فصلنامه آب و محیط زیست
پیاپی 48-49 (اسفند 1380)

شناسایی طیف ویسعی از بیماری های زایش، کنترل کیفیت، میکروبی آب را از منابع تامین تا مبادی مصرف ضرورت بخشیده است. جست و جو برای یافتن میکروارگانیسمی که بتواند نشانگر حضور عاملهای بیمایزا در آب باشد، دلیل تعداد و دشواری کشت انواع گوناگون عاملهای میکروبی بیماریزا ضرورتی است که از آغازین سال قرن نوزدهم مورد توجه بوده است. در این مقاله رویکردهای نوین میکروبیولوژی آب، به ویژه شاخصهای میکروبی کیفیت میکروبی مورد بحث قرار گرفته و سعی شدهاست تا محدودیت ها و کاربری هر یک از آنها به اختصار بیان شود.

رودخانه کارون از بزرگترین، پرآبترین و طولانی ترین رودخانه های ایران است و کوه های زاگرس حدود 75 کیلومتری جنوب غربی اصفهان سرچشمه گرفته، پس از پیمودن مسافتی در حدود 1200 کیلومتر و از عبور از خرمشهر و ابادان از طریق شاخه های بهمنشیر و اروند رود در استان خوزستان به خلیج فارس می ریزد. رودخانه کارون در طول مسیر توسط منابع متعددی از جمله تخلیه پساب کارخانه ها، فاضلابهای شهری و خانگی و نیز زهکش کشاورزی آلوده شده و آلاینده های آلی، مواد معلق، رنگ و پیش سازهای طعم و بو را با خود حمل می کند....

حضور اورانیوم در آب های سطحی و زیرزمینی که از منابع آب آشامیدنی به شمار می روند. در بعضی موارد به دلیل فعالیت بشر نظیر مین گذاری و حفاری معادن اورانیوم می باشد. بدین ترتیب اورانیوم در آب آشامیدنی حضور پیدا می کند. به دلیل آنکه مواد موجود در طبیعت خاک، آب و مواد بیولوژیکی حاوی مقادیر بسیار پایینی از اورانیوم می باشند بنابراین به یک روش تجزیه ای با حد آشکارسازی بسیار پایینی مورد نیاز است....

استفاده از بتن به عنوان ماده ای محکم و ارزان در ساخت لوله و سازه های بتنی در تاسیسات فاضلاب کاربرد وسیعی دارد. همزمان با این توسعه، تقویت استحکام سازه های بتنی به کمک میلگرد فولادی و محافظت آن در برابر عوامل خورنده شیمیایی مورد توجه قرار گرفته است. شرایط دما و رطوبت در سیستم های فاضلاب، محیط زیستی را برای فعالیت های بیوشیمیایی انواع باکتری ها فراهم می سازد. نتیجه این فعل و انفعالات انجام واکنشهای اکسیداسیون، احیا و تولدی گازهای مخربی...

ایجاد شرایط سپتیک در تصفیه خانه ها و نقاط جمع آوری فاضلاب ها، گاز سولفید هیدروژن تولید می کند. این گاز بی رنگ با بوی زننده و نامطلوب در اثر احیا سولفات و تجزیه مواد آلی حاصر می شود و به عنوان یک مشکل اساسی در سیستمهای تصفیه فاضلاب (عمدتا شهری) مطرح می باشد. پرمنگنات پتاسیم با درجه اکسیدکنندگی قوی در طی واکنشهای شیمیایی با ترکیبات بودار حاصله، می تواند به عنوان عامل موثری جهت کنترل بو در تصفیه خانه به شمار می آید.

نهر مالح از نهارهای تغذیه کننده تالاب شادگان است. این نهر به عنوان یک مدل فیزیکی موجود و واقعی مورد استفاده قرار گرفت و هم اکنون بخشی از فاضلاب های شمال شرق اهواز و همچنین پساب صنایع منطقه در آن ریخته می شود و در مسیر عبور این نهر، مازاد آب کشاورزی و زهابهای منتقل شده وارد نهر شده که حادی تنوع باور نکردنی از مواد آلاینده هستند. سامانه های زیستی (سیستمهای بیولوژیکی) موجود در نهر به همراه ماکروفیت های شناور قادر به کاهش مواد آلی و فلزات از طریق فرایندهای مختلف هستند....

شوری در تعریف عام عبارت از کل مواد حل شده در یک لیتر آب است. هنگامی که تمامی کربناتها به اکسیدهای خودش تبدیل شده و برمورها و یدورها با کلرورها جانشین شده و کل مواد آلی اکسید شوند. معمولا مزه شوری در آب ناشی از حضور یون های سدیم در کنار یونهای کلرور است و آبی با غلظت 250mg/lit کلرور در حضور یون سدیم می تواند باعث شور شود. در حالی که وجود 1000mg/lit یون کلرور در حضور مقادیر زیادی یونهای کلسیم و منیزیم ایجاد مزه شوری نمی کند....

تصفیه خانه آب شهر گرمی- استان اردبیل- که مورد برسی است دارای فرایند تصفیه متعارف (conventional treatment process) می باشد. به علت بالابودن تغییرات کیفیت آب خام ورودی (به عنوان مثال محدوده کدورت روزانه در ماه اردیبهشت (NTU) سیصد - پنجاه) و عدم لحاظ تغییرات کیفی آب خام در طرح واحدها، و براساس مشادات عینی و اندازه گیری سرعت جریان در انتهای کانال جمع آوری خروجی حوض اختلاط کند، فلوک ها تشکیل یافته در حین خارج شدن در سرریز، کانال و در ورودی لوله 900 میلیمتر شکسته می شدند و با توجه به زمان ماند کم در مسیر انتقال لوله ارتباطی فلوکولاسیون و لاملا (12-4 دقیقه) تشکیل می شدند و...

