مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال سی و چهارم شماره 1 (پیاپی 133، بهار 1395)

ارتقای آموزش پزشکی تخصصی و فوق تخصصی، به دلیل نقش کلیدی دستیاران و دانش آموختگان این رشته ها ، همواره یکی از دغدغه های اصلی سیاست گزاران آموزش پزشکی است. این پژوهش با هدف بهره مندی از دانش ضمنی خبرگان در تعیین چالش ها و ارائه راهکارهای ارتقای آموزش عالی پزشکی صورت پذیرفت در این پژوهش کاربردی- کیفی به صورت هدفمند 7 نفر از تصمیم گیران اصلی آموزش پزشکی جهت شرکت در نشست خبرگان انتخاب شدند .بدین منظور یک جلسه پانل به مدت 120 دقیقه در اردیبهشت سال 1394 تشکیل و داده ها به روش چارچوبی- محتوایی تحلیل شد.
چالش ها و راهکارهای ارتقای آموزش عالی پزشکی کشور در چارچوب 3 وظیفه تولیتی نظام آموزش عالی پزشکی و 10 موضوع اصلی به همراه مفاهیم فرعی شامل 34 چالش فرعی و 43 راهکار پیشنهادی خبرگان تعریف گردید.
10 دورن مایه اصلی شامل رسالت برنامه، کریکولوم ها، مدیریت سیستماتیک برنامه ها ، دستیاران ، اساتید ، ارزشیابی برنامه ها ، منابع و زیر ساختها ، گسترش برنامه ها ،توسعه حضور در عرصه های بین الملل ،مشارکت بین بخشی ؛ شناسایی شد ، که در قالب ؛ سیاستگذاری کلان ،حاکمیت دورن بخشی ،رهبری بین بخشی ، طبقه بندی گردید.
مطالعه ، راهکارهای مناسب ارتقای کیفیت آموزش عالی پزشکی در پاسخ به تقاضای جامعه و نظام سلامت، پیشنهادشد. در این راستا اصلاح در کریکولوم ها ، نظام ملی پذیرش دستیاران ؛ نظام ارزشیابی و اعتبار بخشی برنامه ها ؛ توجه به تقویت زیر ساخت ها ؛ تمرکز زدایی در توسعه آموزش پذیرش دانشجویان خارجی ؛ تعامل مستمر با بخش های تحقیقاتی بالینی ، از جمله زمینه های اولویت دار و راهکارهای بالقوه ای است که شایسته است توسط برنامه ریزان آموزشی در نظر گرفته شود.

