فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 89 (بهمن و اسفند 1383)

بررسی و مطالعه جنبه های مختلف رشد اقتصادی دارای دو اهمیت ویژه است که یکی از آنها افزایش شناخت و آگاهی سیاستگزاران برای اخذ تصمیم، و دیگری پیش بینی نرخ رشد با الگوسازی براساس چارچوب های علمی و نظری است.
به منظور تحقق دو هدف مذکور در ایران و جهان مطالعات زیادی از لحاظ نظری و همچنین کاربردی انجام یافته که به دلیل روش ها و دوره های زمانی مورد بررسی، نتایج و سیاست های متفاوتی از آنها قابل استخراج است. بدین منظور در این مطالعه با استفاده از الگوهایVEC طی دوره 1348-1381 و تابع تولید مبتنی بر مطالعات برو (1990) به الگوسازی با هدف پیش بینی رشد اقتصادی طی سال های برنامه چهارم توسعه (1384-1388) اقدام نمودیم که با اهداف پیش بینی شده در برنامه چهارم توسعه در زمینه رشد اقتصادی به مقایسه بپردازیم. نتایج نشان می دهد که در صورت عدم اصلاحات ساختار اساسی در اقتصاد کشور، اهداف کمی برنامه چهارم توسعه محقق نخواهد شد.

در این مقاله تلاش شده است که نخست، چگونگی ارتباط بین صادرات غیرنفتی و نرخ واقعی ارز مورد بررسی قرار گیرد، دوم عوامل تعیین کننده نرخ واقعی ارز به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای مؤثر بر صادرات غیرنفتی مشخص و راهکارهای لازم برای تعدیل آن در جهت توسعه صادرات غیرنفتی ارائه شود. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان می دهد که ارتباط مثبت و معنی داری بین صادرات غیرنفتی و نرخ واقعی ارز وجود دارد. لذا، اتخاذ سیاست های مناسب نرخ ارز در جهت تعدیل نرخ واقعی ارز، به دلیل رونق صادرات غیرنفتی می تواند نقش بسزایی در افزایش ظرفیت آینده تولید و دستیابی به رشد اقتصادی داشته باشد.

رشد و توسعه اقتصادی یکی از اهداف اصلی سیاستگزاران اقتصادی کشور محسوب می شود، بنابراین بررسی تاثیر عوامل اصلی آن از جمله انرژی که یکی از عوامل تولید به شمار می رود، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، که در این پژوهش سعی شده است تا ارتباط بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی براساس داده های تجربی طی دوره 1360-1380 مورد بررسی قرار گیرد.
نتایج حاصل از برآورد نشان می دهد که هرگونه تغییر در مصرف انرژی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت می تواند رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که هرگونه تحدید در مصرف آن می تواند موجبات کاهش رشد اقتصادی را فراهم آورد.