فهرست مطالب

فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 53 (امرداد و شهریور 1379)

  • تاریخ انتشار: 1379/06/14
  • تعداد عناوین: 5
|
  • پریدخت وحیدی صفحات 3-31
    در این مقاله، کوشیده ایم با استفاده از شاخص های معرف علم و فن آوری، تاثیر علم وفن آوری را بر نرخ رشد مزدهای واقعی بررسی نماییم. در این راه، ابتدا نظریه ها و پژوهش های تجربی انجام شده در این زمینه را بر می شماریم. سپس شاخص های علم و فن آوری را معرفی وطبقه بندی می کنیم. پس از آن، تصویری از نرخ رشد مزدهای واقعی در ایران در دوره 1375-1350 ارائه می دهیم. در نهایت، تاثیر علم و فن آوری را بر تغییر مزدهای واقعی در ایران در سطح کلان و در بخش های صنعت، کشاورزی و خدمات مشخص و تحلیل می نماییم.
  • علی اصغر اسماعیل نیا صفحات 33-61
    پایین بودن سطح قیمت انرژی در کشور موجب شده که مصرف آن به طور فزاینده ای افزایش یابد، به طوری که ظرفیت های تولیدی جامعه در برخی از موارد جوابگوی الگوی مصرف جامعه نیست و کشور در تامین برخی از فرآورده ها با مشکل مواجه شده و مجبور به واردات آنها می باشد. بدین روی، اصلاح الگوی مصرف و بهینه کردن مصرف انرژی در کشور،ضروری است. یکی از روش های بهینه کردن مصرف، سیاست منطقی کردن قیمت انرژی می باشد. بدین ترتیب، سیاست افزایش قیمت انرژی می تواند یکی از ابزارهای لازم در جهت کنترل رشد فزاینده مصرف بوده و الگوی مصرف جامعه را متناسب با شرایط اقتصادی کشوربهینه نماید. از آن جا که قیمت ها علامت دهنده خوبی برای مصرف کننده در هر جامعه ای بااقتصاد سالم می باشد، اصلاح قیمت های انرژی در کشور نیز می تواند عامل مناسبی در تحریک انگیزه مصرف کنندگان در حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف باشد. اما همواره بحث روی این مسئله متمرکز بوده که مصرف کنندگان به قیمت فرآورده توجهی ندارند و تغییرات قیمت تاثیری روی مصرف فرآورده ها ندارد. به عبارت دیگر، کشش قیمتی فرآورده چندان از تغییرات قیمت تاثیر نمی پذیرد. این مقاله، با بررسی این مسئله در خصوص فرآورده بنزین براساس تکنیک کالمن فیلتر نتیجه می گیرد که حساسیت مصرف کننده با تغییر قیمت واقعی تغییر یافته و مصرف سرانه بنزین (مصرف بنزین به ازای هر خودرو) با افزایش قیمت واقعی کاهش می یابد.
  • محمدرضا اکبری، حسین کریمی هسنیجه صفحات 63-84
    در این مقاله، کوشیده ایم تا نقش صادرات و رشد آن در رشد اقتصادی با تاکید برصادرات نفتی و غیرنفتی را آزمون نماییم و تشکیل سرمایه را نیز به عنوان تابعی مثبت از رشدصادرات مورد توجه قرار دهیم. در این مطالعه که در قالب بخشی و غیربخشی انجام می گیرد،پس از بررسی مختصری از راهبرد توسعه صادرات و ترکیب آنها در ایران برای برآورد مدل ازفنون اقتصادسنجی و روش های برآورد هم زمان، OLS و SUR سود جسته ایم. همچنین آمارسری زمانی سال های 1374-1348 را در نظر گرفته و به مطالعه موردی ایران پرداخته ایم
  • اندازه گیری و تجزیه و تحلیل بهره وری عوامل تولید در گروه های صنایع ایران (1372-1351)
    اکبر توکلی، کریم آذربایجانی، علی شهریار پور صفحات 85-126
