فصلنامه روستا و توسعه
سال هفتم شماره 4 (پیاپی 28، زمستان 1383)

عشایر ایران به رغم کاهش جمعیت در چند دهه گذشته، نقش فزاینده ای در فرایند توسعه داشته اند. در مقاله حاضر نقش عشایر در توسعه اقتصادی کشور از ابعاد گوناگون مانند عرضه نیروی کار، تامین مواد غذایی و مواد خام صنعتی، عرضه سرمایه، مساعدت به بازار و کمک به تراز پرداخت ها بررسی شده است. آمارها حاکی از کاهش سهم نسبی عشایر از کل جمعیت و رسیدن به 1/2 درصد در سال 1377 است. از سوی دیگر افزایش درصد باسوادان و به ویژه جمعیت در حال تحصیل در دبیرستان و دانشگاه در سال های اخیر نشان می دهد که کمک کیفی عشایر به توسعه اقتصادی از طریق عرضه نیروی کار کار آمد نیز افزایش یافته است.

در مورد تاثیر افزایش جمعیت بر توسعه به طور عام و تاثیر تراکم جمعیت بر عمقی شدن کشت به طور خاص، دو دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اول تراکم جمعیت را موجب عمقی شدن کشت، افزایش امنیت غذایی و صنعتی شدن دانسته و دیدگاه دوم، افزایش جمعیت را موجب کاهش سطح دسترسی به استانداردهای زندگی و تراکم جمعیت را موجب فرسایش خاک و بروز بحران های زیست محیطی می داند. مقاله حاضر پس از تشریح دیدگاه صاحب نظران، رابطه بین تراکم جمعیت و عمقی شدن کشت را در 45085 آبادی کشور بررسی کرده است.

مناسب بودن آب، خاک و شرایط اقلیمی مناطق وسیعی از استان قم برای پسته کاری و وجود باغ های پسته با قدمتی بیش از 30سال و بهره دهی مناسب آنها، سبب توسعه کشت پسته شده است. همچنین این استان از نظر کارشناسان مؤسسه تحقیقات پسته کشور جز ء استان های مستعد در ز مینه کشت و توسعه پسته معرفی گردیده است. در حال حاضر بیش از 4000 هکتار باغ پسته (بارور و غیر بارور) در این استان وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی آثار اقتصادی اجتماعی کشت پسته، تعیین بازده و تنظیم بودجه مزرعه در استان قم انجام گردید.

هدف اصلی این مقاله بررسی نظام های بیمه ای و تامین اجتماعی روستایی در دو گروه اول کشورهایی که نظام بیمه ای و تامین اجتماعی آنها شامل همه افراد کشور اعم از روستایی و شهری است و گروه دوم کشورهایی که نظام بیمه ای و تامین اجتماعی مجزا برای بخش های شهری و روستایی هستند. در این مقاله، پس از نگاهی به تاریخچه بیمه روستاییان در ایران، نظام بیمه ای و تامین اجتماعی کشورهای انگلستان، سوئیس، و کره جنوبی از دسته اول و کشورهای مکزیک، یونان، فنلاند، برزیل و فرانسه از دسته دوم بررسی شده اند.