فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه
پیاپی 68 (زمستان 1388)

تولید گندم همانند دیگر محصولات کشاورزی، با مجموعه ای از ریسکها مواجه است که یکی از آنها ریسک نهاده هاست. به عبارت دیگر بسیاری از نهاده های تولید در بدو ورود به عرصه کشاورزی و یا پس از مدتی، در واریانس تولید تاثیر می گذارند و ایجاد ریسک می کنند. از طرف دیگر این اعتقاد وجود دارد که برخی از نهاده ها منجر به کاهش ریسک تولید می شوند. در این راستا مطالعه ای با هدف بررسی تاثیر نهاده ها در ریسک تولید با استفاده از اطلاعات به دست آمده از 163 نفر از گندمکاران استان خراسان رضوی در سال زراعی 1382-1383 از طریق الگوی پیشنهادی جاست و پوپ (Just and Pope، 1978) انجام شد. نتایج نشان داد که نهاده های کود ازته و آب سبب کاهش ریسک تولید می شوند و بنابراین می توانند نقش بیمه را داشته باشند. در پایان با توجه به یافته های مطالعه، الگویی برای بررسی این چنین تاثیرگذاری پیشنهاد شد.

یکی از عوامل موثر و تعیین کننده در استفاده مطلوب از نهاده ها در واحدهایبهره برداری، اندازه واحد تولیدی و برخورداری از اقتصاد مقیاس است. در این راستا به منظور بررسی وجود صرفه های اقتصادی در مرغداری های تخمگذار استان تهران، اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه از 70 واحد تولیدی در سال 1386 جمع آوری گردید. با گزینش و برازش تابع هزینه ترانسلوگ، عوامل موثر بر هزینه های تولید واحدهای تولیدی شامل قیمت دان، قیمت پولت، قیمت نیروی کار و مقدار محصول تخم مرغ شناسایی و سپس با محاسبه کشش هزینه و متعاقب آن کشش مقیاس، مشخص شد که در مجموع 94 درصد واحدهای مورد مطالعه می-توانند صرفه جویی حاصل از اندازه را تجربه کنند. اندازه بهینه پرورش پولت از حداقل سازی تابع هزینه متوسط ترانسلوگ معادل 62000 قطعه براورد شد. بدین ترتیب در شرایط حاضر این امکان برای صنعت مرغداری وجود دارد که با افزایش مقیاس تولید در حد اندازه بهینه، هزینه متوسط تولید محصول را بکاهد و با بهبود سودآوری خود به اقتصادی تر شدن فرایند تولید کمک نماید.

این تحقیق در سال 1386 با هدف بررسی و شناخت ارتباط و همبستگی عوامل تاثیرگذار بر نگرش کشاورزی پایدار مهندسین ناظر تحت پوشش طرح محوری گندم در استان فارس به اجرا در آمده است.یافته های این تحقیق نشان می دهد اکثریت مهندسین ناظر (5/63 درصد) نگرش مثبتی (موافقی) به کشاورزی پایداردارند. بین نگرش مهندسین ناظر به کشاورزی پایدار،میزان تماس مهندسین ناظربا کشاورزان، روش های آموزشی که ناظران برای آموزش کشاورزان تحت پوشش خود به کار می برند(آموزش گروهی و انفرادی،بازدید از مزرعه) و دانش کشاورزی پایدارناظران رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد. بین نگرش کشاورزی پایدارمهندسین ناظر مورد مطالعه و تعداد قطعات اراضی تحت نظارت نیز رابطه منفی و معنی داری حاصل شد. در رگرسیون چندمتغیره خطی گام به گام، متغیرهای دانش کشاورزی پایدار، تعداد قطعات اراضی تحت نظارت، تماس مهندسین ناظربا کشاورزان، به عنوان متغیرهایی که بیشترین سهم را در میزان تغییرات متغیر وابسته(نگرش به کشاورزی پایدار)داشتند، در مدل نهایی باقی ماندند و به میزان 46% (46/0) از نوسانات نگرش به کشاورزی پایدار را تبیین کردند. در نهایت از دید ناظران به ترتیب پایین بودن دستمزدها، ناپایداری طرح، نبود امکانات لازم (وسیله نقلیه، مکانی جهت استقرارو...)و تاخیر در انعقاد قراردادعمده ترین مشکلات و موانع پیش روی مهندسین ناظر طی اجرای طرح ذکر شده است.

در مطالعات جغرافیایی مناطق روستایی استان به دلیل تنوع پدیده های مکانی و ویژگی های متعدد آنها (مانند: جمعیت، وسعت، ناحیه جغرافیایی) امکان مطالعه به صورت مجرد و منفرد مقدور نیست و لذا اولین گام برای مطالعه پدیده های مکانی دارای ویژگی های متعدد، طبقه بندی آنها در گروه های مشابه است. روش تحلیل عاملی یکی از پیچیده ترین و بهترین روش ها برای تعیین مهمترین عوامل موثر بر توسعه یافتگی محسوب می شود. در این پژوهش با روش تحلیل عاملی، تحلیل فضایی - مکانی سطح توسعه مناطق روستایی استان اصفهان در سال 1385 صورت گرفته است. به این منظور 48 شاخص از نظر سطح توسعه انتخاب شدند که این شاخصها به 4 عامل تقلیل یافتند و 76 درصد واریانس را دربرمی گیرند. در بین 4 عامل برتر، عوامل اجتماعی - اقتصادی به تنهایی 7/41 درصد واریانس را پوشش می دهند و تاثیرگذارترین عامل در مطالعه می باشند. سپس با استفاده از روش خوشه ای، نقاط روستایی استان اصفهان از نظر سطح توسعه یافتگی، در 8 گروه همگن طبقه بندی شدند که مناطق روستایی شهرستان اصفهان در گروه یکم (برخوردارترین مناطق استان اصفهان) و شهرستانهای آران وبیدگل وبرخوار و میمه در گروه هشتم (محرومترین مناطق استان اصفهان) قرار می گرفتند.

