فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 3 (تیر 1375)

(پاراگراف نخست) حضرت آیت الله جناب آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری محترم، در هیجدهم تیرماه، آقای دکتر میرزاده، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه وبودجه، و معاونان و مشاوران این سازمان را به حضور پذیرفتند. در این دیدار، حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس محترم ، از مسئولین سازمان برنامه و بودجه، به خاطر حل مشکل دستگاه های اجرایی کشور و زمینه سازی لازم در زمینه روان کردن گردش کارهای بودجه ریزی و وضع نیازهای مالی دستگاه های اجرایی کشور و کاهش مشکلات آنها تشکر کردند و اظهار امیدواری نمودند که این روند تا حل کامل مشکلات ادامه داشته باشد.

در دهه 1990، به ویژه پس از تحریم نفتی عراق و افزایش توانمندی های کشورهای صنعتی در زمینه کنترل بازار نفت و جلوگیری از بروز اختلال در عرضه آن، برای سیاستگذاران وبرخی از تحلیلگران نفتی، این توهم پدید آمده است که نفت به منزله یک منبع انرژی مهم راهبردی، دیگر اهمیت گذشته را ندارد. حال آن که در سالهای اخیر، پیوسته بر اهمیت نفت به منزله منبع سوختی مطمئن و مهم افزوده شده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت. درفرایند این جنگ روانی علیه نفت و در وضعیت سطح نازل کنونی قیمتهای نفت، برای جذب منابع سرمایه ای به این صنعت، دشواری هایی رخ نموده است. در همین حال، پیش بینی می شودکه مصرف نفت در 25 سال آینده، به حدود 100 میلیون بشکه در روز برسد. و این امر، نیازمندسرمایه گذاری عظیمی در حد 200 میلیارد دلار در صنعت نفت است که بدون وجود انگیزه های قیمت و بازگشت متناسب سود سرمایه تامین چنین حجمی از منابع به آسانی امکانپذیر نخواهدبود و این مسئله، امنیت عرضه نفت را در آینده به مخاطره خواهد افکند.

آموزش عالی در ایران در سالهای اخیر به دلیل تاکید بر گسترش کمی آن، رشد شتابانی داشته است. بدیهی است که تداوم این رشد در آینده می تواند موجب بروز مسائلی گردد که توجه به آنها ضروری است. هدف این مقاله آن است که نتایج حاصل از رشد سریع آموزش عالی را به لحاظ تاثیری که بر تعادل میان عرضه و تقاضای نیروی انسانی متخصص دارد، ارزشیابی نماییم.

یکی از کاستی های مهم و آشکار در سرمایه گذاری های عمرانی دولت نارسایی هایی است که در برنامه ریزی، به ویژه ارزیابی طرحها و پروژه ها در تمام مراحل اجرا، وجود دارد. با درک ضرورت تدوین چارچوبهای لازم در مورد به کارگیری الگوهای مناسب برای ارزشیابی نهایی پروژه ها و به منظور بررسی دقیقتر و ارائه راه حلی کاربردی، در حدود امکانات و فرصت محدود مطالعاتی، انتخاب جامعه آماری بناهای ساختمانی مورد بهره برداری وزارت فرهنگ وآموزش عالی در سالهای 1373-1371، به میزان 373000 مترمربع فضای آموزشی، موضوع این تحقیق و بررسی قرار گرفت. نکته مهم، کارایی الگوهای اقتصادسنجی و آزمون عوامل مؤثر بر هزینه ساخت پروژه ها درسطح مناطق و شرایط مختلف است که در این پژوهش نشان داده شده است. بدین ترتیب امکان ارتباط سازمند (ارگانیک) بین برنامه ریزی کلان و بخشی با تاکید بر برنامه ریزی منطقه ای تقویت شده و ارزشیابی پروژه ها متحول و کارآمد می شود. همچنین در جهت اجرای نظام برنامه ریزی، طرح ریزی و بودجه بندی، اطلاعات ارزشمندی تولید و در دسترس قرار می گیرد که می تواند دراعمال سیاستگذاری های لازم در نظام فنی و اجرایی نیز مفید و سازنده باشد.

طبق رویه مورد عمل بانک جهانی، " فقر غالبا بر حسب درآمد سرانه تعریف می شود".در مقوله سیاست توسعه، فقر یکی از نشانه ها یا مظاهر اصلی توسعه نیافتگی است. در آغاز این مقاله در مورد تعیین کمیت و کیفیت فقر، زمینه یابی مفاهیم فقر، در نتیجه دسترسی ناکافی به کالاها، فقر به عنوان نتیجه محرومیت و نبود حقوق، فقر به عنوان نتیجه ظرفیت ناکافی مباحثی را مطرح کرده است و به این نتیجه رسیده است که به علت تعاریف متنوع از مقوله فقر، علل فقرو نیز روش های اندازه گیری آن را باید همراه با دلالتهای سیاستی مربوط به آن برای سیاست سازگار فقر در نظر گرفت. در حال حاضر تعاریف اقتصادی فقر شاخص تر است و جنبه های مادی کاهش فقر در اولویت به نظر می رسند. در نتیجه پوشش دادن کمبودهای کالایی مادی حق تقدم را دارا می باشند. صرف نظر از روش اندازه گیری فقر در هر حالت، مسئله شناسایی وهمفزونی وجود دارد که عواقب بزرگی را برای تعیین وسعت واقعی فقر چه عینی و چه ذهنی دربردارد. تعاریف یا شاخصهای یک بعدی فقر مسئله ساز هستند. از سوی دیگر، برای تحلیل کیفی فقر باید کمتر به توصیف و تحلیل وضعیت ها و بیشتر به تعیین و تحلیل فرایندها وسازوکارهایی که فقر را موجب شده و تداوم می بخشد، پرداخت. بنابراین یک سیاست سازگارضد فقر را باید به عنوان یک کار همزمان در همه زمینه های سیاستی ذی ربط برای حصول اثرات همیشگی در کاهش فقر، به وسیله حذف سازوکارهای محروم اثر گذار بر جمعیت فقیر،تلقی کرد.