فهرست مطالب

معرفت - سال هجدهم شماره 2 (پیاپی 137، اردیبهشت 1388)

ماهنامه معرفت
سال هجدهم شماره 2 (پیاپی 137، اردیبهشت 1388)

  • مدیریت
  • 128 صفحه، بهای روی جلد: 4,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/03/10
  • تعداد عناوین: 11
|
  • صفحه 3
  • استاد محمدتقی مصباح صفحه 5
    این مقاله به شرح و تفسیر خطبه 102 نهج البلاغه می پردازد. در شماره پیشین، استاد به بیان و شرح اوصاف بندگان شایسته خدا از منظر نهج البلاغه پرداختند. در این شماره به شرح اوصاف بدترین بندگان خدای متعال از منظر امیرمؤمنان می پردازد. انسان های محروم از الطاف، توجه، عنایت و کمک الهی، گرفتار گم راهی و انحراف از حق هستند.
    کسانی که خدای متعال آنان را به خود وانهد، راهنمای مطمئنی نخواهند داشت، شیطان نیز با وسوسه های خویش آنان را از طریق سعادت دور می سازد و با عمل به فکر و رای خویش، گمراه می شوند. از این رو، هر انسان مؤمنی برای طی طریق حق باید معارف ناب دینی و اسلامی را از منابع اصیل دینی و عالمان دینی برگیرد.
    کلیدواژگان: بدترین بندگان، نهج البلاغه، امیر مومنان، معارف حقیقی، هدایت الهی، نعمت، ظلم و ستم
  • ویژه نامه مدیریت
  • علی اکبر بخشی صفحه 11
    در مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی، ایجاد انگیزه به دلیل نقش بی بدیل خود، در برابر سایر عوامل و وظایف، جایگاه ویژه ای دارد. از این رو، صاحب نظران از گذشته تاکنون با رویکردهای متفاوت و در سیری تکاملی به شناسایی عوامل شکل دهنده رفتار، به ویژه انگیزه های درونی و نیز فرایند انگیزش افراد و چگونگی ایجاد انگیزه پرداخته اند، اما به دلیل ضعف در نگرش انسان شناسانه خود و عدم توجه جامع به انگیزه های انسان و تفاوت نیازهای افراد گوناگون و تغییر در برخی نیازها با گذشت زمان، هر یک به جنبه های خاصی از موضوع پرداخته اند. در نگرش اسلامی، خلا اساسی در نظریه های ارائه شده، عدم توجه لازم به انگیزه های معنوی و بی نهایت انسان در فرایند تکاملی فردی و اجتماعی اش، به ویژه برترین و شورانگیزترین انگیزه او، یعنی «کمال مطلق جویی»، شمرده می شود. از این رو، بجاست با تبیین نقش برتر دین نسبت به فلسفه و علم در ایجاد انگیزه و بررسی عوامل و عناصر دخیل در آن، در چارچوب ادبیات اسلامی، چگونگی شکل دهی رفتار مثبت در سایه ایفای نقش بی بدیل انگیزه خداجویی به تصویر کشیده شود. بر این نکته نیز تاکید می گردد که این انگیزه و نظریه مبتنی بر آن به عنوان شاخص اعتبارسنجی نظریات دیگر شمرده شده و سامان دهی نظریه ها و روش های ایجاد انگیزه و حل اساسی مسائل مربوط به آن و رشد و توسعه انسانی و سازمانی در گرو نظریه پردازی بر محوریت آن است.
    کلیدواژگان: فرهنگ، فرهنگ سازمانی، نظریه فرهنگ سازمانی و مدیریت نمادین، نظریه نمادین، تفسیری، الگوی ادگار شاین از فرهنگ سازمانی، خرده فرهنگ های سازمانی
  • محمد مهدی نادری قمی صفحه 27
    امروزه یکی از مباحث مهم و اساسی در دانش مدیریت و سازمان، بحث «فرهنگ» است. آغاز توجه اساسی به بحث فرهنگ در سازمان و مدیریت به دهه 70 میلادی بازمی گردد. در اهمیت این بحث همین بس که برخی نظریه پردازان معتقدند اساسا سازمان چیزی جز فرهنگ نیست و برای شناخت یک سازمان، اساسی ترین کار این است که فرهنگ آن را شناسایی کنیم. بر همین اساس، یکی از مکاتب نوظهور در مباحث سازمان و مدیریت، مکتبی است که از آن با نام «فرهنگ سازمانی و مدیریت نمادین» یاد می شود. مفهوم سازی «فرهنگ سازمانی» از ابتدا تحت تاثیر دیدگاه «نمادین تفسیری» بوده است. این مکتب بسیاری از مفروضات پیشین در مورد سازمان و مدیریت را نادرست دانسته و آنها را نمی پذیرد. فرهنگ سطوح گوناگونی دارد و هر سازمان، جنبه های متفاوتی از فرهنگ، همچون فرهنگ ملی، محلی، صنعتی، شغلی و تخصصی را به نمایش می گذارد.
