فصلنامه روستا و توسعه
سال هفتم شماره 3 (پیاپی 27، پاییز 1383)

فناوری به مفهوم به کارگیری دانش اعم از مکانیکی و زیستی، همواره از دیرباز، به عنوان ابزاری در جهت زفاه انسان مدنظر بوده است. اما در قرن بیستم از توجه و اهمیت بیشتری برخوردار شده است. پی ریزی نظام های تحقیقی، گامی اساسی در جهت ایجاد این فناوری هاست. در این نوشتار، با استفاده از منابع کتابخانه ای سعی شده روند طراحی الگوهای ایجاد و نشر فناوری کشاورزی اعم از نظام تحقیق رسمی، تحقیق و ترویج نظام های زراعی، ارزیابی سریع روستایی و ارزیابی مشارکتی روستایی بررسی شود...

مقاله حاضر فرایند تخلیه جمعیتی ناشی از مهاجرت های شدید روستایی و پدیده جمعیت زدایی در شهرستان بیرجند را بررسی می کند. فرایند تخلیه روستاها در دهه های اخیر مبین آسیب پذیری روستاهای کم جمعیت در برابر پدیده جمعیت زدایی است. از آنجا که مهاجرت های روستایی بیشتر در گروه های سنی فعال اقتصادی و باروری صورت می گیرد، این امر منجر به تخلیه روستاها از جمعیت فعال و مولد و بر هم خوردن نظم هرم سنی جمعیت می شود که خود باعث عدم توازن در ساخت سنی، ضعف روز افزون بینان های اجتماعی، اقتصادی و زیستی روستاها می گردد...

در مقاله حاضر آثار مهاجرت فصلی مردان بر فعالیت های زنان روستایی مانده در روستا بررسی شده است. مقاله در صدد پاسخ به این سوال است که با مهاجرت موقت مرد خانوار روستایی به شهر و مناطق دور دست، کارهای وی را چه کسانی انجام می دهند. زنان این خانواده ها در نبود همسرانشان در روستا دچار معضلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شوند. اثر پذیری مهاجرین از زندگی و شرایط محیط شهری چه تاثیری بر سبک زندگی خانوار و زنان روستایی دارد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل سه استان، 11 شهرستان، 83 روستا و تعداد 553 زن از خانوارهای مهاجر فرست فصلی بوده است...

در جریان توسعه اقتصادی، استفاده بهینه از امکانات و منابع تولیدی از اهمیت فراوانی برخوردار است. نظر به اینکه محدودیت و پراکندگی زمین های کشاورزی یکی از موانع تولید در بخش کشاورزی است، در مطالعه حاضر با استفاده ار داده های مقطعی، بهره وری نهایی گندم کاران استان خراسان در مزارع کوچک (کمتر از 5 هکتار) و مزارع بزرگ (بیشتر از 5 هکتار) محاسبه و مقایسه شد و تفاوت آنها تحلیل گردید. نتایج حاصل نشان داد گندم کاران استان خراسان از نهاده های نیروی کار و کود شیمیایی بیش از حد بهینه استفاده می کنند، همچنین بهره وری نهایی نهاده های سم شیمیایی، ماشین آلات و زمین در مزارع کوچک تر بیشتر است.