فهرست مطالب

فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال هجدهم شماره 3 (پیاپی 71، پاییز 1394)

  • بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1394/08/18
  • تعداد عناوین: 6
|
  • بررسی ویژگی های آرایه ها و تذهیب مکتب هرات در مصاحف قرآنی آستان قدس رضوی
    وحید توسلی*، حبیب الله عظیمی صفحه 3
    هدف
    پژوهش حاضر، به منظور بررسی و تبیین آرایه ها و تذهیب مکتب هرات در بین مصاحف قرآنی تاریخ دار و مستندکتابخانه آستان قدس رضوی انجام شده است.
    روش/ رویکرد پژوهشی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. با بررسی فهرست مصاحف گنجینه قرآنی آستان قدس رضوی و مشورت با کارشناسان خبره این بخش،10 مصحف نفیس که دارای بیشترین ویژگی های نسخه شناسی مکتب هرات بودند، به روش هدفمند انتخاب شد. با مشاهده این مصاحف، ویژگی های توصیفی آرایه ها و تذهیب آنها مشخص گردید.
    یافته ها
    با بررسی روشمند و طبقه بندی آرایه ها و تذهیب 10 مصحف قرآنی مکتب هرات در دو بخش درون متن (اوراق مصاحف) و برون متن (تجلید)، مشخص شد مهم ترین تزئینات به کار رفته در این مصاحف شامل سرلوح 40%، لوح مذهب 60%، شمسه 10%، اشکال حاوی شرح آیات 100% و تزئین پایان قرآن در 20% مصاحف به کار رفته اند. طرح سرلوح یا لوح مذهب برای آغاز قرآن و نشان شرح آیات (خمس، عشر، سجده و تحزیب) در تمام مصاحف ترسیم شده اند و نقش شمسه ابتدا و تزئینات پایان قرآن، دارای کمترین فراوانی در مصاحف مورد بررسی بود.
    نتیجه گیری
    یافته های پژوهش نشان از کتابت و تذهیب مصاحف بزرگ و نفیس در مکتب هرات دارد. همچنین، ویژگی های آرایه ها و تزئینات این مکتب از طریق یافته های پژوهش مشخص شد تا جنبه های مختلف آن در پژوهش های متعدد بررسی شود.
    کلیدواژگان: مکتب هرات، آرایه ها و تذهیب قرآن، دوره تیموری، تجلید، کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه میان جو سازمانی کتابخانه و رضایت شغلی کتابداران (مطالعه موردی: کتابخانه آستان قدس رضوی)
    ایرج رداد *، مرضیه اخگری صفحه 21
    هدف
    پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه میان جو سازمانی و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی انجام شده است.
    روش
    این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی از نوع همبستگی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران رسمی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی تشکیل داده اند که از میان آنان تعداد 52 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته برگرفته از دو پرسش نامه جو سازمانی «اشنایدر» و رضایت شغلی «اسمیت» بود که به صورت حضوری میان کتابداران توزیع و جمع آوری شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های پارامتریک تی استودنت، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و واریانس یک طرفه در محیط نرم افزار آماری SPSSتجزیه وتحلیل گردید.
    یافته ها
    طبق یافته های پژوهش، رضایت شغلی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در حد بالا ارزیابی شد، لیکن میزان آن بر حسب جنسیت و سابقه خدمت آنها به طور معنا داری متفاوت بود. همچنین جو سازمانی کتابخانه در حد متوسط ارزیابی شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد میان مولفه های جو سازمانی کتابخانه و رضایت شغلی کتابداران رابطه معنا داری وجود دارد.
    کلیدواژگان: جو سازمانی، رضایت شغلی، کتابداران، کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تحلیل عامل تاییدی مقیاس سنجش رفتار اطلاعاتی دانشجویان دوره دکتری دانشگاه های استان خوزستان
    زاهد بیگدلی *، غلامرضا رجبی، ماریا نصیری صفحه 53
    هدف
    با توجه به اهمیت رفتار اطلاعاتی جستجوگران اطلاعات در پژوهش های حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، این پژوهش با هدف بررسی تحلیل عامل تاییدی مقیاس سنجش رفتار اطلاعاتی انجام شده است.
    روش
    تعداد 245 نفر از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه های استان خوزستان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و مقیاس سنجش رفتار اطلاعاتی را تکمیل کردند. داده ها به روش تحلیل عامل تاییدی و ضریب آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار آماری 21- Spss و Amos تحلیل شد.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان داد مدل شش عاملی مقیاس رفتار اطلاعاتی برازنده داده هاست و ضریب های پایایی آلفای کرونباخ این ابزار برای شش عامل از 73/0 تا 87/0 متغیر بود.
