فهرست مطالب

برنامه ریزی و بودجه - پیاپی 131 (زمستان 1394)

فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 131 (زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/12
  • تعداد عناوین: 8
|
  • ابوالفضل شاه آبادی *، نیما نیلفروشان، مریم خالقی صفحات 3-30
    طی چند دهه اخیر مطالعه اثر متغیرهای غیراقتصادی بر حوزه اقتصاد در دستور کار پژوهشگران قرار گرفته است. از جمله این موارد بررسی اثر انتخابات (به عنوان یک پدیده سیاسی) بر متغیرهای اقتصادی است که در ادبیات اقتصادی از آن به چرخه های سیاسی تعبیر شده است. از این رو در این پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی و داده های 29 کشور برگزیده (در قالب دو گروه توسعه یافته و در حال توسعه) طی دوره زمانی 2011-1994 به دنبال بررسی تاثیر چرخه های سیاسی (شامل شاخص های سال انتخابات، دولت اقلیت، ائتلاف و ایدئولوژی دولت) بر نرخ رشد بیکاری هستیم. به منظور بررسی این پرسش، در این پژوهش از فن های حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) و گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) استفاده شده است. بر اساس نتایج نامزدهای هر کشور فارغ از ایدئولوژی خود (راست گرا یا چپ گرا بودن) سعی می کنند در سال های انتخابات با افزایش فرصت های شغلی، کاهش بیکاری و گسترش فضای کسب وکار سهم بیشتری از رای مردم را به دست آورند. همچنین متغیرهای دولت اقلیت و ائتلاف در کشورهای در حال توسعه برخلاف کشورهای توسعه یافته دارای تاثیر معناداری (به ترتیب تاثیر مثبت و منفی) بر نرخ رشد بیکاری است.
    کلیدواژگان: چرخه های انتخاباتی، بیکاری، توسعه، رای، داده های تابلویی
  • هومن کرمی، سعید بیات *، علی بهادر صفحات 31-54
    نرخ تورم پایین و باثبات برای بالابردن رشد اقتصادی و رفاه مردم امری ضروری است. از این رو کشورهای بسیاری سیاست های خود را در قالب چارچوب هدف گذاری تورم به گونه ای دنبال می کنند که به تورم پایین و باثبات دست یابند. اجرای سیاست پولی براساس چارچوب هدف گذاری تورم چارچوبی است که از سال 1990 تاکنون از سوی کشورهای متعددی اتخاذ شده است. پیاده سازی این چارچوب مستلزم مجموعه ای از اصلاحات سیاستگذاری و ساختاری است که در بخش های مختلفی از اقتصاد باید به وقوع بپیوندد. پژوهش حاضر بر اصلاحات سیاستگذاری متناسب با چارچوب هدف گذاری تورم تمرکز کرده و تلاش می کند تا با به کارگیری مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVARX) مسیرهای سیاستگذاری متناسب با چارچوب هدف گذاری تورم را شناسایی و معرفی کند. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که یک مدل خودرگرسیون برداری ساختاری با متغیرهای درون زای تورم، رشد نقدینگی، رشد کسری بودجه و رشد تولید ناخالص داخلی و متغیرهای برون زای رشد نرخ ارز و متغیرهای مجازی کنترل اثر هدفمندی یارانه ها و شکست انتظارات تورمی به خوبی می تواند مسیرهای سیاستگذاری متناسب با چارچوب هدف گذاری تورم را ارائه کند.
    کلیدواژگان: نرخ تورم، هدف گذاری تورم، اصلاحات سیاستگذاری، اصلاحات ساختاری، مدل خودرگرسیون برداری ساختاری
  • سید حسین سجادی فر *، مهدی عسلی، بهرام فتحی، اعظم محمدباقری صفحات 55-70
    بر مبنای سند چشم‎انداز 1404، یکی از راه های اساسی موفقیت کشور، افزایش توان رقابت با سایرکشورهای منطقه با لحاظ نوآوری، بهبود کارایی و بهره‎وری تولید داخلی است که رشد و توسعه اقتصادی کشور را با ملاحظات فنی، اقتصادی و زیست محیطی ترکیب می‎کند. به همین منظور، در این مطالعه با درنظرگرفتن همزمان فعالیت های اقتصادی، انتشار دی اکسید کربن و مصرف انرژی در فرآیند تولید و با استفاده از روش تحلیل پوششی داده های دارای خروجی نامطلوب کارایی انرژی در ایران و کشورهای همجوار در دوره 2012-2007 اندازه گیری و میزان تحقق اهداف سند چشم انداز در زمینه کارایی انرژی بررسی شد. نتایج نشان می دهد که روند تغییرات کارایی هم برای ایران و هم برای متوسط کشورهای مورد بررسی دارای روند نزولی بوده و جایگاه ایران از نظر کارایی انرژی در مقایسه با سایر کشورها مطلوب نیست. از این رو ایران باید برای بهبود کارایی انرژی برنامه هایی را پیگیری کند تا ضمن حفظ منابع موجود و بدون آسیب رساندن به محیط زیست و سلامت انسان ها توانایی خود را برای توسعه اقتصادی افزایش دهد.
