فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 61 (فروردین و اردیبهشت 1380)

بررسی تابع تقاضای پول و متغیرهای توضیحی آن، در شناخت الگوی اقتصاد کلان وکارآیی سیاست های پولی و مالی اهمیت ویژه ای دارد. علاوه بر متغیرهای شناخته شده، متغیرکسری بودجه دولت نیز می تواند در این تابع گنجانده شود. در این مقاله، ما چگونگی تاثیرگذاری این متغیر را در سه دیدگاه نظری، نئوکلاسیک، کینزی و برابری ریکاردویی بررسی کرده ایم. با توجه به سابقه دیرین کسری بودجه در ایران و تاثیرهای آن بر متغیرهای اقتصادی، بررسی این تاثیرگذاری بر تقاضای پول در هنگام تدوین سیاست های کلان اقتصادی ضروری است. بدین روی در این مقاله، سعی کرده ایم تا در قالب یک الگوی اقتصادسنجی و با استفاده ازروش های "حداکثردرست نمایی جوهانسن - جوسیلیوس" و "خود بازگشتی با وقفه های توزیعی"، رابطه بلندمدت تعادلی کسری بودجه و تقاضای پول برای اقتصاد ایران را برآوردنماییم. نتایج حاصل از هر دو روش، بیانگر وجود یک رابطه بلندمدت تعادلی مثبت بین این دومتغیر می باشد.

شواهد تجربی زیادی موید این مطلب است که تاثیر سرمایه انسانی بر بهره وری ودریافتی افراد در مشاغل، بنگاه ها، صنایع و مناطق جغرافیایی گوناگون، یکسان نیست. این تفاوت ها گویای این مطلب است که واحدهای مورد تحلیل، دارای ساختار ناهمسان سلسله مراتبی می باشند. طرفداران روش و فن چند سطحی ادعا می کنند که در چنین شرایطی، روش هایی که این ساختار ناهمسان را نادیده می گیرند (مانند روش حداقل مربعات معمولی)،برای استنباط آماری قابل اعتماد نیستند. در مطالعات تجربی نظریه سرمایه انسانی، علی رغم استفاده گسترده از روش کلاسیک OLS، توجه ناچیزی به مشکلات آماری ناشی از کاربردروش های تخمین کلاسیک در شرایط ناهمسان سلسله مراتبی شده است. در این مقاله، مناسب بودن روش و فن چند سطحی را برای تحلیل ساختار بهره وری و دریافتی در چهارچوب نظریه سرمایه انسانی، بررسی نموده ایم و برای رسیدن به این منظور به موارد زیر پرداخته ایم: 1. نشان داده ایم که داده های مورد استفاده برای آزمون نظریه سرمایه انسانی، دارای ساختارهای گوناگون سلسله مراتبی هستند. 2. چگونگی توجه به ساختار سلسله مراتبی در الگو، تبیین شده و اثرمنظور نمودن این ساختار بر تخمین ها (ضریب ها و واریانس های مربوطه) را ارزیابی نموده ایم. 3. نشان داده ایم که روش و فن چند سطحی، برآوردهای قابل اعتمادی برای استنباط آماری فراهم می نماید. همچنین قابلیت های زیادی برای جستجوی علل تفاوت دریافتی و بهره وری بین کارگران مختلف گروه بندی شده در بنگاه ها، صنایع یا مناطق گوناگون دارد. از سوی دیگر،این روش امکان برآوردهای تجربی برای آثار خارجی ناشی از تراکم نسبی سرمایه انسانی را، که سال های متمادی مورد علاقه اقتصاددانان بوده است، فراهم می کند.

آب به عنوان یکی از موضوع های مهم و مورد مجادله کشورها، در بیشتر گردهمایی های بین المللی، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. مقدار آب سالانه ای که کره زمین دریافت می کند،کمابیش برابر با همان میزان آبی است که هزاران سال پیش دریافت می نموده است. تنها 2/5درصد از مجموع آب های موجود در کره زمین، آب شیرین است که 70 درصد از آن، در مناطق قطبی و به صورت یخ زده می باشد. با وجود حجم کم آب های قابل استفاده در کشور، بیشترصنایع آلوده کننده، در مکان هایی مستقر شده اند که منابع آب کشور نیز در آن مناطق می باشد.تخلیه فاضلاب های صنعتی، خانگی و شهری، سبب کاهش کیفیت و در نتیجه غیر قابل استفاده شدن آب گردیده است. دو رودخانه کارون و زاینده رود، به اندازه ای آلوده شده اند که در برخی موارد، برای آبیاری هم مناسب نیستند. دراین مقاله، برای منطقی شدن مدیریت منابع آب، کوشیده ایم که با تعیین نرخ مالیات بر آلودگی آب، میزان آلودگی آب کاهش یابد. بدین منظور،ضمن به کارگیری قضیه کوز و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسش نامه، تابع هزینه کاهش آلودگی را به عنوان معیار تعیین نرخ مالیات بر آلودگی برآورد کرده ایم.

بورس اوراق بهادار، در همه کشورها به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای بازار سرمایه، نقش مهمی در تجهیز منابع پس انداز در جهت سرمایه گذاری ها و تامین نیازهای مالی واحدهای تولیدی دارد. اما بورس اوراق بهادار تهران، به عنوان مهم ترین نهاد بازار سرمایه کشور، با بیش ازسی سال سابقه فعالیت، هنوز جایگاه مناسب خود را در اقتصاد کشور نیافته است. در بیشترپژوهش های انجام شده در زمینه عملکرد این نهاد نیز، ناکارآمدی این بازار مورد تایید قرار گرفته است. از این رو، در این مقاله به بررسی عوامل ناکارآمدی این بازار و موانع موجود در مسیرتوسعه این بازار می پردازیم. در این راستا، عوامل زیر را به عنوان ناکارآمدی های سازمان بورس اوراق بهادار، مورد بررسی قرار می دهیم: ضعف ساختار تشکیلاتی بورس تهران، نفوذ و دخالت مستقیم دولت و سازمان های دولتی، به ویژه بخش پولی در این سازمان. شفاف نبودن و کمبود اطلاعات و شیوه کارکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس. ضعف و نبودن پویایی قوانین و مقررات و ضرورت بازنگری در قوانین و مقررات موثر برفعالیت این سازمان، مانند قانون بورس، قانون تجارت و قانون مالیات ها و ضرورت تدوین قانون بازار سرمایه ایران. عدم تفکیک بازار اول و دوم سهام و نبودن بازارهای فرعی و ضرورت ایجاد تالارهای جداگانه (تالار اصلی، تالار فرعی و تالار آزاد) برای معامله سهام شرکت ها با ویژگی های مشخص. نبودن ابزارهای حمایت کننده بورس درمواقع بحرانی و ضرورت ایجاد صندوق حمایت سهام و فراهم آوری زمینه فعالیت بازرسان و شرکت های پذیره نویس در بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار.
معامله براساس اطلاعات درونی و نبودن ضوابط شفاف برای توقف معاملات.