فهرست مطالب

ره آورد نور - سال شانزدهم شماره 59 (پیاپی 76، تابستان 1396)

فصلنامه ره آورد نور
سال شانزدهم شماره 59 (پیاپی 76، تابستان 1396)

  • بهای روی جلد: 11,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/06/18
  • تعداد عناوین: 9
|
  • عزت الله مرتضایی* صفحه 2
    اشاره: احیای فرهنگ فهم قرآن و زمینه سازی برای آسان سازی پژوهش درباره قرآن کریم، از جایگاه خاصی برخوردار است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تاکنون برنامه های برخط و برون خط ارزشمندی را در زمینه قرآن پژوهی به محققان این عرصه، ارائه نموده است. با وجود همه فعالیت های قرآنی مرکز، برای تکمیل فرآیند پژوهش لازم است که برنامه ای جامع و کاملی در زمینه مفردات قرآن به پژوهشگران قرآنی ارائه شود. فرهنگ نامه واژگان قرآن، یکی از پژوهش های قرآنی جدید گروه قرآن و تفسیر در مرکز نور است که در خصوص مفردات قرآن سامان دهی شده است.
    مطالب این نوشتار، در سه بخش ارائه می گردد؛ بخش نخست، به معرفی دانش مفردات و زیر شاخه های آن اختصاص دارد. در بخش دوم، پژوهش های قرآنی گروه قرآن این مرکز در زمینه مفردات ارائه می گردد و در بخش سوم، فرهنگ نامه واژگان قرآنی معرفی خواهد شد.
    کلیدواژگان: ریشه، مشتق، مدخل، واژگان، قرآن
  • رسالت معاونت تولید، یکپارچه سازی فرایندهای تولید و تحول در بهبود آن است / گفت وگو با مهندس علیرضا نعمت اللهی، قائم مقام رئیس مرکز در امور محتوا و معاون تولید
    علی نعیم الدین خاین صفحه 7
    اشاره: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نزدیک به سه دهه است که در مسیر تهیه و عرضه نرم افزارهای علوم اسلامی گام برمی دارد و هر سال نیز بحمدالله شاهد شکوفایی و رشد چشمگیر آن در راستای تولیدات فاخر و کاربردی بوده ایم. در این میان، آنچه باعث ماندگاری و ارتقای مراکزی از این دست می باشد، اهتمام همیشگی به مسئله بهبود محصولات، کسب رضایت مخاطبان و نیز آینده نگری شایسته و ایجاد تحول مطلوب در فرایند تولید است.
    به منظور آشنایی بیشتر خوانندگان عزیز با خطوط تولیدات نرم افزاری نور، فرایندهای بهبود و نیز روند تحول در آنها، به حضور جناب مهندس نعمت اللهی، معاون محترم تولید این مرکز رسیدیم تا جویای مطالبی چند در این باره باشیم. آنچه در این گفت وگو از منظر شما فرهیختگان می گذرد، نگاهی است به وظایف، عملکرد و دستاوردهای معاونت تولید مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که امید است مورد استفاده علاقه مندان قرار گیرد و پاسداشتی باشد در برابر زحمات خالصانه و بی دریغ مسئولان، مدیران و همکاران عزیزمان در این معاونت خدوم و پرتلاش.
  • حسین احمدی تنکابنی* صفحه 13
    اشاره: نسخه های خطی، میراث گران بهای علمی و فرهنگی تمدن بشری است. با توجه به نیازهای عصر ارتباطات و اطلاعات، لازم است که این دسته از منابع به درستی حفاظت شوند و برای استفاده بهتر، متناسب با فناوری و استانداردهای دیجیتال سازی، در شبکه جهانی وب ارائه شوند. در این نوشتار، ضمن تعریف نسخه خطی و بیان فهرست نویسی و استانداردهای پایگاه کتابخانه دیجیتال نسخ خطی، به معرفی مهم ترین کتابخانه های دارای نسخ خطی و فهرست های منتشرشده آنان و همچنین، مهم ترین بانک های اطلاعاتی و پایگاه های کتابخانه دیجیتال نسخ خطی به همراه بیان مزایا و اشکالات آنها پرداخته شده است. در پایان نیز طرح پایگاه جامع نسخ خطی و بخش های اصلی آن، به عنوان بهترین راهکار تجمیع اطلاعات و فهارس نسخ خطی برای ایجاد بزرگ ترین بانک اطاعات نسخه های خطی اسلامی، پیشنهاد شده است.