    کلیدواژگان: تحلیل پوششی داده ها، خروجی مطلوب و نامطلوب، انتشار دی‎اکسید کربن، مصرف انرژی، کارایی انرژی، سند چشم انداز
  • سارا شهرکی، احمد صباحی *، محمدحسین مهدوی عادلی، مصطفی سلیمی فر صفحات 71-106
    این پژوهش به بررسی این که آیا در تحلیل اثرگذاری سیاست پولی، نرخ ارز می تواند در کنار نرخ بهره به عنوان سازوکار اثرات انتقال سیاست پولی بر روی متغیرهای اقتصادی ایفای نقش کند یا خیر؟ می پردازد. برای این امر از مدل های تعادل عمومی پویای تصادفی در غالب یک اقتصاد کلان باز کوچک مکتب کینزی جدید استفاده شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش برای بدست آوردن تخمین پارامترها و استنتاج در مدل، روش بیزین است. همچنین از داینر که یک ابزار عمومی و مناسب برای برآورد بیزین در چارچوب مدل های تعادل عمومی پویای تصادفی است استفاده شده است. مدل برای اقتصاد ایران با در نظر گرفتن وابستگی اقتصاد به نفت و وجود جانشینی پول طراحی شد. سپس کالیبراسیون و شبیه سازی آن با داده های اقتصاد ایران برای بازه زمانی 2-1995 (معادل با بهار 1371) تا 1-2011 (معادل با زمستان 1389) انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده از اعتبارسنجی مدل، تشخیص تک متغیره و چندمتغیره زنجیره مارکوف مونت کارلو و تحلیل پاسخ های آنی مدل نشان داد که در اقتصاد ایران، نرخ ارز واقعی در کنار نرخ بهره به عنوان سازوکار انتقال پولی ایفای نقش می کند.
    کلیدواژگان: اقتصاد کلان باز کوچک، مکتب کینزی جدید، مدل تعادل عمومی پویای تصادفی، نرخ ارز واقعی، سازوکار انتقال پولی
  • سید حسین ذوالنور، سعید متین * صفحات 107-136
    در این پژوهش ما به حل یک مسئله کنترل بهینه برای به دست آوردن مسیر بهینه تولید نفت ایران می پردازیم. در اینجا مدل مورد نظر ما یک معادله بلمن است که در آن تابع هدف را که تابع سود تنزیل شده است به صورت یک معادله بلمن نوشته و با تشکیل یک مسئله برنامه ریزی پویا به حل آن می پردازیم.