    نتیجه گیری
    یافته ها بیانگر این است که مقیاس سنجش رفتار اطلاعاتی، ابزاری معتبر و پایاست و می تواند در پژوهش های مربوط به این حوزه و برای اندازه گیری رفتار اطلاعاتی، استفاده شود.
    کلیدواژگان: تحلیل عامل تاییدی، مقیاس سنجش رفتار اطلاعاتی، رفتار اطلاعاتی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل محتوای چکیده رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از سال 1376 - 1393
    مهدی محمدی*، سمیه پناهی، عزیز سهیلی صفحه 81
    هدف
    هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی است.
    روش شناسی: روش پژوهش تحلیل محتوا و ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی است. برای تحلیل موضوعی از رده بندی جیتا (JITA) استفاده شد. جامعه پژوهش شامل 125 رساله در دانشگاه های دولتی تهران، فردوسی مشهد، شهیدچمران اهواز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است.
    یافته ها
    بیشترین رساله متعلق به سال 1391(20%) و کمترین آن سال 1381(8%) است. 2/55% آنها توسط مردان و 08/44% توسط زنان نگاشته شده است.روش پیمایشی با 8/60 %، پرکاربردترین شیوه پژوهشی بود. همچنین4/94 % چکیده ها غیرساختاریافته و 6/5% ساختاریافته گزارش شد. بیشترین گرایش موضوعی در حوزه فناوری اطلاعات (2/39%)، کارکردهای مدیریتی (2/31%) و سپس مباحث نظری و عمومی اطلاعات (6/29%) گزارش شد. مقوله فرعی «کتابخانه ها به عنوان مکان فیزیکی» (6/11%) بیشتر مورد اقبال پژوهشگران واقع شده است. همچنین، دکترعلی شکویی و دکترعباس حری پرکارترین استادان راهنما و مشاور شناخته شدند.
    نتیجه گیری
    نتایج پژوهش بر سیر صعودی تولید رساله در حوزه فناوری اطلاعات دلالت دارد که می تواند متاثراز عواملی همچون پذیرش و همگامی با فناوری و در نهایت بهبود زیرساخت ها باشد.
    اصالت و ارزش: تاکنون در زمینه تحلیل محتوای رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی ایران پژوهشی صورت نگرفته است.
    کلیدواژگان: رساله دکتری، چکیده، علم اطلاعات و دانش شناسی، تحلیل محتوا، گرایش موضوعی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیر روانی رنگ پوشش ظاهری کارکنان مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی بر سلامت روان ایشان
    فاطمه توکلی *، عاصفه عاصمی، حمید طاهر نشاط دوست صفحه 113
    هدف
    هدف کلی پژوهش حاضر، تعیین تاثیر روانی رنگ پوشش ظاهری متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی بر سلامت روان آنان است. بدین منظور، نشانه های جسمانی، اضطراب، نقص در کنش اجتماعی و افسردگی، بررسی شده است.
    روش پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، نیمه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری، کارکنان زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی استان اصفهان بود که تعداد 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. سپس به مدت یک ماه، رنگ لباس گروه آزمایش به زرد لیمویی و آبی روشن تغییر داده شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه سلامت عمومی بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS/19 در دو سطح توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل شد.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان داد تغییر رنگ پوشش ظاهری کارکنان به رنگ های مناسب (لزوما شاد یا روشن بودن مدنظر نیست) که به لحاظ علمی بر سلامت روح و جسم تاثیر مثبت می گذارند (مانند زرد لیمویی، آبی و سبز) بر سلامت روان، اضطراب و افسردگی با اندازه اثر به ترتیب 16/0 درصد، 43/0 درصد و 38/0 درصد تاثیر داشت، اما بر نشانه جسمانی و نقص در کنش اجتماعی آنان بی تاثیر بود.
    نتیجه گیری
    تغییر رنگ پوشش می تواند بر سلامت روان کارکنان تاثیر مثبت داشته باشد. در واقع، تغییر رنگ پوشش می تواند افسردگی و اضطراب را که از مولفه های سلامت روان هستند، کاهش دهد.
    کلیدواژگان: روان شناسی رنگ، سلامت روان، کارکنان مراکز اطلاع رسانی، پوشش ظاهری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی کیفی رویکرد کتابداران کتابخانه های عمومی کرمان نسبت به استفاده از شبکه های اجتماعی به منظور اشتراک دانش
    اورانوس تاج الدینی *، راضیه سعادت نسب، عادل سلیمانی نژاد صفحه 135
    هدف
    هدف پژوهش، بررسی چگونگی به کارگیری شبکه های اجتماعی برای اشتراک دانش توسط کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کرمان است.