سیاست گذاری در بهره برداری صحیح از منابع آبی کشور خصوصا آب های زیرزمینی از وظایف مهم وزارت نیرو و شرکتهای آب تابعه می باشد. بخش عمده ای از درآمد این شرکتها از طریق وصول قبوض حق الناظره بر چاه های کشاورزی، دامداری، صنعتی و شرب و... تامین می شود. مبنای محاسبه حق الناظره چاه ها در حال حاضر، پروانه بهره برداری و میزان دبی تعیین شده در آن می باشد. در حالی که در اکثر دشت های تحت کنترل وزارت نیرو، بیلان بهره برداری از منابع آب زیرزمینی منفی بوده و لازم است سیاست کنترل کننده و باز دارنده ای اعمال شود....

محدودیت منابع آب در سنگاپور و رشد تقاضا نسبت به آب در سنگاپور، تاکید زیاد بر موارد زذیل را الزامی می دارد: کشف گزینه های جدید تامین منابع آب به منظور افزایش منابع قابل دسترسی/ مدیریت کارامد در همه ابعاد سامانه (سیستم) انتقال و توزیع آب. دفتر خدمات عمومی (PUB) سنگاپور، دائما فعالانه در پی کشف منابع جدید آب و گزینه های جدید تامین آن به منظور افزایش منابع قابل دسترسی بوده است. علاوه بر امکان استفادهاز منابع متعارف خارجی، اولین آب شیرین کن، به منظور تامنی آب شرب، تا سال 2003 میلادی احداث میشود....

در این مقاله پس از معرفی محل های دفن مواد زاید جامد به بررسی یک نوع از لایه های محافظ هیدرولیکی یعنی «رس- پرده ژئوسنتتیک (GCL)» که برای جلوگیری از نشست شیرابه به بیرون و نیز نفوذ آب باران و غیره به داخل محلهای دفن مواد زاید به کار می روند، پرداخته شده است. GCL یک لایه ضخیم بنتونیت متصل به یک لایه یا بیشتر ژئوسنتیک است. پس از بررسی بنتونیت و هدایت هیدرولیکی آن به عنوان عامل اصلی ارائه خصوصیات هیدرولیکی GCL، تغییرات هدایت هیدرولیکی بنتونیت و GCL تحت تاثیر عامل های مختلف از قبیل محلول های شیمیایی،...

ارسنیک یکی از عناصر کمیاب در پوسته زمین است که از لحاظ فراوانی در رده بیستم جای گرفته و اغلب به شکل سولفید ارسنیک یا ارسنات های فلزی و ارسنیدها وجود دارد. این ماده در کشاورزی، دامداری، پزشکی، الکترونیک، صنعت و متالوژی کاربرد داشته و از طریق انحلال کانی ها و مواد معدنی، تخلیه پساب های صنعتی و انباشت اتمسفری وارد منابع آب می شود. اغلب مشکلات گزارش شده از حضور ارسنیک در سیستمهای آبرسانی مربوط به آب های زیرزمینی حاوی ارسنیک ژئوژنیک در غلظت های بالاست....

آبخیز استامپریت یکی از بزگرترین آبخیزها د نامیبیا بوده و مساحتی بالغ بر 65 هزار کیلومتر مربع را پوشش می دهد. در حال حاضر، سیستم برداشت آب با قابلیت دسترسی باز به آب های زیرزمینی برای تمام کشاورزان برقرار است. تاکنون کشاورزان فقط هزینه کامل مالی برداشت آب را پرداخت کرده اند که در این صورت سیستم صدور مجوز برداشت آب زیرزمینی ناکامل و ناقص عمل کرده است. در این رابطه...

فاضلاب فرآیند و انسانی در کارخانه روغن نباتی به طور جداگانه با استفاده از روش های شیمیایی و زیستی (بیولوژیک) تصفیه می شود. بررسی های انجام شده نشان داد که میانگین BOD5 پساب خروجی از تصفیه خانه شیمیایی (فرایند) در سال 1378، 400 میلی گرم بر لیتر و میانگین BOD5 پساب خروجی از تصفیه خانه فاضلاب انسانی در سال 1378، 195 میلی گرم بر لیتر بوده است. در مقایسه با 100 میلی گرم بر لیتر استاندارد مربوط به کاربرد پساب در کشاورزی، ناکافی بودن عملکرد تصفیه خانه های مذکور به اثبات رسید....

توجه به ارقام بارندگی ایران و استان اصفهان نشان می دهد که کشور ما یک سوم و استان اصفهان یک ششم متوسط باردگی دنیا را دریافت می کند. با توجه به رشد جمعیت سهم سرانه آب قابل دسترسی در ایران و با شدت بیشتری در استان اصفهان رو به کاهش می باشد. در شرایط خشکسالی موجود آب قابل دسترسی هر نفر در اصفهان به کمتر از هزار مترمکعب در سال تقلیل یافته و موجب بروز بحران هایی در آب کشاورزی و به صورت محدودتری در آب شرب شد. راه حل های متعددی برای...

رشد سریع جمعیت، خشکسالی و بحران کمبود آب و عوامل دیگر مؤثر، نیاز به سرمایه گذاری های عظیم در صنعت آب و فاضلاب کشور را باعث شده است. بدیهی است که در کنار راهکارهای مناسب جهت به کارگیری سرمایه های مورد نیاز، لازم است که راهکارهای مؤثری در راستای استفاده بهینه از منابع موجود و فعال شده مورد توجه قرار گیرند، یکی از این موارد مهندسی ارزش است. در این مقاله...