پژوهشنامه بیمه
سال بیست و سوم شماره 3 (پاییز و زمستان 1387)

شرکت های بیمه مانند هر شرکت دیگری باید عملکردی قوی و موفقیت آمیز در انجام رسالت، اهداف و استراتژی های خود داشته باشند که دراین راستا، داشتن الگویی جهت ارزیابی عملکرد و آگاهی از اینکه عملکرد سازمان تا چه حد در جهت رسیدن به این اهداف بوده و موقعیت سازمان در محیط پیچیده و پویای امروز کجاست، برای مدیران و سازمان ها اهمیت فراوانی دارد؛ لذا این پژوهش به دنبال شناسایی شاخص ها و معیارهای عملکردی شرکت های بیمه خصوصی جهت ارائه الگوی ارزیابی عملکرد این شرکت هاست. در این پژوهش برمبنای روش امتیازی متوازن و ازطریق مطالعه اسنادی و مصاحبه با کارشناسان و مدیران شرکت-های بیمه، مهم ترین شاخص های عملکردی در چهار حوزه مالی، بازار و مشتری، فرآیندهای داخلی و رشد و توسعه شناسایی شده و به طورکلی در قالب یازده معیار(سه معیار در حوزه مالی، سه معیار در حوزه بازار و مشتری، دو معیار در حوزه فرآیندهای داخلی و سه معیار در حوزه رشد و توسعه) طبقه بندی گردیده است و سپس ازطریق پرسش نامه و نظرسنجی از خبرگان و با استفاده از روش انگاره نگاری و با به کارگیری نرم افزارهای SPSS، Lisrel وConcept System، درجه اهمیت هر یک از معیارها در حوزه مورد نظر مشخص شده و مدل اولیه ای برای ارزیابی عملکرد شرکت های بیمه خصوصی مورد نظر، با سقف 320 امتیاز طراحی و ارائه گردیده است؛ به طوری که می توان عملکرد شرکت های بیمه خصوصی را براساس اهداف و استراتژی های آنها با این مدل، مورد سنجش، ارزیابی و مقایسه قرار داد.

اعتقاد بر این است که بازار سرمایه در کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعه یافته در شکل نیمه قوی و قوی کارا نیست. هدف اصلی بورس اوراق بهادار، جمع آوری و تخصیص بهینه منابع مالی است. به همین دلیل برای موفقیت در رشد اقتصادی، فعالیت و کارایی بورس اوراق بهادار اهمیت و حساسیت خاصی پیدا می کند. یکی از ابزارهایی که می تواند نقش عمده ای در کارایی و رونق بورس اوراق بهادار داشته باشد، شرکت های سرمایه گذاری است.
شرکت های سرمایه گذاری به علت تامین کردن بخش عمده ای از جریان های منابع مالی برای اوراق بهادار، اهمیت بسیار زیادی در بازار سرمایه دارند. یکی از این شرکت ها، شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه است. ازطرف دیگر، نتایج تحقیقات انجام شده دلالت بر عدم کارایی بورس اوراق بهادار تهران در شکل ضعیف کارایی دارد. بنابراین برای اینکه بازار بورس اوراق بهادار تهران کارا باشد، لازم است زیربخش ها و شرکت های موجود در آن نیز کارا باشند. در این راستا، هدف این پژوهش بررسی و سنجش کارایی شکل ضعیف بازار سرمایه در سطح شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. در راستای اهداف تحقیق، از قیمت روزانه سهام این شرکت طی محدوده زمانی 1386-1380 استفاده شده است. ازآنجایی که نتایج حاصل از آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف نشان می دهد که تغییرات قیمت سهام شرکت تحت مطالعه از توزیع نرمال پیروی نمی کند، جهت سنجش کارایی شکل ضعیف، می توان از آزمون های ناپارامتریک ازجمله آزمون گردش استفاده نمود. نتایج حاصل از به کارگیری آزمون مذکور دلالت بر آن دارد که تغییرات قیمت شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه از گشت تصادفی تبعیت نکرده و تصادفی نیست و کارایی شکل ضعیف این شرکت رد می شود؛ بنابراین می توان گفت که شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه در سطح ضعیف نیز کارا نیست. همچنین در پایان، پیشنهاداتی به منظور ارتقاء کارایی و رفع موانع کارایی برای مسئولان و دست اندرکاران ارائه شده است.