    کلیدواژگان: نسخه خطی، دیجیتال سازی، فهرست نویسی، استانداردسازی، پایگاه کتابخانه دیجیتال
  • مجید حبیبی* صفحه 25
    اشاره: در این مقاله، بهترین دستاوردهای داده های بزرگ را مورد بررسی قرار داده و سپس، مصارف عمومی داده های بزرگ را معرفی کرده، فناوری های مربوطه را بررسی می نماییم؛ مانند: محاسبات ابری، اینترنت اشیا، مراکز داده ای و هادوپ. آنگاه بر چهار فاز زنجیره ارزشی داده های بزرگ تمرکز می کنیم؛ همچون: تولید داده، اکتساب داده، ذخیره داده و تحلیل داده. پس ازاین، چالش های فنی را در این زمینه مورد بحث قرار داده، آخرین پیشرفت ها را بررسی کرده در نهایت نیز به چندین نمونه از برنامه های کاربردی داده های بزرگ اشاره می نماییم؛ از جمله، مدیریت تجاری، اینترنت اشیا، شبکه های اجتماعی آنلاین که همگی می توانند در مباحث علوم انسانی و اسلامی مورد استفاده قرار گیرند و یا دست مایه پژوهش برای دست اندرکاران مهندسان و متخصصان این حوزه قرار گیرد.
    منبع اصلی نوشتار حاضر، مقاله «BigData» نوشته: Min Chen، Shiwen Mao و Yunhao Liu می باشد که در وب گاه Springer (ناشر بین المللی منابع علمی، فنی و پزشکی) منتشر گردیده است. گفتنی است، نگارنده علاوه بر ترجمه مقاله مذکور، جهت روشن شدن بحث، نکات و مطالب لازم را نیز به متن افزوده است.
    کلیدواژگان: داده های بزرگ، محاسبات ابری، اینترنت اشیا، مرکز داده، هادوپ، تحلیل های داده های بزرگ
  • حمیدرضا شیرملکی* صفحه 39
    اشاره: در برنامه های نرم افزاری مرتبط با علوم عقلی و به ویژه منابع فلسفی، جست وجوی لفظی، یکی از شیوه های کارآمد برای بازیابی اطلاعات است که در این شیوه، شناسایی اطلاعات، صرفا از طریق جست وجوی الفاظ صورت می گیرد. علاوه بر این، جست وجوی مفهومی و کمک از معاجم موضوعی نیز می تواند بسیار راهگشا باشد. در معاجم موضوعی با استخراج موضوع و نمایه و کلیدواژه از متون، محقق به دقیق ترین پاسخ ها رهنمون می شود. در این نوشته، سعی بر آن است تا حدی فرآیند عملیاتی، روش فرآوری و کارایی معاجم موضوعی برای پژوهشگران تبیین گردد.
    کلیدواژگان: معجم موضوعی، جست وجوی مفهومی، موضوع برداری، نمایه بر متن
  • علی نعیم الدین خانی* صفحه 44
    اشاره: در زمان های گذشته، دسترسی به کتاب ها یا منابع دلخواه، سخت و دشوار می نمود و برای تهیه آن، ناگزیر بودیم وقت و هزینه بسیاری صرف کنیم؛ اما امروزه به برکت رشد علم و فناوری و توسعه ابزارهای اطلاع رسانی، کاربران و علاقه مندان به مطالعه کتاب، در کمترین زمان و هزینه ممکن، به راحتی آب خوردن می توانند از منابع گوناگون و متون مورد نظر خود استفاده نمایند؛ حتی وقتی که کتابخانه ها یا کتاب فروشی ها، تعطیل هستند.
    ازاین رو، امروزه، اهتمام به تولید نرم افزارهایی که بر روی حامل های همراه نصب می شوند، امری ضروری است و غفلت از این نیاز همگانی، پذیرفتنی نیست؛ خاصه در دنیای کنونی که ابر فناروی های روز، بر همه جا سایه گسترده و گوشی های همراه در دسترس همگان قرار دارد و با نصب برنامه ها یا نرم افزارهای مورد نیاز، امر تهیه رایگان یا خرید کتاب دلخواه، آسان شده است.
    مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز با تشخیص اهمیت و جایگاه حامل های همراه، در ادامه تلاش های شایسته خود در زمینه تولید نرم افزارهای رومیزی، گام در مسیری نهاده که چشم اندازهای روشنی را فراسوی خود دارد. این مرکز، می کوشد با ارائه آثار و متون اسلامی در قالب نسخه اندروید، محصولات خویش را در بستر حامل های همراه نیز عرضه کند تا پاسخگوی نیاز کاربران و محققان بیشتری باشد و در دنیایی که جنگ عقیده ها و فرهنگ ها شکل گرفته، با حضور موثر و پررنگ خویش و عرضه محتواهای ناب اسلامی، صحنه جهاد فرهنگی را به دست گیرد و مسیر اشاعه و تبلیغ معارف اهل بیت(ع) را هموارتر سازد.
    در همین راستا، بر آن شدیم در این نوشتار که در نیمه دوم شهریورماه سال جاری سامان یافته، مهم ترین محصولات موبایلی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) را معرفی نماییم. بخش نخست این محصولات، هم اینک از طریق پایگاه اینترنتی مرکز (www.noorsoft.org) به طور رایگان قابل دریافت است و بخش دیگر نیز در آستانه عرضه می باشد که به زودی از طریق وب گاه مرکز و یا کافه بازار قابل دسترسی خواهد بود. البته این محصولات، همواره رو به افزایش است و در آینده، تولیدات بیشتری در این زمینه در معرض استفاده علاقه مندان قرار خواهد گرفت.