در سالهای اخیر مصرف فست فودبه طورچشمگیری دربین جوامع افزایش یافته است که ازدلایل آن می توان به تغییرسبک زندگی اشاره کرد.آگاهی ونگرش مصرف کنندگان بی تردیدازعواملی هستند که میتوانندبرچگونگی مصرف فست فودها توسط افرادتاثیربگذارند.لذا هدف این پژوهش بررسی آگاهی ونگرش دانشجویان نسبت به مصرف فست فودها می باشد.
این مطالعه از نوع مقطعی است وشامل دانشجویان شاغل به تحصیل دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی می گردد. نمونه ها از کلاس های دانشکده پزشکی به صورت تصادفی انتخاب شدند. حجم نمونه معادل 228نفر برآورد گردید. اطلاعات لازم با استفاده ازیک پرسشنامه محقق ساخته که روایی وپایایی آن تعیین شد و درآبان ماه سال 1394جمع آوری گردید. اطلاعات بدست آمده با استفاده ازآمار توصیفی وآزمون های کای اسکوارو تی تست، مان ویتنی و کروسکال والیس موردتجزیه وتحلیل قرارگرفت .
یافته های تحقیق نشان داد 50%افرادموردمطالعه زن و 50%مردبودند.درمطالعه انجام شده7/30% دانشجویان اصلا فست فودمصرف نمی کردندو6/52%افرادبین1-2وعده درهفته مصرف فست فودداشتند. میانگین نمره آگاهی دانشجویان22/2 22/8 ومیانگین نمره نگرش دانشجویان64/3 83/22برآورد شد.ارتباط معناداری بین محل سکونت (خوابگاه و غیرخوابگاه)باآگاهی نسبت به مصرف غذاهای آماده مشاهده شد (03/0 p =). میانگین نمره آگاهی درزنان95/1 51/8 و درمردان44/2 09/8برآورد شد.ارتباط معناداری بین جنسیت، با آگاهی نسبت به مصرف غذاهای آماده مشاهده نشد(138/0=p). میانگین نمره نگرش درمردان51/3 10/23 و در زنان31/3 97/22بوده و ارتباط معناداری بین جنسیت با نگرش نسبت به مصرف غذاهای آماده مشاهده نشد(404/0=p).2/48 % دانشجویان در سطح متوسط آگاهی نسبت به فست فود ها و7/19 % درسطح ضعیف و8/29 % در سطح خوب و2/2 %درسطح خیلی ضعیف آگاهی قرار داشتند. 4/68 %دانشجویان نسبت به مصرف فست فود ها نگرش مثبت و 8/1 % نگرش منفی و 8/29 % دانشجویان بی نظر بودند.
با توجه به مصرف بالای فست فود در میان دانشجویان و گرایش بیشتر، بعلاوه باآگاهی کمتردانشجویان پسر نسبت به پیامدهای مصرف فست فودها ،نیاز به برنامه ریزی برای اطلاع رسانی دانشجویان بویژه پسران می باشد.

ارائه خدمات کیفی مبتنی بر فناوری اطلاعات به بیماران در بیمارستان نیازمند معماری مناسب و قابل پیاده سازی است. با جستجو در اینترنت و سایت های معتبر پزشکی کشور و همچین مراجعه به بیمارستان های معتبر تهران، در زمینه معماری سازمانی بیمارستان مطلبی یافت نشد. در این مقاله با تکیه بر دو بعد پیاده سازی و داشتن ویژگی های مناسب، از میان 17 چارچوب معماری سازمانی، بهترین چارچوب انتخاب خواهد شد. به این منظور ابتدا با استفاده از نظر خبرگان پنج معیار برای بعد پیاده سازی انتخاب شد. بر اساس این معیارها، پنج چارچوب که بالاترین امتیاز را کسب کرده بودند انتخاب شدند. در مرحله بعد با مطالعه عمیق 17 چارچوب موجود، 44 ویژگی عام از آن استخراج شد. سپس بر مبنای نیاز به این ویژگی ها در بیمارستان پرسشنامه ای تنظیم و با استفاده از دلفی، 8 معیار دارای اهمیت شناخته شد. در گام بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، از میان چارچوب های مرجع چارچوب TOGAF با وزن مطلق 0.318 برای طراحی معماری سازمانی فناوری اطلاعات در بیمارستان انتخاب شد.

