، شیراز و سنندج برای یک سال توانسته اند عنوان «پایتخت کتاب ایران» را به نام خود کنند. آبان ماه سال گذشته هم در هشتمین دوره برگزاری این طرح شهر سمنان به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شد.

اما کسب عنوان پایتختی کتاب چه تاثیری در ترویج فرهنگ مطالعه و توسعه امکانات کتابخوانی در سمنان داشته است؟ فرشید فلاح، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان در گفت و گو با «ایران» در این خصوص گفت: سمنان از بین 110 شهر مهم فرهنگی که در این دوره ثبت نام کرده بودند به عنوان هشتمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شده است. از این تعداد 12 شهر به عنوان «دوستدار کتاب» معرفی شدند. از بین 12 شهر «دوستدار کتاب ایران» 2 شهر از ادامه رقابت انصراف دادند و با نظر داوران از بین 10 شهر باقیمانده، سمنان به عنوان «پایتخت کتاب ایران» معرفی شد. ما با شعار «سمنان به اضافه کتاب پیش به سوی آینده درخشان ایران اسلامی» از ماه های پایانی سال 1401زمینه پایتخت کتاب ایران شدن را کلید زدیم. 20 اسفند ماه سال گذشته نیز جشن پایتخت بودن کتاب را در شهر سمنان برگزار کردیم. این جشن باشکوه خیابانی در شهر با استقبال زیاد مردم روبه رو شد و از این رو تصمیم داریم از این جشن ها تا پایان سال بازهم برگزار کنیم.

فلاح در پاسخ به این پرسش که چه چیزهایی باعث شد سمنان پایتخت کتاب ایران شود، اظهار داشت: گسترش فناوری های دیجیتال در این حوزه مثل کتابخانه های الکترونیک که به صورت شبکه کار می کنند و کتاب را در جامعه به گردش درمی آورند و مزایای جالبی مثل رزرو کتاب، نمایش مسیر گردش کتاب در شهر و برگزاری مسابقه در بستر دیجیتال را دارند، راه اندازی مرکز تحویل کتاب با پهپاد، روبات هوشمند مروج کتاب که بچه ها را برای پیدا کردن کتاب مورد علاقه شان در کتابخانه کمک می کند، بازارچه کسب وکارهای دیجیتال با محوریت کتاب، ایجاد باغ کتاب سمنان و بهسازی و تجهیز بوستان کتاب و برگزاری رویدادهای مهم مثل همایش بین المللی «از سمنان تا هندوستان» که باعث توسعه حوزه های سیاسی، فرهنگی، علمی و حتی اقتصادی در استان خواهد شد، احداث کتابخانه های تخصصی موضوعی مثل کتابخانه ملل، کتابخانه گنجینه و کتابخانه تخصصی بانوان، اجرای پویش ها و جشنواره های جذاب با هدف تشویق اقشار مختلف به کتابخوانی و کاهش معضلات اجتماعی مثل طرح «هم کتاب» که نوه ها، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها را حول محور کتابخوانی به هم نزدیک تر می کند، طرح «کتاب طلایی سال» و انتخاب کتابخوانان برتر شهر و فراهم شدن هرچه بیشتر بستر برای نویسندگی چاپ و نشر کتاب از جمله طرح هایی است که شروع شده و قرار است در ماه های پیش رو در سمنان، پایتخت کتاب ایران اجرا شود.

این مسئول افزود: ما در ابتدای راه توسعه و ترویج کتابخوانی هستیم و اغلب این طرح ها مربو به پایتخت شدن کتاب در سمنان بوده که امتیاز آوردند اما همه آنها هنوز اجرایی نشدند و تا پایان سال 1403 که این عنوان به سمنان تعلق دارد فرصت تحقق یافتن دارند.وی با اعلام اینکه سمنان 80 کتابخانه عمومی در سطح شهر دارد و این کتابخانه های عمومی زیرنظر اداره کل کتابخانه های عمومی استان هستند، گفت: تعداد کمی کتابخانه مشارکتی در استان وجود دارد که این کتابخانه ها توسط مردم ساخته شده اند. در شهر سمنان کتابخانه برادران شهید علومی خیرساز است و خیرین هم آن را اداره می کنند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با بیان اینکه یکی از مهم ترین ویژگی های این طرح این است که هر شهری می تواند برای کسب عنوان پایتخت کتاب شدن تلاش کند و این عنوان تنها مختص شهرهای بزرگ و با امکانات ویژه نیست، تصریح کرد: این عنوان به شهرهایی داده می شود که برنامه های مفید برای ترویج کتابخوانی داشته و برنامه هایشان ضمانت اجرایی داشته باشد. سال بعد رقابت پایتخت کتاب ایران تکرار می شود و سمنان هم که امسال پایتخت بوده می تواند دوباره انتخاب شود اما چشم انداز ما این است که بقیه شهرهای استان را در این رویداد وارد کنیم و این عنوان را در استان نگه داریم. سه شهر شاهرود، مهدی شهر و سرخه در استان از دیگر شهرهای بسیار باظرفیت و مدعی در حوزه کتاب و کتابخوانی هستند. هر کدام از این شهرها ویژگی هایی دارند مثلا در مهدی شهر هر دانش آموز دبستانی در طول سال تحصیلی 35 عنوان کتاب غیردرسی مطالعه و در مورد آن کتاب مقاله تهیه می کند و نقاشی می کشد و در نهایت درباره آن کتاب کنفرانس می دهد. در سمنان روستایی داریم با عنوان «مومن آباد» که این روستا هم در سطح کشور به عنوان روستای دوستدار کتاب انتخاب شده است. ما تلاش می کنیم تا برنامه های موفق اجرا شده در این روستا را در روستاهای دیگر هم انجام دهیم.

فلاح یادآور شد: در پژوهش های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصرف کالاهای فرهنگی و مطالعاتی در استان سمنان بالاتر از میانگین کشوری ارزیابی شده است. همچنین در سمنان میانگین سواد از میانگین کشوری بالاتر است و وضعیت کتابخوانی در سمنان نسبت به بقیه استان ها بهتر است.