  • محمدطاهر مطهری کلور، آرش هاشمزاده علی آباد، محمدرضا عطایی، عباس نجفی صفحه 52
    در جامعه امروزی، حقیقت این است که اگر زندگی، شیوه، روش و سبک زندگی آدم هایی که زندگی می کنند، بر مبنای یکسری مباحث و مبانی متقن استوار باشد، طبیعتا قوام جامعه و مباحث مربوط به امور اجتماعی نیز مستحکم خواهد شد. ازاین رو، یکی از مسائل مهمی که امروزه نظر بسیاری از سیاست گذاران را به خود جلب کرده، موضوع سبک زندگی و عوامل موثر بر آن است.
    طی سال های گذشته، رهبر معظم انقلاب نیز بر این مورد تاکید فراوان داشته اند که این عوامل مشخص شود و در اختیار سازمان ها قرار گیرد. یکی از این عوامل، تاثیر فضای مجازی است. در واقع، از جمله مباحثی که همیشه جزء دغدغه های اصلی جامعه در این زمینه بوده، تاثیر فضای سایبری و مجازی بر زندگی ایرانی اسلامی است. با وجود آنکه در حوزه فضای مجازی، مطالعات خاصی صورت نگرفته، اما همیشه شاهد تاثیرگذاری آن بر شیوه زندگی افراد بوده ایم. رسانه های اجتماعی به دلیل فضای تعاملی و محاوره ای بودنش، بر اعضای خود بسیار اثرگذارند. تاثیر مخرب شبکه های مجازی بر شاخص های مختلف زندگی، همچون: پوشش، همسریابی، روابط دوستانه و فعالیت های سیاسی، به وضوح مشاهده می شود؛ اما هنوز این مشکلات و معضلات ریشه یابی نشده است. بر همین روند، در حال حاضر، فضای مجازی به تهدید مبدل شده است؛ در صورتی که می تواند یک فرصت به شمار بیاید؛ به شرط اینکه با سیاست از قبل تعیین شده با آن برخورد کنیم.
    در این مقاله، سعی شده است با تبیین و تعریف مفاهیم فضای مجازی و سبک زندگی اسلامی، نقش فضای مجازی را در گسترش سبک زندگی اسلامی مورد بررسی قرار دهیم.


    * این مقاله برگرفته از «اولین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در حوزه علوم تربیتی و روان شناسی و مطالعات اجتماعی ایران» می باشد.
    کلیدواژگان: اینترنت، جامعه، زندگی اسلامی، سبک زندگی، فضای مجازی
  • محمد مهدی نمازی* صفحه 65
    اشاره: هم زمان با رشد فناوری و دستیابی بشر به دستاوردهای پیشرفته، سطوح مختلف جامعه انسانی نیز فرهیخته تر و داناتر می شود. افزایش دانایی با سهولت دسترسی به اطلاعات و رشد دانش، نسبت مستقیم دارد و در این میان، بسترها و ابزارهای اطلاع رسانی نیز تکامل یافته و در تعامل با دانش، روزآمد شده، پیوسته بروز تازه تری می یابد . هم افزایی دانش نظری و تولید ابزار صنعتی، به گونه ای سرعت گرفته است که تصور اینکه فردا چه ابزاری، به خصوص در زمینه های فناوری اطلاعات و ارتباطات، تولید و عرضه خواهد شد، حتی برای کمپانی های مطرح در این زمینه نیز دشوار شده است.
    رابطه فرهیختگی جوامع و بهره برداری از ابزارهای فناورانه، به شکلی صحیح و در جهت تکامل اجتماع، یک رابطه طبیعی است؛ اما اگر جوامعی بخواهند این معادله را بر هم بزنند، یعنی به دنبال استفاده از ابزارهای فناورانه باشند، اما طرف دیگر معادله را که فرهیختگی و دانش افزایی آحاد جامعه و آشنایی با دانش کاربری و فرهنگ استفاده صحیح از این ابزار است، در نظر نگیرند و به آن بی توجهی کنند، بدیهی است که سردرگمی جامعه و متولیان آن را در پی خواهد داشت. آنگاه طوفان اطلاعات و فناوری های آن، موجب درهم ریختگی فرهنگ و فروپاشی اخلاق و هنجارشکنی های گسترده خواهد شد. ضمن اینکه چندصدایی و هیاهو در مدیریت بحران ناشی از افسار گسیختگی فناوری های اطلاعات و ارتباطات، مدیریت آن را در دراز مدت دچار سردرگمی و ناکارآمدی می سازد.
    آنچه در این نوشتار می خوانید، دورنمایی از پیشینه ورود اینترنت به ایران و بیان فرازو نشیب های مطرح در این باره است که امید می رود مورد استفاده خوانندگان عزیز و دست اندرکاران امر قرار گیرد.
    کلیدواژگان: اینترنت، ایران، فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات