فهرست مطالب

فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 5 (شهریور 1375)

  • تاریخ انتشار: 1375/06/20
  • تعداد عناوین: 5
|
  • محمودکاظمیان صفحات 5-27
    در این مقاله، کانال تاثیر اعتبارات و تفاوت آن با کانال تاثیر عوامل پولی را، در شرایطتعمیم یافته ای از تصمیمات اعتباری نظام بانکی که در چارچوب نظریه سهمیه بندی اعتبارات قابل طرح می باشد، تحلیل و ارزیابی می نماییم. اهمیت توجه به تحلیل کانال تاثیر اعتبارات بانکی در سیاستهای پولی، از طریق شدت اثر تغییر در حجم اعتبارات قابل دسترسی بر روی سطح عمومی فعالیتهای اقتصادی در مقایسه با مدل استاندارد IS-LMنشان داده می شود. مدل مورد بحث، تغییرات در حجم اعتبارات قابل دسترسی را به عنوان نتیجه ای از تصمیمات نظام بانکی در بازار اعتبارات، و به صورتی که مستقل از تغییرات در حجم پول در گردش ایجادمی شود، مورد توجه قرار می دهد. بدین ترتیب، تحلیل حاضر، امکان توجه به شرایط واقعی دربازار اعتبارات را، که به صورت سهمیه بندی اعتبارات از سوی نظام بانکی مشاهده می شود،مقدور می سازد. سهمیه بندی اعتبارات در ایران، حاصل تصمیماتی است که بانک مرکزی دراجرای سیاستهای پولی و با استفاده از ابزار کنترل کمی و کیفی اعتبارات اتخاذ نموده است. این مقاله، مفاهیم جدید در تحلیلهای معاصر اقتصاد پولی را مورد توجه قرار می دهد. این مفاهیم، عبارتند از: پکانال تاثیر اعتبارات پ و تفاوت آن با پکانال تاثیر عوامل پولی پ، پفرضیه سهمیه بندی اعتبارات پ، پحجم اعتبارات قابل دسترسی پ، تفاوت درتحلیل سیاست پولی درمقایسه با پمدل استاندارد "IS-LM، و سهمیه بندی اعتبارات به عنوان نتیجه ای از کنترل کمی وکیفی اعتبارات از سوی بانک مرکزی.
  • محمد کردبچه صفحات 29-51
    مقاله حاضر در پنج بخش ارائه شده است. در بخش اول، به برخی از مفاهیم اساسی مالیاتی که معمولا نظام مالیاتی کشورها را توسط این معیارها ارزیابی می کنند، اشاره کرده ام، مفاهیمی از قبیل ظرفیت و کوشش مالیاتی و کشش مالیاتی. در همین بخش، عواملی ساختاری از قبیل اصول طراحی نظامی مالیاتی، و ساختار مالیاتی و مراحل توسعه را بررسی نموده ام. دربخش دوم، ضمن مروری بر تاریخچه وصول مالیات در ایران، به ویژگی های اساسی قوانین مالیاتی (مستقیم و غیرمستقیم) پرداخته ام. بخش سوم، اختصاص به بررسی کلی عملکرددرآمدهای مالیاتی در ایران دارد. در این بخش، ویژگی های کلی درآمدهای مالیاتی در ایران را، باتوجه به مفاهیم مذکور در بخش اول، بررسی کرده ام. مهمترین این ویژگی ها، عبارتند از سهم ناچیز از کل درآمدهای دولت، وابستگی به درآمدهای نفتی، ترکیب نامناسب درونی، عدم بهره برداری از ظرفیت مالیاتی و پایین بودن کوشش مالیاتی، سطح پایین کشش مالیاتی و عدم انعطاف کافی درآمدهای مالیاتی در مقابل تغییرات پایه های مالیاتی و بالاخره وجود معافیتهای گسترده. در بخش چهارم، عملکرد زیر بخشهای اصلی درآمدهای مالیاتی (مالیات بر درآمد،مالیات بر ثروت، مالیات بر شرکتها، مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش) رابررسی کرده ام و در هر مورد، به اطلاعات و شاخصهای بین المللی ذی ربط اشاره نموده ام ومقایسه لازم را انجام داده ام. در همین بخش، به مشکلات ساختاری، قانونی و اجرایی هر یک ازاقلام مالیاتی اشاره نموده ام. در بخش پنجم، با توجه به نتایج حاصل از بررسی به عمل آمده، پیشنهادهایی برای رفع مشکلات و نارسایی های موجود نظام مالیاتی کشور ارائه کرده ام.
  • دکترعلی اصغر بانویی، علی ابراهیم زاده صفحات 53-74
    جدول داده - ستانده معمولا روابط متقابل کالاها و خدمات را به صورت یک ماتریس جبری همراه با واحدهای متعارف (پولی) نشان می دهد. حرکتهای متقابل کالاها و خدمات تحت عنوان نظام تولیدی، بدنه اصلی جدول داده - ستانده را تشکیل می دهد. از آنجا که متغیرهای مالی، از قبیل سرمایه گذاری و پس انداز و نهادهای مربوط به آنها و همچنین روابطمتقابل آنها، خارج از قلمرو جدول داده - ستانده قرار می گیرند، پیوندهای متقابل آنها با نظام تولیدی توسط جدول دیگری، با عنوان ماتریس حسابداری اجتماعی که ترکیبی است از نظام تولیدی و نظام مالی تکمیل گردید. ولی جدول مذکور، همانند جدول داده - ستانده نمی تواندحرکت متقابل جمعیت با واحدهای غیرمتعارف آن، از قبیل نفر، دانشجو، دانش آموز و ماننداینها را در نظر بگیرد. از این رو، جدول مستقل دیگری تهیه و تدوین گردید که می تواند روابطمتقابل جمعیت را با واحدهای غیرمتعارف به صورت کمی تبیین نماید. این جدول بعدها به ماتریس حسابداری جمعیت معروف گردید. از جدول مذکور می توان در جمعیت شناسی وسایر برنامه ریزی های اجتماعی بهره گرفت. محور اصلی مقاله حاضر، نه فقط بررسی روابطمتقابل جمعیت در کالبد تئوری جدول داده - ستانده می باشد، بلکه همچنین روش شناسی های مقایسه ای بین جدول داده - ستانده و ماتریس حسابداری جمعیت و فرایند محاسبه چنین ماتریسی و کاربردهای آن را در برنامه ریزی اجتماعی، ارزشیابی می نماید.
