فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه
پیاپی 53 (بهار 1385)

مقاله حاضر نحوه انتقال (متقارن یا نا متقارن) قیمت را در بازار گوشت قرمز ایران بررسی می کند. در این مقاله از روش همگرایی آستانه ای و داده های سری زمانی فصلی قیمت گوشت قرمز در سطح کشور و برای دوره 1373-1381 استفاده شده است. همچنین با به کارگیری مدلهای تصحیح خطای نا متقارن، تعدیلات کوتاه مدت این بازار تجزیه و تحلیل گردیده است.
یافته های این مطالعه نشان می دهد که انتقال قیمت بین سطوح تولید کننده (مزرعه) و خرده فروشی گوشت نا متقارن است و این امر نشان می دهد که افزایش قیمت تولید کننده، که منجر به کاهش حاشیه بازاریابی بازار گوشت قرمز می گردد، نسبت به کاهش قیمت های تولید کننده (مزرعه)، که موجب افزایش حاشیه بازاریابی در بازار گوشت قرمز ایران می شود، خیلی سریعتر به قیمتهای خرده فروشی منتقل می گردد.

تحولات صورت گرفته در بخش کشاورزی، افزایش نرخ بیکاری در این بخش و نقش کارآفرینی در توسعه اقتصادی از عوامل بسیار مهمی هستند که لزوم توجه به توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی ایران را روز به روز بیشتر می کنند. در این راستا نقش آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی و دانش آموختگان آن بسیار مهم و تعیین کننده است. به منظور بررسی عوامل اثر گذار بر عملکرد کار آفرینانه دانش آموختگان این بخش از آموزش عالی، تعداد 72 کسب و کار، که شمار اعضای تیم اصلی آنها 103 نفر بود، از 8 استان کشور انتخاب و به روش پیمایشی مطالعه شد. ابزار گرد آوری اطلاعات، پرسشنامه و مصاحبه بوده و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS و با به کار گیری آماره های توصیفی، رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر انجام گرفته است.
نتایج نشان داد که: 1) گرایشهای کارآفرینانه کسب و کار، تمایلات کارآفرینانه اعضای اصلی کسب و کار، پویایی محیط و رقابتی بودن بازار تاثیر مثبت و معنی داری در عملکرد کارآفرینانه کسب و کار دارند؛ 2) از دیدگاه پاسخگویان، محیط پیرامون کسب و کار حامی رفتار کار آفرینانه نبوده بلکه مانع رشد و توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی به حساب آمده است. و 3) در حالی که آموزش نقش مثبت و معنی داری بر عملکرد کار آفرینانه دارد. پاسخگویان اظهار داشتند که آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی تنها در کسب مهارتهای تخصصی تاثیر داشته و نقش چندانی در کسب سایر مهارتهای مورد نیاز (مهارتهای کسب و کار و مهارتهای کار آفرینانه) کار آفرینان دانش آموخته آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی ایران نداشته است. نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان های دست اندر کار توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی، و نیز افراد علاقه مند به فعالیت کار آفرینانه در بخش کشاورزی ایران قرار گیرد.

شرط زیر بنایی توسعه، رشد تولیدات ملی است که این امر خود در گرو بهره برداری از ظرفیتهای اقتصادی در ابعاد ملی و منطقه ای است. به عنوان یک امر شناخته شده، توسعه کمی و کیفی محصولات بر اساس ظرفیتها و توانمندی های مناطق یک کشور به پویایی رشد و توسعه اقتصاد ملی منجر خواهد شد. این مقاله می کوشد با طرح نظریه های مزیت نسبی و ارتباط آنها با رشد اقتصادهای منطقه ای، به روش های اندازه گیری مزیت نسبی اشاره کند و با به کار گیری روش ضرایب مکانی، توانمندی های تولیدی محصولات زراعی در استان اصفهان را ارزیابی نماید. به این منظور دو شاخص دیگر از مزیت نسبی و رویکردی در جهت توضیح عوامل تاثیر گذار بر مزیت نسبی ارائه می شود.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که کشت دیم محصولات زراعی در استان اصفهان هیچ گونه مزیت نسبی ندارد و تنها کشت آبی برخی از محصولات زراعی، مانند حبوبات، دارای مزیت نسبی است، لذا توسعه و بهزراعی کشت این محصولات نتایج مثبتی برای اقتصاد ملی و منطقه ای به همراه خواهد داشت.