    به طور خاص برای نشان دادن جریان حرکت مایعات در مخازن نفتی از معادله های تفاضلی استفاده خواهیم کرد و همچنین شکل و روند حرکت مایعات در مخازن و نحوه تاثیرگذاری تزریق گاز و آب به مخازن نفتی را بر روی تولید متوسط چاه ها و تاثیر افزایش تولید از مخازن نفتی را بر روی تولید آینده با استفاده از شبیه سازی های مخازن نفتی بررسی کرده و یک مدل تابع تولید پویا را به عنوان یک محدودیت برای مسئله استخراج می کنیم. به این ترتیب مدل های ساخته شده مهندسی نفت را به مدل های بهینه سازی اقتصادی مرتبط کرده و ارتباط می دهیم. نتیجه ها نشان می دهد که سطح تولید بهینه ایران بسیار بالاتر از سطح تولید واقعی است که این مسئله نشان دهنده این است که مسئله تولید نفت صرفا تحت تاثیر مسائل اقتصادی نبوده و مسائل زیادی از جمله مسائل سیاسی بر روی آن موثر است. به علاوه در این پژوهش به بررسی تاثیر عامل تنزیل های متفاوت و انتظارها در بازه زمان ورود فناوری جایگزین بر روی بازار نفت و استخراج نفت خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: تولید بهینه نفت، برنامه ریزی پویا، تقریب زدن تابع ارزش، اقتصاد ایران، تخلیه طبیعی
  • سید فرخ مصطفوی * صفحات 137-154
    نوآوری در فناوری های زیست محیطی می تواند نقش مهمی در گذار به توسعه پایدار ایفا کند. این پژوهش تاثیر کیفیت تحصیلات و کیفیت نهادهای سیاسی را بر نوآوری در فناوری های زیست محیطی مورد بررسی قرار می دهد. داده های به کاررفته مربوط به اختراعات ثبت شده 58 کشور در سال 2013 است. برای تحلیل داده ها از رگرسیون دوجمله ای منفی استفاده شده است. نتیجه های به دست آمده نشان می دهند که کیفیت تحصیلات رابطه مثبت و معناداری با نوآوری در فناوری های زیست محیطی دارد. اما برای کیفیت نهادهای سیاسی تاثیر معناداری مشاهده نشد. همچنین همبستگی مثبت و معناداری مابین هزینه های دولت در پژوهش و توسعه و نوآوری در فناوری های زیست محیطی وجود دارد به گونه ای که افزایش این هزینه ها باعث افزایش نوآوری های زیست محیطی می شود. نتیجه به دست آمده در مورد کیفیت نهادهای سیاسی ممکن است نشان دهنده شکست بازار در مورد فناوری های زیست محیطی باشد. سیاست های دولت برای توسعه فناوری های زیست محیطی می تواند راه حلی برای شکست بازار در این زمینه باشد.
    کلیدواژگان: نوآوری، اختراعات ثبت شده، فناوری های زیست محیطی، کیفیت تحصیلات، کیفیت نهادها، رگرسیون دوجمله ای منفی
  • محمدحسین شریف زادگان، بهزاد ملک پور اصل * صفحات 155-184
    توسعه درون زا به مفهوم توانایی جوامع در بسیج منابع درونی، همزمان با انتقال از اقتصاد مبتنی بر تولید فیزیکی به اقتصاد دانش بنیان و تاکید بر سرمایه انسانی، سبب ساز دگرگونی در نظریه های رشد شده است. توسعه درون زا، انگاشتی است که ابتدا به عنوان راهنمای عمل برای تصمیم سازان و برنامه ریزان در سطح ملی مطرح شد، از اواخر دهه 1990 میلادی در سطح منطقه ای نیز مورد توجه برنامه ریزان توسعه اقتصادی منطقه ای قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، پاسخگویی به چیستی توسعه درون زا و دیگری شناسایی مسیر دستیابی به رهیافتی نوین در ارتباط با توسعه درون زا در عرصه برنامه ریزی است که فرآیند پاسخگویی به این دو پرسش، شناسایی چگونگی الزام های به کارگیری رهیافت نهادی را نیز ضروری می سازد. بنابراین با تحلیل فرآیند دگرگونی تفکر اقتصادی و شکل گیری زمینه های گرایش نهادی در توسعه و تعیین جایگاه توسعه درون زا در این فرآیند، مبانی فکری نگرش سنتی و نوین به توسعه منطقه ای، آشکار می شود. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که به کارگیری رهیافت نهادی در برنامه ریزی دستیابی به توسعه درون زا، سبب گسترش تعامل های دولت و افراد، روابط علی پایین به بالا، نظارت و کنترل مردم بر تصمیم های دولت می شود و رهیافت یکپارچه ای در ارتباط با توسعه منطقه ای شکل می گیرد و این همان هدفی است که در نهایت توسعه درون زا در پی دستیابی به آن است.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی، نهادها، رهیافت نهادی، توسعه، توسعه ی درون زا، توسعه ی منطقه ای
  • محمدامیر ریزوندی، بهرام سحابی *، فرشاد مومنی، کاظم یاوری صفحات 185-210
    در حالی که شاکله و اساس نهادگرایی مبتنی بر مفهوم نهاد است، فهم و تعریف مشترکی از نهاد وجود ندارد؛ در واقع نظریه پردازان مختلف با تعبیرها و رویکردهایی که اختلاف های اساسی با یکدیگر دارند به تعریف نهاد پرداخته اند. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی سعی دارد تا با بررسی تعریف هایی که به طور عمده پس از تجدید حیات اقتصاد نهادی ارائه شده اند به طبقه بندی مفهومی آنها بپردازد. غالب تعریف های دهه های اخیر از نهاد را می توان ذیل مفاهیم رفتاری، تعادلی، ساختاری، هنجاری و قاعده محور طبقه بندی کرد. ارزیابی این برداشت ها نشان می دهد که رویکردهای ساختاری و هنجاری بیان ناقصی از رویکرد قاعده محور بوده و تعریف های رفتاری و تعادلی با مشکلاتی همچون جامع و مانع نبودن، مغالطه منطقی، خلط ماهیت و قابلیت، ضعف در تبیین تغییرات نهادی و تعارض با فروض نهادگرایی جدید روبه رو هستند و از این رو تعریف نهاد به مثابه قاعده با وجود نقدهایی که بر آن وارد است بر سایر رویکردها برتری دارد.