    این مقاله تلاش دارد با کنکاش در مفهوم «فرهنگ» و «فرهنگ سازمانی» برخی دیدگاه ها و مسائل مهم در این زمینه را بررسی نماید.
  • محسن منطقی صفحه 45
    در عصر رکود اقتصادی اندیشمندان مدیریت با ارائه روش های متعدد درصدد برآمدند که راه نجات سازمان ها را بیابند و آنها را از خطر سقوط حفظ کرده و در مسیر حرکت و سرعت قرار دهند. ایده های مطرح شده برای نجات سازمان ها، به مرور به وسیله دانشمندان مورد کنکاش قرار گرفت و در کتب و مقالات متعدد منتشر شد. برخی از مدیران با اطلاع اندک از این ایده ها، آن را نجات بخش سازمان خود قلمداد می کنند.
    کشورهای در حال توسعه نیازمند حرکت پرشتاب سازمان ها و شرکت هایی تاثیرگذار هستند. مدیران آنها درصددند با انجام تحولات و دگرگونی های ساختاری و فرایندی، در این حرکت پرشتاب، فعال و موثر ظاهر شوند. شناخت الگوهای متداول در دانش مدیریت، مدیران سازمان های کشور را، پرتوان کرده و از هدر رفتن نیروها و امکانات بازمی دارد.
    در این نوشتار سعی شده است با استفاده از منابع اصلی و معتبر، شناخت بهتری نسبت به یکی از ایده های دگرگونی سازمان، یعنی بازمهندسی، صورت گیرد تا بستر بومی سازی آن و تطبیق با فرهنگ دینی در کشور فراهم گردد.
    کلیدواژگان: بازمهندسی، فرایند، منابع انسانی، نظام اطلاعاتی
  • محمدحسن جعفری صفحه 59
    پست مدرنیسم نه صرفا یک دیدگاه خاص فلسفی، بلکه یک جریان عام اجتماعی و علمی در دهه های اخیر است که با مبانی معرفت شناختی و فلسفی خاص خود، در حوزه های گوناگون علمی و نظریه پردازی تاثیرگذار بوده است. تاثیر این جریان در حوزه نظریات مدیریت در حدی است که برخی محققان در تقسیم خود از نظریات مدیریت، یک بخش را به نظریات پست مدرن اختصاص داده اند. این تحقیق بیشتر با رویکرد نظری و فلسفی انجام شده و هدف آن، شناخت شاخصه های اصلی دیدگاه پست مدرن و بررسی تاثیر آنها در نظریه مدیریت است. نفی عقلانیت، رسمیت، و قانون محوری در امور سازمانی، استفاده از استعاره های متنوع و نرم برای سازمان، تنوع ساختارهای سازمانی، و توجه به گروه های خاص از جمله ویژگی های نظریات پست مدرن مدیریت است. همچنین با توجه به همزمانی ظهور سازمان های فراصنعتی با مطرح شدن نظریات پست مدرن، رابطه این دو نیز به اختصار بررسی شده است. در پایان به طور اختصار تاثیر دیدگاه پست مدرن بر نظریات اسلامی سازمان و مدیریت مورد دقت قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: پست مدرنیسم نظریه مدیریت، سازمان فراصنعتی، استعارات سازمانی
  • سید حامد وارث صفحه 73
    جهان وارد هزاره جدیدی گردیده است و با تحولاتی بنیادین جوامع، اقتصادها و نظام های حکمرانی را در همه جا دگرگون می سازد. تمدن جدیدی در حال ظهور است و بسیاری از فرهنگ ها، نهادها و نظام های سنتی که در گذشته بدیهی و مفروض انگاشته می شدند، تا مرز انقراض به چالش کشیده شده اند. جهانی شدن با شکل گیری یک نظام جهانی تحت نفوذ سرمایه داری شرکتی ظهور نموده و حکمرانی جهانی حاکمیت دولت ملت ها را با چالش مواجه ساخته است. تلاش های نهادی بین المللی در جهت استقرار، تقویت و توانمندسازی نظام سرمایه داری به عنوان یک نظام ایدئولوژیک سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سراسر جهان است. بدون شک، سرمایه داری دارای اثرات عرفی کننده ای بر جهان است و این روند در عصر جهانی شدن تشدید می گردد. رهبری سوداگرایانه جهان را به سوی رویارویی و برخورد فرهنگ ها و تمدن ها می کشاند، مگر آنکه رهبران تحولگرا، اخلاقی و معنوی، مدیریت جهان را در دست گیرند و با شکل دهی ترتیبات نهادی لازم، زمینه ساز تحول معنوی جهان گردند.