تعاونی آب بران سازمانی است برای مدیریت و استفاده بهینه از آب، با تاکید بر مشارکت کلیه گروه های ذینفع. هدف کلی این پژوهش، بررسی دلایل عدم موفقیت طرح تشکیل تعاونی های آب بران در منطقه جرقویه استان اصفهان است. این عوامل در قالب پنج شاخص آگاهی، مشارکت، مشوقهای اقتصادی، مشوقهای اجتماعی و ارتباط دو سویه سازمانها با کشاورزان، به وسیله رگرسیون فازی و با اعداد فازی مثلثی متقارن و نامتقارن بررسی شده است. ضرایب تخمین زده شده نشان می دهد که مشوقهای اقتصادی نه تنها برای گروه های ذینفع تبیین نشده، بلکه اقدامات عملی نیز در این خصوص برای آنها صورت نگرفته است. تاثیر سایر شاخصها نیز در شکل گیری تعاونی ها در سطح "بسیار کم" ارزیابی شده است.

انتخاب یک نام تجاری مناسب برای محصول جدید می تواند در موفقیت این محصول و به دست آوردن سهم بیشتر بازار تاثیر بگذارد. راهبرد "تعمیم نام تجاری" به مفهوم استفاده از یک نام تجاری شناخته شده برای معرفی طبقات جدیدی از محصول است و استفاده از آن تحت شرایط خاصی می تواند موجب موفقیت محصول جدید شود. لذا این تحقیق تاثیر سه دسته از متغیرهای تعدیل کننده از جمله ویژگی بازار، ویژگی محصول مورد تعمیم و خصوصیات نام تجاری را در رابطه اتخاذ راهبرد تعمیم نام تجاری و سهم بازار محصول جدید در صنایع غذایی شهر تهران مورد مطالعه قرار داده است. نتایج نشان می دهد که تعمیم نام تجاری موجب افزایش سهم بازار محصولات جدید در صنایع غذایی شهر تهران نشده است.

تحولات صورت گرفته در بخش کشاورزی، افزایش نرخ بیکاری در این بخش و نقش کارآفرینی در توسعه اقتصادی از عوامل بسیار مهمی هستند که لزوم توجه به توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی ایران را روز به روز بیشتر می کنند. در این راستا نقش آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی و دانش آموختگان آن بسیار مهم و تعیین کننده است. به منظور بررسی عوامل اثر گذار بر عملکرد کار آفرینانه دانش آموختگان این بخش از آموزش عالی، تعداد 72 کسب و کار، که شمار اعضای تیم اصلی آنها 103 نفر بود، از 8 استان کشور انتخاب و به روش پیمایشی مطالعه شد. ابزار گرد آوری اطلاعات، پرسشنامه و مصاحبه بوده و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS و با به کار گیری آماره های توصیفی، رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر انجام گرفته است.
نتایج نشان داد که: 1) گرایشهای کارآفرینانه کسب و کار، تمایلات کارآفرینانه اعضای اصلی کسب و کار، پویایی محیط و رقابتی بودن بازار تاثیر مثبت و معنی داری در عملکرد کارآفرینانه کسب و کار دارند؛ 2) از دیدگاه پاسخگویان، محیط پیرامون کسب و کار حامی رفتار کار آفرینانه نبوده بلکه مانع رشد و توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی به حساب آمده است. و 3) در حالی که آموزش نقش مثبت و معنی داری بر عملکرد کار آفرینانه دارد. پاسخگویان اظهار داشتند که آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی تنها در کسب مهارتهای تخصصی تاثیر داشته و نقش چندانی در کسب سایر مهارتهای مورد نیاز (مهارتهای کسب و کار و مهارتهای کار آفرینانه) کار آفرینان دانش آموخته آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی ایران نداشته است. نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان های دست اندر کار توسعه کار آفرینی در بخش کشاورزی، و نیز افراد علاقه مند به فعالیت کار آفرینانه در بخش کشاورزی ایران قرار گیرد.

مقایسه مصرف سرانه آبزیان مبین آن است که نسبت به خیلی از کشورهای دیگر، فقر مصرف گوشت ماهی در بین مردم ایران وجود دارد. سوال تحقیق این است که آیا به نظر مصرف کنندگان امکان بهبود مصرف سرانه ماهی با استفاده از به کار گیری عناصر ترکیب بازاریابی وجود دارد یا نه؟ لذا، تحقیق حاضر در راستای بهبود مصرف ماهی پرورشی از طریق به کار گیری عناصر ترکیب بازاریابی در زمستان سال 1383 در شهر ایلام اجرا شده است.
روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی، روش نمونه گیری، طبقه ای نسبی و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه و تعداد نمونه آماری 400 خانوار بوده است. از آزمون نسبت موفقیت جامعه برای آزمون فرضیات تحقیق، از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی شاخصهای تعریف کننده متغیرهای توضیحی (عناصر ترکیب بازاریابی) و از نرم افزار آماری SPSS برای انجام عملیات آماری استفاده شده است.
یافته های تحقیق نشان می دهند که به کار گیری عناصر ترکیب بازاریابی شامل محصول، قیمت، توزیع و فعالیتهای تشویقی و شاخصهای تعریف کننده مربوط به این متغیرهای توضیحی، بر بازار پذیری بیشتر ماهی پرورشی و در نتیجه بهبود مصرف سرانه این محصول در شهر ایلام موثر است. همچنین تفاوت معنی داری بین میزان اثر گذاری شاخصهای تعریف کننده مربوط به متغیرهای توضیحی محصول و فعالیتهای تشویقی بر بازار پذیری ماهی پرورشی وجود دارد. اما بین میزان اثر گذاری شاخصهای تعریف کننده متغیر توضیحی توزیع بر بازار پذیری ماهی پرورشی تفاوت معنی داری وجود ندارد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر متغیرهای سهم ارزش افزوده صنعت (به عنوان شاخص مراحل اولیه توسعه)، مجذور سهم ارزش افزوده صنعت (به عنوان شاخص توسعه یافتگی)، تعداد فرزندان، نسبت ازدواج به طلاق، سهم مخارج دولت از تولید ناخالص داخلی (به عنوان شاخص اندازه دولت) و هزینه خانوار روستایی در اشتغال زنان روستایی است.
برای دستیابی به این هدف از داده های آماری دوره زمانی 1347 تا 1383 و الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM) استفاده شده است.
نتایج مطالعه نشان می دهد که ارتباطی مثبت و مستقیم میان اشتغال زنان روستایی، توسعه یافتگی و سهم هزینه های دولت از تولید ناخالص داخلی و ارتباطی منفی میان مراحل اولیه توسعه یافتگی، نسبت ازدواج به طلاق، تعداد فرزندان متولد شده و هزینه خانوار برقرار می باشد. هنگامی که اقتصاد مراحل اولیه توسعه را سپری می کند سهم زنان در نیروی کار کاهش می یابد و به این علت، علامت ضریب شاخص مراحل اولیه توسعه منفی است. هنگامی نیز که اقتصاد در مراحل پیشرفته توسعه قرار می گیرد سهم زنان در نیروی کار افزایش می یابد و به همین دلیل، ضریب شاخص توسعه یافتگی مثبت است. همچنین به دلیل بالا بودن سرعت تعدیل می توان به اثر گذاری سیاستهای کوتاه مدت بر اشتغال زنان روستایی امیدوار بود.