    کلیدواژگان: رویکردهای متاخر نهادگرایی، تعریف نهاد، قاعده، هنجار، ساختار، رفتار، تعادل
|
  • Abolfazl Shahabadi *, Nima Nilforoushan, Maryam Khaleghi Pages 3-30
    During the last few decades, the study of the effect of non-economic variables in the economy has become a prominent subject matter for the researchers. One of the most important issue in these cases are the effects of elections (as a political phenomenon) on the economic variables, which in the economic literature is referred to as the political cycle. Thus, in this study, by using panel data for 29 selected countries (in two groups including the developed and developing countries) during the period 1994-2011, we attempt to evaluate the effects of political cycles (indicators include: the year of the election, the minority government, coalitions, government ideology) on the unemployment growth rate. To investigate this, generalized least square (GLS) and generalized method of moments (GMM) techniques have been used. Based on the results, candidates of each country irrespective of their ideology (left wing or right wing) try to gain a greater number of people's vote by increasing
    job opportunities, reducing unemployment and promoting the business environment. Furthermore, the variables of the minority government and coalitions have significant influence (respectively positive and negative effect) on the growth of unemployment rate in developing countrie (unlike the cases of the developed countries).
    Keywords: Political Cycles, Unemployment, Development, Vote, Panel Data
  • Hooman Karami, Saeed Bayat *, Ali Bahador Pages 31-54
    Low and stable inflation rates are essential to promote economic growth and welfare of the people. Therefore, many countries pursue their policies within the framework of inflation targeting to achieve low and stable inflation rates. Monetary policy implementation based on inflation targeting is a framework that has been adopted by many countries since 1990. To implement such framework, a series of structural and policy-making reforms should occur in many sectors of the economy. This paper concentrates on policy-making reforms and, by applying SVARX model, attempts to identify and introduce policy-making reforms appropriate to inflation targeting framework. The results of the paper show that SVARX model with inflation, liquidity growth, budget deficit growth and economic growth as endogenous variables, and exchange rate growth and two dummy variables, for controlling the effects of eliminating subsidies and inflation expectation break, can present policy-making reforms appropriate to inflation targeting framework.
    Keywords: Inflation Targeting, Policy, making Reforms, Structural Reforms, SVARX Model
  • Seyed Hossein Sajadifar *, Mehdi Asali, Bahram Fathi, Azam Mohamadbagheri Pages 55-70
    Iran’s vision statement 1404, maintains that the nation needs to uphold its productivity and innovative spirit in order to enhance the economy’s competitiveness. Having considered the implications of the vision statement 1404 for the country’s sustainable development, in this paper, an attempt is made to measure Iran’s energy efficiency compared to the neighboring countries and some other nations, in the time period 2007-i2012. Using the well-known Data-Envelope Analysis methodology (DEA), we investigate whether the country has succeeded in closing the gap pertaining to the energy efficiency goals determined at the Vision Statement 1404. The study shows, however, in the time period under consideration, energy efficiency in Iran and some neighboring countries, have in fact deteriorated, due to some policy deficiency, particularly universal energy subsidies. The result clearly implies the need for a set of consistent and pro-efficiency energy policies in Iran, endured in the medium and long-run, in order to establish a reasonable path to energy efficiency level envisaged in vision statement 1404.