    در این پژوهش، صنایع کشور، برحسب طبقه بندی بین المللی فعالیت های صنعتی به نه گروه صنعتی، و در یک طبقه بندی دیگر به سه گروه صنایع مصرفی، واسطه ای و سرمایه ای، وهمچنین براساس طبقه بندی سیرکین و چنری به سه گروه صنایع آغازین، میانی و پایانی تقسیم شده و شاخص های بهره وری مربوط به هر کدام محاسبه گردیده است. شاخص های بهره وری دردو گروه شاخص های بهره وری جزئی و بهره وری کل عوامل تولید بررسی شده است. در گروه شاخص های جزئی، بهره وری نیروی کار و سرمایه به صورت نسبت تولید به نهاده مورد نظر ودر گروه شاخص های بهره وری کل، رشد تولید در ارتباط با مجموعه ای از عوامل تولید با استفاده از شاخص های ابتدایی، سولو، کندریک و دیویژیا اندازه گیری و بررسی شده است. برای برآورد موجودی سرمایه در گروه های صنایع، از روش های متفاوتی نظیر روش جستجوی شبکه ای در فواصل مختلف نرخ استهلاک، روش نمایی و روش تعدیل استفاده شده و روش تعدیل که از نتایج بهتری در مقایسه با روش های دیگر برخوردار بوده، انتخاب گردیده است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های بهره وری نشان می دهد که بهره وری جزئی نیروی کار،در مجموع، رشدی معادل 48/9 درصد و بهره وری سرمایه رشدی منفی معادل 13 درصد درطول دوره داشته است. بررسی بهره وری جزئی به تفکیک فعالیت های صنعتی حاکی از آن است که بهره وری نیروی کار، بجز صنایع غذایی و صنایع کاغذ و مقوا، در بقیه صنایع رو به افزایش بوده است. ولی بهره وری سرمایه فقط در صنایع محصولات کانی غیرفلزی، فلزات اساسی وصنایع متفرقه افزایش داشته و در بقیه صنایع با کاهش مواجه بوده است. روند تغییرات مثبت بهره وری، نیروی کار و تغییرات منفی بهره وری سرمایه در صنایع آغازین، میانی، پایانی و همچنین صنایع مصرفی و سرمایه ای نیز حاکم بوده است. روند تغییرات شاخص های بهره وری کل عوامل تولید نشان می دهد، بجز صنایع متفرقه که دارای روند صعودی بوده و همچنین صنایع نساجی و پوشاک که ابتدا روندی صعودی و سپس نزولی داشته، در سایر گروه های صنایع، براساس شاخص های محاسبه شده، روند مشخصی نداشته است و بدین روی نمی توان در مورد آنها به
  • ارجو کلامر ترجمه: جعفر خیرخواهان صفحات 127-148
    نخستین دلیل گفتگوی من با اقتصاددان ها، بازبینی برداشت من از آثار آنان بود (کلامر،1983). این گفتگوها، به تدریج بر برداشت من اثر می گذاشت. من منتظر چنین تاثیری بودم. بنابراین، پاسخ به این پرسش باید روشن باشد که چرا اقتصاددان ها، در بیشتر موارد، از خواندن مقاله های یکدیگر دست می کشند و در دفتر کار، کافه تریا یا تالار اجتماعات جمع می شوند تاآنچه در اذهان آنها می گذرد را به بحث گذارند. روشن است که همه شرکت کنندگان، از این بحث های غیررسمی سود می برند. هر گفت و شنود، ابعاد و گفتمانی را آشکار می سازد که دست کم بخشی از آن در مطالبی که اقتصاددان ها می نویسند وجود ندارد. بدین ترتیب، دلیل بهتری برای گفتگو با اقتصاددان ها پیدا کردم، یعنی درک مفاهیم موجود در پس زمینه متن کتاب ها و مقالات. در دسامبر 1985، تصمیم گرفتم از توقف کوتاهی که در آکسفورد داشته استفاده نمایم و باآمارتیا سن گفتگو کنم; یعنی کسی که در نقش های گوناگونی ظاهر شده است: فیلسوفی در میان اقتصاددانان، یک پیشرو در نظریه انتخاب اجتماعی; منتقد فروض اساسی نظریه رفاه و انتخاب نئوکلاسیکی; اقتصاددانی که سهم چشم گیری در بررسی قحطی و فقر داشته است و آماردانی که سنجه های فقر را ابداع کرد. او در سمت رئیس جامعه اقتصادسنجی خدمت کرده و هم اکنون نیزرئیس انجمن اقتصاد بین المللی است.