  • محمدقلی یوسفی صفحات 75-103
    این مقاله تاثیر نوسان در دریافتهای ارزی را بر اقتصاد 57 کشور در حال توسعه و 20کشور توسعه یافته در طول دوره 1987-1960 مورد بررسی قرار می دهد. نتیجه بررسی، نشان می دهد که بی ثباتی در صادرات کشورهای در حال توسعه خیلی بیشتر از کشورهای توسعه یافته است; همچنین طی این مدت افزایش هم یافته است، در حالی که این بی ثباتی در کشورهای توسعه یافته کاهش یافته است. محاسبه ما همچنین نشان می دهد که بی ثباتی صادرات کشورهای در حال توسعه با بی ثباتی در هر دو مورد قیمت و مقدار همراه بوده و از منابع عرضه و تقاضا منشا گرفته است، و از این طریق، بر رشد صادرات و درآمد آنها تاثیر گذاشته است. بی ثباتی در صادرات یک عارضه اقتصادی است که فقط در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. اما این موضوع، دال بر آن نیست که این کشورها نباید در راه افزایش دریافتی های ارزی خود بکوشند، همچنین حاکی از آن نیست که آنها نباید به دریافتی های صادراتی اهمیت بدهند یاآن را به عنوان یک منبع مهم وجوه سرمایه گذاری در نظر نگیرند یا به وامهای خارجی روی آورند. بلکه مقصود آن است که کشورهای در حال توسعه باید اصلاحات و تغییرات ساختاری لازم را در اقتصاد خود پدید آورند و موانع و مشکلات موجود در تقاضا و عرضه صادرات خودرا بر طرف سازند; و پس از آن، بکوشند دریافتی های ارزی خود را افزایش دهند.
  • گری هامل ترجمه: بایزید مردوخی صفحات 105-115
    بنگاه ها در سرتاسر جهان به نهایت سیاستهای خرده ریز گرایی رسیده اند. این خرده ریزگرایی ها در هر موردی که کارایی داشته به کار گرفته شده اند: یک ریال دیگر از هزینه هازدن، محصولی را چند هفته زودتر به بازار روانه کردن، چند لحظه زودتر به استعلامها وپرسشهای مشتریان پاسخ دادن، کیفیت را یک ذره دیگر بالا بردن. اینهاست مشغله و دغدغه مدیران امروز. ولی به دنبال این گونه بهبودهای خرده ریز رفتن، در حالی که رقبا سرگرم اختراع مجدد صنعت هستند، شبیه نوازندگی به هنگام سوختن رم است. به هر صنعتی که نگاه کنید، سه دسته بنگاه می بینید:1. پیشگامان، یعنی بنگاه هایی که در صنعت، صاحب آب و گل به شمار می روند و پایه گذارآن نیز بوده اند. اینها به وجود آورندگان و پشتیبانان محکمات صنعتی اند، از جمله: IBM, Coca-Cola, Sears, Merrill Lynch, United Airlines, CBS و بنگاه های دیگری مانند اینهاکه الیگارشی صنعت و پایه گذار آن هستند.
    2. دنباله روان، یعنی بنگاه هایی که با پاربابان پ بیعت می کنند. از قبیل: ABC, Fujitsu, US Air و شمار فراوانی از شرکتها که در واقع، رعایای دسته اول هستند. گذران آنها بسیار شاق است. Fujitsu را در نظر آورید که 30 سال آزگار جان کند تا در صنعت کامپیوتر (main frame) به IBMبرسد، یا مک دانل داگلاس که می خواست بوئینگ بشود یا Avis که می خواست Hertzباشد. تلاش این دنباله روان بیهوده به نظر می رسد، زیرا آنها جان می کنند برای دنباله روی وپیروی از اصول دیگران، در حالی که خود آن دیگران دارند آن اصول را از نو می نویسند.
    3. قانون شکنان، یعنی بنگاه هایی که نه از سنت پیروی می کنندونه به میثاقهای صنعت پایبندند.اینهاقصد کرده اند که نظم صنعتی را در هم بشکنند. اینها ناراضیان، بنیادگراها و انقلابیون صنعتی هستند. Airlines, Swatch, Dell Computer, Charles Schwab, Body Shop, Southwest IKEAوبسیاری دیگر جزو این گروه اند. جهان هرگز تا این اندازه پذیرای انقلابیون و دشمن جا افتادگان صنعتی نبوده است. استحکاماتی که تاکنون از الیگارشی صنعتی نگهداری و حمایت می کرد، زیر فشارهای مقررات زدایی، تحول تکنولوژیکی، جهانی شدن و تغییر اجتماعی، در حال در