فهرست مطالب

اقتصاد کشاورزی و توسعه - پیاپی 61 (بهار 1387)

فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه
پیاپی 61 (بهار 1387)

  • 180 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/02/17
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سعیده سادات موذنی*، علیرضا کرباسی صفحه 1
    در این مطالعه انواع کارایی شامل فنی، تخصیصی، اقتصادی، مدیریتی و کارایی مقیاس برای پسته کاران شهرستان زرند، با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها اندازه گیری شد. سطح زیرکشت پسته در این شهرستان در دو دشت زرند و سیریز تمرکز یافته است. به دلیل سال آوری درخت پسته، داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایدومرحله ای به صورت میانگین برای سالهای 1383 و 1384جمع آوری گردید. کارایی فنی در دو حالت شرایط بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس محاسبه و مقایسه شد. در حالت بازده متغیر نسبت به مقیاس، کارایی فنی به دو کارایی مدیریتی و کارایی مقیاس تجزیه شد. علاوه بر این، میانگین مصرف واقعی نهاده ها در دو دشت با میانگین مصرف مطلوب نهاده ها - که از مدل استخراج شد - مقایسه گردید.
    نتایج نشان داد که میانگین کارایی فنی برای دشتهای زرند و سیریز به ترتیب حدود 52 و 62 درصد می باشد. میانگین کارایی فنی خالص یا کارایی مدیریتی و میانگین کارایی مقیاس برای دشت زرند به ترتیب حدود 75 و71 درصد و برای دشت سیریز به ترتیب حدود 87 و 70 درصد است. همچنین میانگین کارایی تخصیصی و کارایی اقتصادی برای دشت زرند به ترتیب حدود 54 و 38 درصد و برای دشت سیریز به ترتیب حدود 65 و 57 درصد می باشد. بنابراین می توان گفت پسته کاران دشت سیریز از پسته کاران دشت زرند کاراترند و پسته کاران هر دو دشت پتانسیل زیادی برای افزایش انواع کارایی خود دارند.
    کلیدواژگان: کشاورزی، تولید، کارایی، پسته، زرند، سیریز
  • بررسی ضریب ریسک گریزی و واریانس تولید در مدیریت ریسک / مطالعه موردی گوجه فرنگی کاران دزفول
    عبدالرحمان احسان*، رضا تهرانی، غلامرضا اسلامی بیدگلی صفحه 17
    در این مطالعه ابتدا تاثیر عوامل اقتصادی – اجتماعی در گرایش به ریسک و همچنین مصرف نهاده های مختلف با استفاده از قاعده اول اطمینان تجزیه و تحلیل شد. سپس تابع تولید تصادفی تعمیم یافته با استفاده از روش سه مرحله ای حداقل مربعات غیرخطی براورد و تاثیر عوامل تولید در واریانس تولید (ریسک) بررسی گردید. داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل آمار رسمی به دست آمده ازآمارنامه کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان و همچنین آمارهای مقطعی 147 کشاورز گوجه فرنگی کار شهرستان دزفول در سال 1385 می باشد که دومی به صورت تصادفی با روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای با استفاده از پرسشنامه و مراجعه حضوری به دست آمده است.
    نتایج نشان داد که بیشتر گوجه فرنگی کاران مورد مطالعه ریسک گریزند. همچنین با توجه به تاثیر نهاده های کود شیمیایی، بذر مصرفی و ماشین آلات، پیشنهاد می شود نهاده های کود حیوانی جانشین کود شیمیایی و نیروی کار جایگزین ماشین آلات شوند.
