پژوهشنامه بیمه
سال بیست و دوم شماره 2 (تابستان 1386)

محیط های اقتصادی تاثیر زیادی بر رشد صنعت بیمه دارند. از سال 1375 به بعد رشد بیمه در ایران سرعت گرفت. این تحقیق بر آن است تا یک مدل تقاضا از دیدگاه اقتصاد کلان در ایران را مطرح نماید.
این مطالعه رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی (مانند تولید ناخالص داخلی، توسعه مالی، نرخ بهره، نرخ تورم و نرخ بیمه) و متغیرهای آماری (مانند امید به زندگی) و تقاضا برای بیمه عمر (حق بیمه های دریافتی) را در ایران نشان می دهد. برای آنالیز داده ها از روش های عمومی اقتصادسنجی و برای به دست آوردن مدل از روش OLS استفاده شده است.
اساسی ترین یافته های این مطالعه نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی و هم چنین نرخ تورم پیش بینی شده، رابطه مؤثری با تقاضای بیمه عمر دارند. نتیجه جالب، رابطه مثبت تقاضا با نرخ بیمه است که متناقض به نظر می رسد. ضمن آن که متغیر امید به زندگی کاملا مؤثر بر تقاضا و با ضریب مثبت ارزیابی شده است.

بیمه الکترونیکی یکی از پدیده های مهم حاصل از به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین مدیریت اطلاعات است که باعث تحولی عمیق در نحوه فروش بیمه و دریافت خسارت شده است. به طوری که سطح ارتباط با بیمه گذار را افزایش داده و از سوی دیگر دامنه خرید و فروش مجازی بعضی از انواع بیمه نامه ها را وسیع تر کرده است. دراین تحقیق به بررسی و شناسایی موانع پیاده سازی بیمه الکترونیکی (فروش پوشش بیمه ای از طریق اینترنت) در صنعت بیمه ایران و ارائه راهکارهای مناسب آن می پردازیم.

هدف این مقاله، اندازه گیری کارآیی فنی و صرفه های مقیاس تولید شرکت های بیمه دولتی در ایران با استفاده از داده های چهار شرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا طی دوره زمانی 1384-1370 است. برای رسیدن به این هدف از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیمه آسیا نسبت به بقیه بیمه های دولتی دارای بیشترین میانگین کارآیی فنی بوده و بیمه های ایران، البرز و دانا به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. علاوه بر این، بیمه ایران در اکثر سال ها، به خصوص در سال های اخیر دارای بازدهی ثابت به مقیاس تولید است و بقیه شرکت های بیمه در سال های اخیر از بازدهی فزاینده به مقیاس تولید برخوردار هستند.

وقوع کلاهبرداری های بیمه ای باعث ایجاد خسارت های زیادی در شرکت های بیمه شده است. شناخت ارکان کلاهبرداری بیمه ای و راه های مقابله با آن، در روند جلوگیری از وقوع کلاهبرداری بیمه ای کمک شایانی می نماید. با بررسی ارکان جرم کلاهبرداری بیمه ای، احراز می گردد که قواعد حاکم بر کلاهبرداری در کلاهبرداری بیمه ای نیز جدی بوده و با توسل به قواعد جرم کلاهبرداری، می توان احکام و شرایط حاکم بر جرم کلاهبرداری در بیمه را استنتاج نمود. شایان ذکر است کلاهبرداری در انواع بیمه اعم از بیمه های اموال، اشخاص و... متفاوت می باشد. نکته مهم آنکه در برخورد با پدیده مجرمانه فوق، تنها تدابیر کیفری مؤثر نیست. بلکه به عنوان متمم و مکمل می توان از تدابیر غیر کیفری همچون ازدیاد حق بیمه و عدم انعقاد قرارداد بیمه با مرتکبین چنین جرایمی استفاده نمود.
برگزاری همایش ها با حضور کارشناسان و حقوقدانان جهت بررسی کلاهبرداری های به عمل آمده و ارائه راهکارهای مناسب جهت مقابله با موارد مشابه، نقش عمده و مؤثری در کاهش ارتکاب این جرایم دارد.

بیمه در تقویت بنیه اقتصادی جامعه نقش دارد و با ایجاد امنیت و اطمینان، زمینه گسترش فعالیت های تولیدی و خدماتی را فراهم می کند. در میان انواع گوناگون بیمه، بیمه های عمر و زندگی به دلیل دارا بودن خاصیت پس اندازی مورد توجه بیمه گذارانی قرار می گیرند که با دیدگاه سرمایه گذاری برای خرید بیمه نامه ها اقدام می کنند. جنبه پس اندازی این نوع بیمه نامه ها به دلیل داشتن نرخ بهره ای است که برای محاسبات بیمه عمر و بازدهی آن مورد استفاده قرار می گیرد. عدم توجه و دقت در تعیین این نرخ می تواند زیان شرکت های بیمه ای را در پی داشته باشد.
نرخ بهره ضمنی مورد استفاده در بیمه های عمر تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که مهم ترین آن نرخ سود بانکی است. طبق نتایج این تحقیق، بین تغییرات نرخ سود بانکی و بازدهی بیمه های عمر در صنعت بیمه ایران و هم چنین بین افزایش نرخ سود بانکی و درآمدهای ناشی از سرمایه گذاری حق بیمه های عمر رابطه معنی داری وجود دارد. با کاهش نرخ سود بانکی نیز، تمایل به سرمایه گذاری در بیمه های عمر افزایش می یابد.

عملکرد سازمانی همواره اثر قابل ملاحظه ای بر فعالیت های سازمان دارد و روش ها و ابزار ارزیابی دقیق عملکرد همواره یکی از مباحث مهم در تحقیقات سازمانی و آکادمیک است. با توجه به اهمیت بسیار بالای صنعت بیمه در رشد و توسعه کشورها، ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. ارزیابی شعب شرکت های بیمه با بررسی کیفیت و چگونگی عملکرد و مقایسه آنها گامی در راستای بهبود مستمر عملکرد این شعب امکان پذیر است. در همین راستا، این مقاله انواع روش های ارزیابی در شرکت های بیمه که توسط پژوهشگران کشورهای مختلف انجام شده را مرور نموده است. در نهایت نیز مدلی برای ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه ارائه شده که حاصل پژوهش نگارنده در یکی از شرکت های بیمه کشورمان است.

هدف این پژوهش بررسی شناخت، تجزیه و تحلیل موانع رشد و توسعه بیمه های مهندسی و ارائه راهکارهایی برای رشد و توسعه بیمه های مهندسی در کشور است. بر اساس مدل پژوهش که به روش تصادفی ساده است، برای تعیین حجم نمونه از 600 متخصص صنعت بیمه ایران مستقر در شهر تهران استفاده شد. مجموعا 136 پاسخ دریافت شد که 26 نفر از پاسخ دهندگان، زن و 108 نفر، مرد بودند. روش تحقیق از نوع توصیفی، همبستگی و کاربردی است. پرسشنامه های این تحقیق حاوی 26 سؤال با 5 گزینه بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیار کم است.
بر اساس عنوان تحقیق، 7 فرضیه مطرح شدند که فرضیه های اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و هفتم پذیرفته شده و فرضیه ششم رد شد. در نهایت پیشنهاداتی نیز در رابطه با هر فرضیه مطرح شد.