خطاهای دارویی و وقایع سوء دارویی به عنوان یکی از شایع ترین علت تهدید کننده امنیت بیمار مطرح شده است. مستند سازی دستورات پزشکی به صورت کاغذی به عنوان منشاء بروز اکثر خطاها و وقایع سوء دارویی شناخته شده است بر همین اساس استفاده از سیستم کامپیوتری ثبت دستورات پزشکی به عنوان راهکاری برای کاهش خطاهای دارویی پیشنهاد شده است. لذا هدف از این مطالعه بررسی تاثیر یک CPOE کارآمد و به خوبی طراحی شده در کاهش خطا ها و وقایع سوء دارویی می باشد.
در این مطالعه که از نوع مروری می باشد کلیه مقالات منتشر شده از سال های 1998 تا 2015 که مربوط به CPOE و تاثیر آن بر خطاهای دارویی بودند، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. برای جستجوی مطالعات، از بانک داده های بین المللی و داخلی از جمله EBSCO Host، Web of science، PubMed، SID،Google Scholar،Iranmedex،Irandoc استفاده گردید و 56 مقاله یافت شد. پس از بررسی ارتباط عنوان و چکیده مقالات با هدف مطالعه 32 مقاله انتخاب گردید و از بین آنها 10 مقاله که به طور مستقیم در ارتباط با هدف مطالعه بودند، انتخاب شدند.
یاقته ها: نتایج بدست آمده از مطالعه ای که در یک بیمارستان 700 تخت خوابی انجام شده بود نشان داد که بعد از پیاده سازی CPOE میزان بروز خطاهایی با شدت بالا، 55% و خطاهایی با شدت پایین ، 84% نسبت به قبل کاهش پیدا کرد. در یک مطالعه دیگر محققان تاثیر CPOE را بر کاهش خطاهای دارویی از نظر نوع خطا ها مورد بررسی قرار دادند که نتایج بدست آمده نشان داد استفاده از CPOE باعث کاهش 90% این نوع خطاها می شود و بیشترین تاثیر را بر روی خطاهایی از نوع ناخوانا بودن دستورات دارد که تقریبا به طور کامل ازبینمی رود.اما نتایج بدست آمده از برخی مطالعات نشان می دهد که CPOEنه تنها باعث افزایش سلامتی بیماران نمی شود بلکه موجب افزایش خطاها و بروز مشکلات جدید می شود.در اینگونه مطالعات یکی از مهمترین دلایل ناکارآمدی CPOE ، طراحی نامناسب و غیر اصولی CPOE بیان شده است.
پیاده سازی CPOE کارآمد در مراکز مراقبت بهداشتی و استفاده از این سیستم به جای فرم کاغذی ثبت دستورات پزشکی ، نقش موثری در کاهش خطاهای دارویی و افزایش ایمنی بیماران دارد. طراحی دقیق و مناسب یکی از عوامل مهمی است که در کارآمد بودن CPOE نقش اساسی ایفا می کند. بنابراین بایستی طراحی CPOE به صورت اصولی و بر پایه استانداردها و الزامات یک CPOE کارآمد انجام گیرد.

خوددرمانی با دارو، جزء مهمی از رفتار پزشکی افراد است. با توجه به شیوع رو به افزایش مصرف خودسرانه دارو مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی خوددرمانی و برخی از عوامل موثر بر آن در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بندرعباس انجام شد.
این مطالعه به صورت توصیفی – تحلیلی انجام شد. نمونه پژوهش 400 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بندرعباس بودند که به صورت در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه شامل شش قسمت ( مشخصات دموگرافیک، منبع اطلاعات زنان درزمینه خوددرمانی (7سوال)، عوامل دخیل در پیشگیری از مصرف خودسرانه دارو ( 3سوال)، عملکرد زنان در زمینه خوددرمانی (12سوال)، داروهایی که ا فراد به صورت خود سرانه مصرف می نمودند (16سوال) و دیدگاه زنان در خصوص عوامل موثر بر مصرف خودسرانه داروها (14 سوال) بود.
سپس جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از آزمون های توصیفی وآزمون آماری کای دو نرم افزار spss19 استفاده گردید.
یافته های این پژوهش نشان داد که 5/79%از کل زنان مورد بررسی مصرف خودسرانه دارو داشتند .شایعترین بیماری هایی که سبب خوددرمانی شده بود شامل: سرماخوردگی 171نفر(8/42%)، سردرد162نفر(5/40%)، اختلالات قاعدگی93نفر(2/23%)،کم خونی63نفر(8/15%) بود. شایعترین علل خود درمانی نیز به ترتیب شامل:گرانی حق ویزیت پزشکان 152نفر(38%)، تجربه قبلی از بیماری 144نفر(36%)، مهم تلقی نکردن بیماری (8/35%) ونتیجه قبلی خوددرمانی 125نفر( 2/31%) بود. بیشترین داروهایی که به صورت خود سرانه مصرف شده بودند نیز به ترتیب عبارت بودنداز: مسکن ها155نفر(8/38%)وقرص سرماخوردگی (8/22%).
نتایج این مطالعه نشان دادکه درصد بالایی از زنان مصرف خودسرانه دارو را داشتند. از این رو لازم است برنامه های آموزشی خاصی برای افزایش آگاهی، نگرش و عملکرد زنان طراحی و اجرا گردد.

پیش گفتار: بیماری میاستنی گراو یک بیماری مزمن و اتوایمون است که انتقال عصبی عضلانی را مختل و باعث ضعف عضلانی می شود. این بیماری در تمام نژادها گزارش شده است، ولی اختلاف در شیوع آن هنوز روشن نیست. هدف این مطالعه تعیین میزان بروز این بیماری و سایر بیماری های همراه آن در استان کرمان است. تمام بیماران تشخیص داده شده در استان کرمان (مراجعین به بخش مغز و اعصاب مرکز پزشکی شفا که در آن زمان(1389-1387) تمام بیماران به متخصصین این مرکز مراجعه می کردند) مورد بررسی قرار گرفتند. میزان بروز در این مطالعه 6/5 نفر در یک میلیون جمعیت است، و در زنان دوبرابر مردان است. در شهرهای با میانگین درجه حرارت پائین تر این نسبت بیشتر است. در 9% موارد همراه اختلال فعالیت تیروئید و در 5/4% موارد همراه سیستمیک لوپوس اریتماتو بود. در 45% موارد غده تیموس غیر طبیعی که 16% تیموما و 29% هیپرپلازی بود. استنتاج: میزان بروز سالیانه میاستنی گراو در استان کرمان 5-10 نفر در میلیون است که در مناطق سردسیر بیشتر است و در زنان دو برابر مردان دیده می شود.

گردشگری سلامت، امروزه از رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری در جهان است که به دلیل کم هزینه بودن ارائه خدمات درمان در کشور ایران، از بهترین وجوه توسعه اقتصادی به شمار می آید و فرصتی مناسب جهت ارائه خدمات پزشکی به گردشگران و نیز ایجاد رضایتمندی در بیماران خارجی مراجعه کننده به کشور، جهت درمان برای ارتقاء اعتبار و اقتصاد کشور است.
این پژوهش با هدف بررسی و اولویت بندی عوامل موثر بر جذب توریسم سلامت و ارائه پیشنهادهای ارتقائی در صنعت توریسم کشور، کتاب ها، مقالات و پژوهش هایی را که دارای کلیدواژه های Medical tourism و Health tourism بودند و نیز با تکیه بر استانداردهای وزارت بهداشت و درمان کشور و سازمان های اعتباربخشی بین المللی درمانی معتبر دنیا، به علاوه نظرهای صاحب نظران خبره این حوزه، مورد بررسی قرار داده است.
نتایج حاصله از این پژوهش در بررسی فرضیه های به آزمون گذاشته شده، موثرترین عامل را کم بودن هزینه درمان در ایران و همچنین ایجاد دهکده گردشگری به منظور رضایت بیماران خارجی و عامل سوم، حسن شهرت پزشکان و پس از آن، احترام به عقاید ایشان و در رده پنجم، وجود یک سازمان یا نهاد مجزا جهت پیگیری امور بیماران خارجی را در حضور خود در کشور ایران موثر دانستند. در رده های بعدی، سه عامل با اثرگذاری کمتر قرار دارند.
با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، به نظر می رسد که عوامل تاثیرگذار بیشتری بر جذب توریسم سلامت موثر هستند و یافته های این مستند می تواند راهگشای شناخت بهتر این فاکتورهای مداخله گر باشد.