    روش شناسی: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. جامعه پژوهش تمام کتابدارن کتابخانه های عمومی شهر کرمان است و شرکت کنندگان در پژوهش به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. در نهایت، پژوهشگران پس از مصاحبه با 18 کتابدار کتابخانه های عمومی شهر کرمان به اشباع نظری دست یافتند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته است. برای تعیین روایی و پایایی پژوهش، از روش ارزیابی لینکولن و گوبا استفاده شد که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمی است. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش بر اساس روش رمزگذاری نظری، طی سه مرحله انجام شد: رمزگذاری باز، رمزگذاری محوری و رمزگذاری انتخابی.
    یافته ها
    تفکیک و بررسی متون مصاحبه ها و رمزگذاری باز آنها با جزءبه جزء کردن اطلاعات، در مجموع به 69 گزاره مفهومی منجر شد. در مرحله دوم (رمزگذاری محوری) داده های خردشده به مقوله هایی که بیشترین ارتباط را با مسئله پژوهش داشتند منتهی و 29 گزاره مفهومی شناسایی گردید. سپس در مرحله سوم یعنی رمزگذاری انتخابی، 4 مقوله اصلی به دست آمد.
    نتیجه گیری
    نتایج این پژوهش نشان داد درحال حاضر کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کرمان، شبکه های اجتماعی را برای فعالیت های فردی شخصی، فعالیت های حرفه ای، ارتباطات دانشی، اشتراک مسائل دینی و مذهبی مورد استفاده قرار می دهند، اما اشتراک دانش و توزیع مسائل علمی، سهم بسزایی در این امر دارند. طبق نتایج حاصل، همچنین می توان گفت، این کتابداران دیدگاه مثبتی نسبت به کاربرد شبکه های اجتماعی دارند اما جوامع عملی با هدف ارتباط های سازمانی و حرفه ای کتابداران از طریق اشتراک دامنه خاص از دانش، در حال حاضر به صورت عملی در کتابخانه های عمومی شهر کرمان وجود ندارند.
    کلیدواژگان: اشتراک دانش، شبکه های اجتماعی، کتابداران کتابخانه های عمومی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Studying the Ornamentations, Arrays and Illuminations in works of Herat School in Astan Quds Razavi Quranic Manuscripts
    Vahid Tavassoli, Habib-Allah Azimi Page 3
    Purpose
    The present study aimed at studying the arrays and illumination of Herat school according to the Quranic manuscripts available in the Library and Documents Center of the Holy threshold (shrine) of Imam Reza.
    Methodology
    This is an applied study using descriptive method with a qualitative approach. By analysis of the volumes of the Quranic treasure of the Holy threshold (shrine) of Imam Reza, 10 Quran manuscripts were selected. This study was carried out through a methodical consideration and categorizing of the arrays and illuminations of 10 Quranic manuscripts of Herat school into two parts including inside of the text (the papers of the volumes) and outside of the text (book binding).
    Findings: By description of the arrays and illumination of Quranic manuscripts, the findings were: the frontispiece 40%, the illuminated board 60%, the medallion 10%, the illuminated verses 100%, the decoration of the end of Quran 20% have been applied in the volumes.
    Results
    The obtained results of this study show that the great Quran and exquisite has many evidences from the Herat school and their decorative features identified in the this research are numerous.
    Keywords: Herat school, arrays, illuminations of Quran, Teymouri Age, Library, Documents Center of Astan Quds Razavi
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Relationship Between Organizational Climate in Library and Librarian's Job Satisfaction: a Case Study of the Central Library of Astan Quds Razavi
    Iraj Radad, Marziyeh Akhgari Page 21
    Purpose
    The aim of this study was to investigate the relationship between organizational climate and job satisfaction of the librarians at the Central Library of Astan Quds Razavi.
    Methodology
    The present study was conducted through the survey-correlation method. The population consisted of all the officially-employed librarians in the Central Library of Astan Quds Razavi among which 52 individuals were randomly chosen. Data collection tool was a questionnaire adapted from the Schneider questionnaire of organizational climate and Smith questionnaire of job satisfaction which were distributed among librarians. The collected data then were analyzed using appropriate parametric tests including T test, Pearson correlation test, multiple regression and ANOVA using SPSS software.
    Findings: According to the results, librarians’ job satisfaction at the Central Library of Astan Quds Razavi was evaluated at a high level but its amount was significantly different based on their gender and work experience. Meanwhile, the organizational climate of the library was assessed as moderate. Research results also showed that there were significant relationships between the components of library organizational climate and librarians’ job satisfaction.