    Keywords: Data Envelopment Analysis, Desirable, Undesirable Factors, CO2 Diffusion, Energy Consumption, Energy Efficiency, Iran's Vision 1404
  • Sara Shahraki, Ahmad Sabahi *, Mohammad Hossein Mahdavi Adeli, Mostafa Salimifar Pages 71-106
    This paper examines whether in the analysis of the impact of monetary policy, the exchange rate can play a role along with the interest rate as a transmission mechanism of monetary policy effects on economic variables or not? For this purpose, the general dynamic stochastic equilibrium models were used in the form of a New Keynesian small open macro-economy; accordingly, in this study, the Bayesian approach has been implemented to obtain the estimates of parameters and conclusion in this model. To this end, Dynare was used, which is a general and suitable tool for Bayesian estimation in the context of dynamic stochastic general equilibrium models. This model was designed for the economy of Iran, considering oil-based economies and the currency substitution existence. Then, its calibration and simulation were conducted with Iran's economic data for the period 1995-2011. The results from model validation, univariate and multivariate recognition of Markov Monte Carlo chain and analysis of the model impulse responses show that in Iran's economy, the exchange rate plays a role along with the interest rate as a monetary transmission mechanism.
    Keywords: Small Open Macroeconomic, New Keynesian, Dynamic Stochastic General Equilibrium Model, Exchange Rate, Transmission Mechanism
  • Seyed Hossein Zonnoor, Saeed Matin* Pages 107-136
    In this article we present a dynamic programming model for oil production in Iran. To this end, we represent our model in the form of a Bellman equation in which the function for discounted profit as the objective function is formulated as a Bellman equation, and hence is viewed as a dynamic programming problem.Specifically, in order to show the liquids flow in oil tanks, we use differential equations; we also examine the liquids flow in tanks and the effects of water and gas injection in oil tanks on the average production of oil wells, and the impact of increase in production from oil tanks on future production by analyzing oil tanks simulations, and then we derive a dynamic production function model as a restriction for our problem. Therefore, we interconnect the petroleum engineering models with the economic optimizing models. The results indicate that the optimal level of oil production in Iran is much higher than the actual level of production; and it implies that oil production is not merely influenced by economic issues, but is also affected by various factors, such as political issues. Moreover, we will focus on analyzing the effects of various discounting factors and expectations in the period of technological substitutions in oil market.
    Keywords: Optimal Trajectory of Oil Production, Dynamic Programming, Value, function, Iranian Economy, Natural Depletion
  • Mohammdhossein Sharifzadegan, Behzad Malekpourasl* Pages 155-184
    Endogenous development, as a capability of a society in mobilizing domestic resources, along with the transition of traditional material economy to knowledge-based economy, have radically changed growth theories. The endogenous development, which originally was a guidance tactic for national decision makers and planners, has been attracting attentions in economic development at local level from the late 1990s. The main purpose of the article is to explain the endogenous development and to identify a new approach to endogenous development in the field of planning; these require us to identify the necessities to apply institutional approach. Henceforth, by analyzing the changes occurred in economic thoughts and the emergence of intuitionalism in development, and also by emphasizing the role pf endogenous development in these processes, the theoretical principles of traditional vs modern view to local development will be revealed. The findings indicate that employing the institutional approach in planning for endogenous development, advances the interactions between government and people, and improves bottom-up relations, and people’s control on government decisions; moreover, it helps to form an integral approach with regards to local development, which is the very aim of any endogenous development.
    Keywords: Planning, Institutions, Institutional Approach, Development, Endogenous Development, Local Development
  • Mohammad Amir Rizvandi, Bahram Sahabi *, Farshad Momeni, Kazem Yavari Pages 185-210
    Although the scheme and foundation of institutionalism is based on the concept of institution, but there is no common understanding and definition of institution; in fact, with their fundamentally distinct perceptions and approaches, different theoreticians have defined institution in different ways. Therefore, through a descriptive-analytical method, the present study seeks to conceptually classify the definitions generally proposed after the revival of institutional economics by reviewing them. Most of the definitions proposed in recent decades may be classified under behavioral, equilibrium, structural, normative, and rule-oriented concepts. An assessment of the above said interpretations shows that structural and normative approaches regarding institution are defective expressions of the rule-oriented one, while behavioral and equilibrium definitions face problems such as lack of comprehensiveness, logical fallacy, mixing nature and capacity, weakness in expressing institutional changes and conflict with the assumptions of new institutionalism. Therefore, defining the institution as a rule, despite all criticisms pertaining to it, is preferred over other approaches.
    Keywords: Recent Approaches of Institutionalism, Definition of Institution, Rule, Norm, Structure, Behavior, Equilibrium