به منظور توسعه ارائه خدمات اثربخش بیمه به صورت الکترونیکی، استفاده از مدلی جهت درک مفهوم الکترونیکی شدن برای هریک از فرآیندهای بیمه گری، بررسی وضعیت این فرآیندهای کلیدی ازنظر میزان فعلی الکترونیکی شدن و حد مطلوب الکترونیکی بودن در رشته های مختلف بیمه ای با دقت و جزئیات کافی، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
جامعه آماری این تحقیق را خبرگان بیمه های بازرگانی و واحدهایIT در شرکت های بیمه دولتی و خصوصی صنعت بیمه در سطح شهر تهران تشکیل می دهند. نمونه تحقیق به صورت تصادفی از بین آحاد جامعه آماری انتخاب شده و از تعداد 60 پرسش نامه ارسالی، 54 مورد بازگردانده شده است و از نرم افزار SPSS برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است.
مدل به دست آمده به عنوان نتیجه اصلی این تحقیق، به خدمات ارائه شده به مشتریان با دید سیستمی نگاه می کند. بررسی کلی و جزئی فرآیندهای ارائه خدمات بیمه به صورت سه مرحله خدمات قبل ازفروش، فروش و خدمات پس ازفروش به عنوان متغیرهای اصلی و اجزاء هرکدام به متغیرهای فرعی درجه اول و درجه دوم تقسیم می شوند.

یکی از موضوعاتی که در سال‎های اخیر در صنعت بیمه کشور مطرح بوده، بحث شرکت‎های خصوصی بیمه و مقایسه عملکرد آنها با شرکت‎های دولتی در بازار رقابتی کشور است. به همین دلیل تحقیق توصیفی- پیمایشی حاضر با نظرخواهی از بیمه‎گذاران خسارت‎دیده شرکت‎های بیمه پارسیان و آسیا در بخش بیمه اتومبیل (به عنوان جامعه آماری)، به مقایسه عملکرد شرکت‎های بیمه خصوصی و دولتی با استفاده از روش ای سی اس آی پرداخته است؛ زیرا بحث رضایت بیمه‎گذاران به عنوان مشتریان شرکت های بیمه از کیفیت خدمات این شرکت ها، در نهایت تعیین کننده بقاء یا عدم بقاء این شرکت ها در بازار بیمه خواهد بود. در این تحقیق سه متغیر کیفیت ادراک شده، ارزش دریافتی و انتظارات به عنوان علل رضایت مشتریان درنظر گرفته شده‎اند. نتایج تحقیق نشان می‎دهد ضمن وجود رابطه بین رضایت بیمه‎گذاران و متغیرهای مورد تحقیق، میزان این متغیرها در شرکت‎های خصوصی نسبت به شرکت‎های دولتی از سطح بالاتری برخوردار است.

در این مقاله برای مدل مخاطره کلاسیک با خسارت های ورودی پواسن، دم توزیع توام (دو متغیره) سرمایه قبل و در هنگام ورشکستگی بررسی می شود و برخی روابط دقیق و چند فاصله اطمینان جدید برای این دم به دست می-آید. سه روش عددی که می توانند کران های بالا و پایین را برای دم مذکور به دست آورند، توسط سراکاس و پالیتیس (2008) پیشنهاد داده می شوند و همچنین، روشی برای یافتن کران پایین ارائه می شود و به عنوان یک نتیجه جانبی این تحلیل ها، کران های بالا و پایین جدیدی نیز برای احتمال ورشکستگی به دست می-آید. بسیاری از کران های ارائه شده، بهبود و یا تعمیمی از کران هایی هستند که در پژوهش های سال های اخیر به دست آمده اند. در پایان، عملکرد روش جدید محاسبه کران پایین معرفی شده در این مقاله با روش های موجود در قالب یک مثال عددی با داده های واقعی- داده های مربوط به بیمه نامه های باربری صادرشده شرکت بیمه ایران در سال 1387- مقایسه شده است که نتایج به دست آمده قابل ملاحظه و چشمگیر می باشند.