    Keywords: Organizational climate, Job satisfaction, Librarians, Central Library of Astan Quds Razavi
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Confirmatory Factor Analysis of the Measurement Scale of Information Behavior of Ph.D. Students in Khuzestan Province Universities
    Zahed Bigdeli, Gholamreza Rajabi, Maria Nasiri Page 53
    Considering the importance of information behavior in knowledge & information science, this study aimed to survey the confirmatory factor analysis of the measurement scale of information behavior. 245 Ph.D. students of universities in in Khuzestan province (Iran) were selected by random stratified sampling and completed the measurement scale of information behavior. To analyze data, confirmatory factor analysis and Cronbach's alpha were performed by using the statistical software of SPSS-21 and AMOS. The results showed that six-factor model of the scale of information behavior fits for the society. Cronbach's alpha reliability coefficient of the six factors ranges from 0.73 to 0.87. Findings suggest that the scale of information behavior is a valid and reliable tool and can be used in research related to this field to measure information behavior.
    Keywords: Confirmatory factor analysis, the measurement scale of information behavior, information behavior
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Content Analysis of the Abstracts of Ph.D. Theses in the Field of Knowledge and Information Science (Between the years 1997-2014)
    Mahdi Mohammadi, Somayeh Panahi, Aziz Soheili Page 81
    Purpose
    Doctorial theses are an important source of research findings. The aim of this study was to investigate the Ph.D. theses in the field of Knowledge and Science Information studies through content analysis.
    Methodology
    The research method was content analysis. Information was gathered through a checklist. The JITA classification system was implemented to investigate LIS subject trends. Sample of the research consists of 125 the Ph.D. theses in KIS selected of four Iranian universities (Tehran, Shahid Chamran, Ferdowsi, and Islamic Azad University, Tehran Branch). Findings: The largest number theses belonged to the years 2012 (%20) and the lowest number to the 2002 (%8). The results show that % 55/2 of the theses were written by men and %44/08 women. Survey method was the most widely used research method (%60/8), %94/4 of abstracts were unstructured. The most emphasized area of the researches were the Information Technology (%39/2), Management Functionalities (%31/2), and Theoretical and General Studies (%29/6) respectively. Also, the sub-topic most researched was "Libraries as physical collections" (%11/6). Dr. Ali Shakoei and Dr. Abbas Horri were identified as the most frequent supervisors.
    Conclusion
    Numbers of the theses are increasing in the field of Information Technology due to different factors such as use of the advanced technologies in the world to improving infrastructures. Originality/ Value: This research is the first content analysis study on Ph.D. theses in the field of Knowledge and Information Science Studies in Iran.
    Keywords: Ph.D. theses, Knowledge, Information Science studies, Content analysis, Subject trends, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Survey of the Psychological Effect of the Color of Staff's Uniform on the The Mental Health of Public Librarians
    Fatemeh Tavakoli Asefeh Asemi Hamid Taher Neshat Doost Page 113
    Introduction
    Colors are so influential on the spirit of human beings that can change their behavior. Color is a criteria for the evaluation of personality and health in modern psychology because any color has special effect on persons’ mental and physical condition. The aim of this study was to investigate the psychological effect of the uniform of personnel of a public library on their mental health. Therefore, we studied somatic symptoms, anxiety, Social withdrawal, and depression influenced by color.
    Methodology
    This study was an applied study based on quasi experimental and was associated with pretest, protest, control group and examination. Statistical sample of this study included 30 librarians from Esfahan public libraries. The sample was randomly selected and assigned into two exam groups such test group (N=15) and control group (N=15). Research tools was a questionnaires including GHQ28. The findings were analyzed by SPSS/PC version 19.
    Results
    Findings show that personnel’s uniform color has impact on their mental health, anxiety and depression. The impact percentages are 16.0%, 43.0% and 38.0% respectively. However, there is no relationship with their somatic symptoms and social withdrawal.
    Conclusion
    Changing the personnel’s uniform color can have positive effect on their mental health and as well as anxiety and depression.
    Keywords: Psychology of Color, Mental health, Library Staff, Color of Uniform
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Qualitative Approach Towards the Use of Social Networks to Share Knowledge in Public Libraries in Kerman
    Oranus Tajedini, Razieh Saadat Nasab, Adel Soleimaninezhad Page 135
    Aim: The aim of this study was to investigate the use of social networks to share knowledge by librarians in public libraries in Kerman.
    Methodology
    This study used a qualitative approach and grounded theory method. Research population included librarians of all public libraries in Kerman. The participants in the study were selected through snowball sampling. Findings: 69 conceptual propositions were identified through the analysis and open encryption of interviews and the review of the literature. In the second phase using the encryption key, the data were splitted into categories that were most relevant to the study of conceptual statements relating to the interviews. This leaded to 29 conceptual propositions in public librarians. Then in the third phase, four main components were identified including personal activities, professional activities, communication, and religion respectively.
    Results
    The results showed that the current public librarians in Kerman use social networks for individual activities, professional activities, communication in general and for knowledge sharing of religious issues in particular but Knowledge sharing and distribution of scientific issues play the large part in this subject.
    Keywords: Social networks, Knowledge sharing, Public librarians, Kerman (Iran)
    Abstract View Paper Original: Persian