رشد و گسترش جمعیت از یک سو و تامین آب برای تهیه مواد غذایی جمعیت در حال رشد از سوی دیگر در دهه های اخیر باعث بروز اختلافهای جدی در میان بهره برداران از منابع آب شده است. به جهت محدودیت این منابع، ضرورت بهره برداری پایدار از این منابع مشهود است. در سیستمهایی که متشکل از چندین تصمیم گیر مستقل می باشند، نظریه بازی ها ابزاری توانمند در دستیابی بهره برداران به نقطه تعادل پایدار می باشد. هدف از این تحقیق نیز ارائه یک مدل پویا به منظور رفع اختلاف میان بهره برداران از آبخان مشترک و دستیابی به تعادل پایدار است.
در این مقاله براساس نحوه همکاری و میزان تعامل بهره برداران از آبخان، رفتار آنها در قالب سه سناریو مدل شده است: سناریوی الف) مدل بازی های ایستا بدون همکاری، ب) مدل بازی های پویا بدون همکاری و ج) مدل با همکاری کامل. به منظور مقایسه نتایج حاصل از اعمال سناریوهای فوق، بهره برداری از سفره آب زیرزمینی مشترک - که در بین دو بهره بردار شهری و کشاورزی در منطقه فرضی واقع شده است - مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد عواید حاصل از مدل با همکاری کامل بیش از مدلهای بدون همکاری است. همچنین استفاده از مدل رفع اختلاف پویای پیشنهادی افزایش 20 درصد عایدی بهره برداران را نسبت به مدل رفع اختلاف ایستا در پی خواهد داشت.

به کارگیری وتوسعه مفاهیم تجربی موجود درحوزه سنجش عملکرد مالی براساس شاخصهای حسابداری به منظور محاسبه مدل رتبه بندی و ارائه نتایج درترسیم وضعیت برای ساماندهی تعدادی از شرکتهای کشت و صنعت وزارت جهاد کشاورزی ازاهداف اصلی این تحقیق محسوب می گردد.
در پیمایش اولیه به منظور شناخت کارا از متغیرهای پراهمیت، 28 شاخص مالی درچهارگروه پس ازحذف داده های مفقوده در ده شرکت انتخاب شده وبرای ورود به مدل آماری عاملی - خوشه ایو سپس مدل تشخیصی استفاده می شود.
براساس نتایج حاصل از حل آزمونهای فوق در سال 1384، دو مولفه مشترک پس از انجام دوران واریماکس، از میزان 95 درصد واریانس تجمعی برخوردار بوده، ضمن آنکه تمامی شرکتها درچهارخوشه به وسیله مدل خوشه ایتوزیع شده اند و نتایج حاصل در تایید اثرگذاری مولفه ها نیز درمیزان اختلاف خوشه ها توسط تحلیل تشخیصی به طورکامل تایید گردید. تمامی فرایندفوق به منظوردستیابی نتایج قویتر برای سال1385 نیزتکرار وسپس مقایسه شد.
در نهایت، می توان گفت که پیش ازاقدام به انتقال شرکتها و برای افزایش ضریب موفقیت، می بایست دودیدگاه مدنظر قرار گیرد: 1. تشریح وسنجش دقیق حوزه فعالیتهای شرکتها و 2. محاسبه میزان درجه رقابت پذیری شرکتها.

صنایع قند ایران بابیش از یک صد سال فعالیت اقتصادی، 65% نیاز شکرکشور را تامین می کند و 35% کسری تولید شکر نیز از خارج وارد می شود و لذا توسعه صنعت قند در جهت تامین شکر موردنیاز کشور ضروری است. هدف از این تحقیق، مکان یابی و تعیین ظرفیت کارخانه قندسوم استان کرمانشاه می باشد. تعیین مکان مناسب کارخانه قند در قالب حداکثرسازی تولید چغندر قند استان کرمانشاه، جذب چغندرقند مازاد برمصرف دوکارخانه قند موجود استان، حداقل سازی هزینه حمل ونقل ونزدیکی به منابع مواداولیه و بازارمصرف و با استفاده از 9 معیارکمی وکیفی در سال 1386 انجام شده است. مدل مورد استفاده در تحقیق، تلفیق تکنیکهای Topsis و AHP و اجرا در محیط نرم افزار صفحه گسترده(Excel) می باشد.
نتایج تحقیق نشان می دهدکه مکان مناسب برای کارخانه قندسوم، شهرستان کرمانشاه است و ظرفیت این کارخانه با تکنیکهای ارزیابی اقتصادی طرح و پیش بینی میزان تولید چغندرقند درسطح منطقه، ده هزارتن تعیین شده است.