این تحقیق به دو بخش اصلی تقسیم می شود. در بخش اول با استفاده از زنجیره مارکوف مونت کارلو تلاش شده است سه مدل بیز سلسله مراتبی به داده های تعداد خسارت ها در بیمه اتومبیل برازش شود. برای این منظور از روش های پیشرفته آماری مانند نمونه گیری گیبز استفاده شده است. از مهم ترین ویژگی های این روش، امکان پیاده سازی آن با استفاده از نرم افزار WinBUGS است. بخش دوم شامل اجرای نظریه باورمندی به منظور پیش بینی تعداد خسارت ها در دوره های آتی است. در پایان بعد از معرفی هر دو روش، تلاش شده است تا تعداد خسارت های مورد انتظار در بیمه اتومبیل در یکی از شرکت های بیمه خصوصی ایرانی (بیمه پارسیان) در سال 1386 پیش بینی شود.

در این مقاله، رابطه میان جنبه های مختلف ارزیابی متوازن (مالی، مشتری، فرآیند داخلی، نوآوری و آموزش) و معیار ارزیابی عملکرد 10 شرکت بیمه ایرانی بررسی شده است. هدف اصلی این تحقیق، معرفی ابزار ارزیابی متوازن در ارزیابی عملکرد شرکت های بیمه است و جهت دستیابی به این هدف لازم است در ابتدا، رابطه معیارهای ارزیابی متوازن با معیارهای ارزیابی عملکرد بررسی شود. جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های صنعت بیمه ایران است که اطلاعات مالی آنها برای سال های 1385- 1383 در بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران موجود است. حجم نمونه شامل 30 مشاهده است (10 شرکت برای3 سال). برای بررسی رابطه میان معیارهای ارزیابی متوازن و معیارهای ارزیابی عملکرد در شرکت های بیمه ایرانی از رگرسیون استفاده شده است. همچنین در این تحقیق از معیارهای مالی منحصر به فرد صنعت بیمه استفاده شده که در ارزیابی عملکرد مالی شرکت بیمه بسیار مهم هستند.

امروزه، بیمه جزء لاینفک نظام مالی در هر کشوری است. شرکت های بیمه از نهادهای مهم در بازار سرمایه هستند که در کنار دیگر نهادهای مالی در امر تهیه و تخصیص سرمایه و کمک به تامین مالی واحدهای اقتصادی کمک می کنند.
در این پژوهش با مروری بر تجربه چند کشور دارای بازار مالی پیشرفته و چند کشور درحال توسعه، جایگاه نهاد بیمه در بازار سرمایه بررسی و با مقایسه جایگاه نهادهای بیمه با سایر نهادهای بازار سرمایه، راهکارهای حضور فعالانه تر مؤسسات بیمه در بازار مالی کشور ارائه می شود.
تجربه کشورهای مورد بررسی نشان می دهد که سهم صنعت بیمه از تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه به ترتیب 03/9 و 88/1 درصد است. همچنین، ترکیب دارایی صنعت بیمه در کشورهای مذکور نشان می دهد که دارایی های شرکت های بیمه به اشکال مختلف وارد بازارهای مالی می گردد و سرمایه گذاری می شود. بررسی حاضر نشان می دهد که سهم صنعت بیمه کشور در تولید ناخالص داخلی و میزان سرمایه گذاری های بلندمدت شرکت های بیمه در بازارهای مالی طی دوره 1385-1376 به طور متوسط به ترتیب 96/0 و 29/9 درصد بوده است که در مقایسه با ارقام کشورهای مورد بررسی بسیار ناچیز و قابل تامل است. همچنین با بررسی نسبت حق بیمه دریافتی به ارزش سهام معامله شده و نسبت حق بیمه دریافتی به ارزش جاری بازار سهام طی دوره 1385-1376 ملاحظه می شود که شاخص های مذکور به طور متوسط به ترتیب 54/47 درصد و 34/6 درصد است که نشان دهنده نقش ناچیز صنعت بیمه در بازار اوراق بهادار است.