فهرست مطالب

فقه و حقوق خانواده - پیاپی 41-42 (بهار و تابستان 1385)

نشریه فقه و حقوق خانواده
پیاپی 41-42 (بهار و تابستان 1385)

  • 192 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/07/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • طوبی شاکری گلپایگانی صفحه 5
  • عزت سادات میرخانی صفحه 11
    بالاترین ویژگی در اسلوب فقه جعفری، خصیصه ولایت باوری و امامت محوری است. این ویژگی به فقه شیعی قوامی خاص و دوامی همراه با پویایی و کارایی بخشیده است تا بر اساس قرآن و عترت، به دور از انحراف و انحطاط و جمود و التقاط مسیر تاریخ را در نوردد و درخششی به بلندای تاریخ بعثت در قدمت، و عدالت علوی در هدایت بشریت و تداومی به درازای زمان غیبت تا ظهور عصر مهدویت داشته باشد. این ویژگی در فقه شیعی کاملا منبعث از اندیشه سیاسی شیعه در اعتقاد به امامت و رهبری انسان کامل است و این همان مفهوم ولایت در عرصه نظری است که آثارش در پایبندی به پیروی و اقتدای عملی به ائمه معصوم آشکار می گردد.
    اندیشه کمال گرای شیعی از ابتدا بر این باور شکل گرفت که لازمه قانون کامل و آیین وحی، حضور و حراست و حمایت انسان کامل است، تا به دور از آمال نفسانی و هواهای شیطانی، حقیقت وحی را از بطن آیات بر مبنای طهارت و عصمت خویش بیرون کشد به کنکاش بپردازد و با رسوخ واقعی برخاسته از «و ما یعلم تاویله الا الله و الراسخون فی العلم» حقایق دین را به مردم عرضه بدارد. در این نوشتار جایگاه ولایت در مبانی اندیشه جعفری و ساختار فقه برخاسته از آن و نیز تاثیر ولایت در ساماندهی قانونگذاری مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: فقه جعفری، ولاء نظری، ولاء عملی، فقه ولایی، ولاء حق، ولاء باطل
  • هدی غفاری صفحه 45
    یکی از موضوعات عمده در عرصه حاکمیت دولتها نحوه برخورد آنان با مخالفان سیاسی است که خاستگاه آن از جهات مختلف قابل تعمق و بررسی می باشد. در نظام های مردم سالار بر مبنای اصل کثرت گرایی به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های دموکراسی، اپوزیسیون تحت لوای قانون به مخالفت با هیات حاکمه یا سیاستهای اتخاذ شده توسط آنها می پردازند و اصل بر این است که باید از کلیه حقوق و آزادی های مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برخوردار باشند. ...
    کلیدواژگان: حاکمیت دینی، مخالفان سیاسی، خوارج، حقوق فردی، آزادیهای اجتماعی
  • عذرا خلیلی صفحه 74
    فقهای مشهور اسلام ذکورت را در قاضی شرط دانسته، قضاوت زنان را مطلقا جایز نمی دانند و در تایید نظریه خویش به آیات قرآن کریم، روایات، اصل، اجماع و بعضی ادله دیگر استناد نموده اند. لیکن در این مساله اقوال مخالف از فقهای شیعه و اهل سنت نیز وجود دارد که بر ادله مخالفان قضاوت زنان خدشه وارد نموده، قضاوت زنان را مطلقا و یا تحت شرایط خاص جایز و نافذ می دانند. با وجود این در قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب سال 1361 تصدی منصب قضاوت به مردان اختصاص یافته، بر اساس نظریه مشهور فقهای امامیه آمده است قضات از بین «مردان» واجد شرایط زیر انتخاب می شوند... این در حالی است که در نظام قضایی جاری ماهیت قضاوت دگرگون شده و از شرط اجتهاد قاضی نیز که مشهور فقها بر آن اتفاق نموده اند، عدول شده است. با توجه به ضرورتها، ویژگی ها و مقتضیات زمان، مصلحت ایجاب می کند که فقها و حقوق دانان در قوانین مربوط به زنان به ویژه ممنوعیت زنان از قضاوت، بازنگری مجدد نمایند.
    در بخش اول این نوشتار سیستم قضایی اسلام شرایط قاضی و بررسی تاریخ ادوار فقه بر محور موضوع جنسیت در قضاوت مورد بحث و بررسی قرار گرفت در این بخش ادله مخالفان قضاوت زنان مورد تحلیل و نقد قرار می گیرد و در پایان نتیجه تحقیقی لازم در این زمینه ارائه می گردد.
    کلیدواژگان: حکم، قضا، اجتهاد، ذکورت انوثت، قیاس، عرف، مقتضیات زمان
  • مریم ابن تراب صفحه 110
    بحث در مورد حقوق بشر و شهروند از مباحث مطرح و مهم جهان کنونی است که مورد توجه اندیشمندان و صاحبان مکاتب حقوقی مختلف قرار گرفته است.
    توجه به تعالیم ادیان الهی، نقش موثر آنها را در شکل دهی و ترویج حقوق بشر روشن می نماید، زیرا خاستگاه حقوق بشر، فطرت انسان است،? خالق این فطرت بهتر و بیشتر از هر مرجع دیگری از آفریده خود اطلاع دارد. فطرتی که انسان برای دستیابی به آن باید از لایه های خودخواهی عبور کند. از این رو حقوق اسلامی با دیگر حقوق وضع شده از سوی انسانها اختلاف مبنایی دارد.
    در این مقاله حقوق افراد یک جامعه، که آن را حقوق بشر و شهروند نامیده اند، از منظر مولای متقیان حضرت علی(ع) مورد پژوهش قرار گرفته است، و در این راستا گرچه به تحقیقات دیگر پژوهشگران توجه شده، اما سعی بر آن بوده که به منبع اصلی، نهج البلاغه مراجعه شود و از آن استفاده گردد.
    امیرمومنان علی(ع) در مدت کوتاه حکومت خود، با وجود کارشکنی ها و مشکلات فراوان جامعه آن روز به همه انسانها نشان داد که می توان به حق عمل کرد، از زمان و مکان عبور کرد، در راه آن جان داد،? جاودانه ماند.
    کلیدواژگان: حق، مبانی حقوق، حقوق شهروندی، اقسام حقوق
  • احمد متولی الموتی صفحه 147
    مهریه در زمره حقوق خاصه زوجه به شمار می آید و نقش بسزایی در روابط زوجین ایفا می نماید و امروزه تعیین میزان زیاد مهر، بدون توجه به اوضاع و احوال و توانایی زوج، مایه بسیاری از مشکلات اجتماعی و خانوادگی شده و لذا بررسی اینکه آیا احراز قدرت و توانایی زوج در تعیین مهر می تواند از جمله شرایط صحی مهر باشد یا نه، تا هم حقوق زوجه تامین گردد و از طرف دیگر پذیرش تعهدات گزاف در مهر، زوج را با عسر و حرج و تنگنا مواجه نسازد، بسیار مهم جلوه می کند.
    در این مقاله به دنبال اثبات این امر هستیم که اعتبار شرط قدرت بر تسلیم مبیع در عقد بیع را با وحدت ملاک از ماده 348 قانون مدنی به قرارداد مهر نسبت به مورد مهر تسری دهیم و قدرت معلوم زوج را در زمان تعیین میزان مهر ملاک قرار دهیم. در این امر هم فرقی نمی کند که مورد تعهد مهر عین، دین، منفعت، فعل یا ترک فعل باشد؛ اگر چه ملاک قدرت در هر کدام متفاوت است ولی حکم اولی در همه موارد یکی است و آن نفی مطلق غرر است مگر در مواردی که قانونگذار تسامح را پذیرفته و به آن تصریح نموده باشد? به هر حال به نظر می رسد ضابطه مند نمودن میزان تعیینی مهر و تثبیت شرط قدرت بر تسلیم آن می تواند هم حقوق زوجه را تامین نماید و هم زوج را با عسر و حرج مواجه نسازد.
    کلیدواژگان: مهریه، قرارداد مهر، قدرت بر تسلیم، ملاک قدرت، غرر، بطلان، حق حبس
  • زینه عرفت پور، حسین سرور صفحه 175
  • چکیده مقالات به زبان انگلیسی
    ربابه پهلوان باقری صفحه 7
|
  • Dr. Ezzat Saadaat Mirkhani Page 11
    The most superior characteristic in the system of Jafari Jurisprudence is the strong belief in perfection and the leadership of the Imams. This characteristic has given Shiite jurisprudence a special consistency and stability along with dynamism and skill in order to walk through time.According to the Holy Koran and the house of the Holy Prophet (PBUH) which are far from corruption and sinfulness.If you review history and the brilliance of the history in ancient times and the Alavi righteousness which was guiding humanity and the stability during the absence of Imam Mehdi and until his reappearance.This trait in Shiite jurisprudence is completely taken from the Shiite political thought and their belief in Imamat and leadership of the perfect man. We see the result is that they believe and follow the infallables.Shiite thought of perfectionism from the beginning was founded on the belief that a perfect law requires the presence of a perfect man to safeguard it. So no one except a righteous and purified man, who is far from carnal and satanic desires, extract the truth of revelation from the core of verses on the basis of his purity and chastity, to teach the truth to the people.In this article the position of leadership of Imamat in Jafari thought and on the basis of the structure of jurisprudence and also its effects of the setting of legislation is studied.
  • Azrah Khalilee Page 74
    In the first part of this article the judiciary system of Islam and the history of jurisprudence on the gender of being a judge were studied. In this part the reasoning of the opposition of women adjudications is analyzed. At the end we have provided enough valid documents showing why at this time women are illegible to be judges.
  • Maryam Ibntorab Page 110
    Issues concerning human and citizens rights are being given deep thought by thinkers and authorities of legal schools in the present world.Regarding the teachings of divine religions, their effective role in the formation and development of human rights are of vital importance. As man’s nature is the source of human rights, the creator of mankind knows man’s nature best. Therefore Islamic laws differ from man made laws.In this article the rights of the citizens of a society which are called human and citizens rights are studied from Imam Ali’s point of view.Although the researcher has studied some other sources but the most important source is Nahjul Balagheh..In the time of the great Imam Ali in spite of all difficulties he was able to observe all rights of citizens and a t that level lives had to be sacrificed depending on time and the situation.
  • Ahmad Motevalialmoti Page 147
    The marriage portion is considered as the due and special rights of the wife and plays a considerable role in the couples relationship.Nowadays due to the set portion in the marriage contract which is usually a large amount, irrespective of the spouses financial position or ability has caused many social and family problems to rise.And sometimes women abuse these special rights.It’s very important to know whether the financial ability of the man in setting the marriage portion should be a condition. So, what can be done in this situation in order to protect or safeguard the women’s rights and at the same time does not put a hardship on the man.In this article according to article 348 the writer is trying to prove that the ability of the husband to pay should be taken into consideration in order to make it valid.Although the criteria of being able to pay in different kinds of marriage portions is valid, but the verdict regarding the ability of the spouse to pay the marriage portion is of great importance as a condition in the marriage portion. The negation of this condition is a mere fraud.Unless in cases that the legislator,has accepted the negation.Now it seems to have a fixed amount and the approval of the ability of the spouse to pay for the marriage portion,can safeguard both the women’s rights and at the same time the men will not face any social problems.