    کلیدواژگان: مدیریت ریسک، ضریب ریسک گریزی، واریانس (ریسک) تولید، گوجه فرنگی، دزفول
  • مرتضی تهامی پور* صفحه 37
    یکی از مهمترین داده های آماری در تخمین توابع تولید بخش کشاورزی و همچنین محاسبه شاخصهای بهره وری بخش و زیربخش های کشاورزی، ارزش موجودی سرمایه است که با استفاده از روش های مختلف، از داده های تشکیل سرمایه - که هر سال از سوی بانک مرکزی منتشر می شود - محاسبه می شود و مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اهمیت اندازه گیری بهره وری در بخش کشاورزی، به خصوص در برنامه پنجساله چهارم توسعه، در این مطالعه با استفاده از روش PIM، ارزش موجودی سرمایه، هزینه استهلاک و نرخ استهلاک برای بخش کشاورزی طی دوره 1338-83 محاسبه شده است. در پایان از ارزش موجودی سرمایه، نهاده سرمایه استخراج گردیده است. نتایج نشان می دهد که متوسط نرخ سالانه استهلاک سرمایه در بخش کشاورزی طی دوره 1338-83 حدود 02/5 درصد است که با نتایج مطالعات دیگران سازگاری دارد.
    کلیدواژگان: تشکیل سرمایه، موجودی سرمایه، روش PIM، بخش کشاورزی، ایران
  • سمیه امیرتیموری*، صادق خلیلیان صفحه 57
    امروزه با توجه به کمیابی منابع تولید، بهبود بهره وری بهترین و موثرترین روش دستیابی به رشد اقتصادی است. در این تحقیق به بررسی عوامل موثر بر بهره وری موجودی سرمایه در بخش کشاورزی طی دوره زمانی 1355-82 پرداخته شد. به منظور محاسبه بهره وری متوسط موجودی سرمایه، از روش بهره وری متوسط تعمیم یافته (GAP) استفاده گردید. به کارگیری این روش نیازمند براورد تابع تولید بخش کشاورزی است، لذا ابتدا تابع تولید بخش کشاورزی با روش ARDL براورد و سپسGAPK در بخش کشاورزی محاسبه شد. در نهایت تاثیر متغیرهای نیروی کار مورد استفاده به ازای هر واحد سرمایه (L/K)، متوسط سرمایه انسانی به ازای هر واحد سرمایه (H/K) و فاصله تولید بالفعل از تولید بالقوه (EXC) بر GAPK بررسی شد. بدین منظور از روش ARDL برای تخمین روابط بین GAPK و سایر متغیرهای موردمطالعه استفاده گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای L/K و H/K تاثیر مثبت و متغیر EXC تاثیر منفی در بهره وری موجودی سرمایه در بخش کشاورزی دارند.
    کلیدواژگان: موجودی سرمایه، بخش کشاورزی، بهره وری متوسط تعمیم یافته، روش ARDL
  • سحر صیامی*، غلامرضا پیکانی صفحه 79
    هدف اصلی مطالعه حاضر طراحی یک مدل برنامه ریزی خطی چندبخشی برای فعالیتهای گلخانه ای و زراعت متعارف در 70 واحد مجزا واقع در شرق مازندران برای سال 1383 به منظور حداکثرسازی درآمد خالص است. نتایج نشان می دهد که تخصیص بهینه منابع، برای هر یک از فعالیتهای گلخانه ای و زراعی در مقایسه با شرایط موجود (مدلهای کالیبره) سودآوری را بین 24 تا 81 درصد افزایش می دهد. همچنین وقتی که فعالیتهای گلخانه ای و تولید زراعی متعارف به شکل چندبخشی برای هریک از واحدهای زراعی مورد توجه قرار گیرد، سود در مقایسه با مدلهای کالیبره 23 درصد افزایش می یابد. به طور کلی وقتی که فعالیتهای همه کشاورزان به صورت یکپارچه موردتوجه قرار گیرد، مدلهای تلفیقی برنامه ریزی چندبخشی قادر به پیش بینی نوسانهای تولید محصولات زراعی و گلخانه ای به واسطه تخصیص منابع مشترک است.
    کلیدواژگان: الگوی بهینه کشت، زراعت تلفیقی متعارف و گلخانه ای، برنامه ریزی خطی چندبخشی، مدلهای تلفیقی، مدلهای کالیبره، نظامهای بهره برداری مخلوط
  • مریم جعفری ثانی*، محمد بخشوده صفحه 103
    در مطالعه حاضر با استفاده از شاخص FGT، وضعیت فقر و ناامنی غذایی مناطق شهری و روستایی استانهای مختلف ایران در سال 1382 بررسی شده است. نتایج نشان داد که در مناطق روستایی ایران درصد فقرا کمتر از مناطق شهری است، در حالی که وضعیت امنیت غذایی با توجه به سه شاخص محاسبه شده (برای کمبود کالری، پروتئین و کربوهیدرات مورد نیاز بدن)، در مناطق شهری وضعیت مناسبتری نسبت به مناطق روستایی دارد، لذا می توان گفت استانهایی که فقیرند، الزاما در ناامنی غذایی قرار ندارند. با توجه به محاسبه شاخصهای مورد نظر برای ناامنی غذایی، شکاف کمبود کربوهیدرات نسبت به شکاف کمبود کالری و پروتئین بسیار کوچکتر و نشاندهنده مصرف زیاد و بالاتر از میزان حداقل نیاز روزانه است. شکاف کمبود پروتئین نیز نسبت به سایر شکافها بسیار بزرگتر و نشاندهنده مصرف کمتر از میزان حداقل نیاز روزانه است. این مسئله حاکی از پایین بودن قدرت خرید و نبود فرهنگ صحیح تغذیه و جایگزین شدن مواد خوراکی با ارزش غذایی پایین توسط خانوارهای مورد مطالعه می باشد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر پیشنهاد می شود در برنامه های مبارزه با فقر و ناامنی غذایی جهت گیری های منطقه ای و جغرافیایی مد نظر قرار گیرد همچنین با توجه به سوء تغذیه ناشی از کمبود پروتئین جهت گیری یارانه ها به سمت حمایت از مواد پروتئینی و اصلاح الگوی تغذیه خانوارها باشد.
    کلیدواژگان: فقر، ناامنی غذایی، شاخص FGT، کالری، پروتئین، کربوهیدرات
  • قدرت بازار خرید دام زنده و کارایی هزینه در صنعت گوشت قرمز / مطالعه موردی صنعت کشتار دام استان فارس
    آذر شیخ زین الدین *، محمد بخشوده صفحه 125
    ضروری بودن وجود انواع گوشت در سبد مصرفی از یک طرف و از طرف دیگر کاهش درآمد واقعی خانوار (که معلول افزایش شدید شاخص قیمت است)، لزوم توجه خاص به این کالا و بررسی دلایل انحراف قیمتی آن را نمایان ساخته است. از این رو مطالعه حاضر به اندازه گیری میزان تمرکز در صنعت کشتار گوسفند، گاو و گوساله استان فارس و اندازه گیری اثر قدرت بازار و کارایی هزینه در این صنعت پرداخته است. به این منظور از روش سازمان صنعتی تجربی نو (NEIO) استفاده شده است.
    نتایج محاسبه شاخص هرفیندال برای صنعت کشتار گوسفند، گاو و گوساله نشان می دهد که تمرکز بازار گوشت گوسفند، گاو و گوساله در طی زمان با روندی کاهنده همراه بوده است. همچنین نتایج اندازه گیری قدرت بازار در بازار خرید دام زنده حاکی از پایین بودن آن است. بنابراین واحدهای کشتار دام قادر به تعیین قیمت در این بازار نبوده و یا به اصطلاح قیمت پذیرند. در این حالت هزینه های ناشی از وجود قدرت بازار به طور کامل به وسیله منافع حاصل از کارایی هزینه خنثی و منجر به ایجاد منفعت اجتماعی می شود.
    کلیدواژگان: قدرت بازار، تمرکز بازار، روش سازمان صنعتی تجربی نو، صنعت کشتار، بازار استان فارس
  • نمایه
    صفحه 145