    کلیدواژگان: هزاره سوم، جهانی شدن، امپراتوری شرکتی، رهبری سوداگرایانه، رهبری تحولگرا، رهبری اخلاقی، رهبری معنوی
  • علی حسنی صفحه 81
    این نوشتار به شناسایی عوامل تاثیرگذار بر توسعه یادگیری گروهی با هدف نهادینه سازی آن در سازمان می پردازد. این عوامل در دو دسته عوامل تقویت کننده و عوامل محدودکننده جای گرفته اند. زمینه مورد پژوهش دیگر، روش های یادگیری گروهی است که در این تحقیق به آن اهتمام شده است.
    هدف این پژوهش، تلاش در جهت باز کردن مرحله جدیدی از یادگیری و بهبود مناسب شرایط متغیر امروزی سازمان ها در حوزه مطالعات مدیریتی است و با این پیش فرض وارد بحث می شود که در شرایط جدید محیطی که سرعت تحول و تغییر بسیار فزاینده است و رقابت خیلی شدید، تنها راه باقی ماندن در گردونه رقابت، یادگیری مستمر و تعاملی افراد با همدیگر و از یگدیگر است.
    در این تحقیق، با مطالعه و بررسی در میان مباحثی که به عنوان مباحث بسترساز مشارکت گروهی و پویایی آن در حوزه مدیریت مطرح شده اند، سعی شده است عوامل موثر بر توسعه یادگیری گروهی شناسایی، موانع یادگیری گروهی معرفی و روش های یادگیری گروهی نیز تعیین شوند.
    کلیدواژگان: یادگیری، یادگیری گروهی، یادگیری سازمانی، تفکر سیستمی، گروه
  • حسن فراهانی صفحه 97
    در عصر اطلاعات، مزیت اصلی در سرمایه دانش نهفته است. دانش در دنیای پیشرفته امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به مزیت رقابت اصلی سازمان ها می باشد.
    روند اوج یافتن نقش دانش، نوآوری و فناوری های نوین در ایجاد مزیت های راهبردی و اهمیت یافتن ارزش منابع دانش در اداره سازمان ها موجب شده است تا مقوله مدیریت دانش در قلب سیاست های راهبردی سازمان ها جای گیرد.
    بر این اساس، توجه ویژه به مدیریت دانش از جهت تحقق اهداف سازمان ها ضروری به نظر می رسد و تبیین جایگاه مدیریت دانش و کارکردهای آن در سازمان ها از اهداف تحقیق حاضر می باشد. روش پژوهش حاضر کتابخانه ای می باشد.
    مدیریت دانش می تواند با یکپارچه سازی سرمایه های دانشی سازمان ها در بخش های مختلف و تاثیرگذاری مستقیم بر مفاهیمی مانند مشتری مداری، یادگیری سازمانی، اعتلای فرهنگ سازمانی، رهبری و تصمیم گیری هوشمندانه، بازطراحی فرایندها، تولید دانش جدید و تبدیل دانش ضمنی به صریح، زمینه ارتقای سطح فعالیت ها و رسیدن به اهداف موردنظر را به همراه داشته باشد. البته سازمان ها بدون داشتن استراتژی مشخصی در استفاده از مدیریت دانش نمی توانند بهره ای از این کارکردها داشته باشند و می بایست در این خصوص سیاست های راهبردی تدوین گردد.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی، تولید دانش، یادگیری سازمانی، رهبری هوشمند، خلاقیت
  • مجدالدین مدرس زاده صفحه 115
    یکی از مباحث مهمی که با سلامت افراد ارتباط دارد چگونگی برخورد با عوامل ناسازگار و تغییرات پیش بینی نشده است که برای اشخاص، فشار روانی به دنبال دارد. این مقاله با رویکرد نظری و مطالعه اسنادی و روش توصیفی و با هدف بررسی عوامل پیدایش و راه های جلوگیری و درمان استرس و فشارهای روانی تدوین یافته است که می تواند کمک شایانی به بهداشت روانی افراد نماید.
    آنچه از این مقاله به دست می آید عبارتند از اینکه خداباوری و تقوا از دو جهت درمانی و ایمن سازی در مقابله با فشارهای روانی بسیار مفید و کارساز می باشد.
    کلیدواژگان: فشار روانی، رفتار سازمانی، مدیریت استرس، آموزه های دینی، بهداشت روانی