فصلنامه طب و تزکیه
سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 51، زمستان 1382)

فاکتور ضد رشد سلولی جدیدی از سوپرناتانت محیط کشت دو لاین سلولی کارسینومای پروستات PC3 و DU - 145 که وابسته به آندرژون نیستند جدا گردید. این فاکتور ضد رشد به طور اختصاصی از رشد لاین سلولی کارسینومای پروستات LNCaP که وابسته به آندرژون می باشد جلوگیری بعمل آورد. ولی، در توقف رشد سایر لاین های سلولی از جمله سلول لوکمی انسان، سلول لنفومای T، سلول های ادنوکارسینومای انسان (سلول های دهانه رحم، تخمدان و سینه) و همچنین لنفوسیت های نرمال خون محیطی انسان اثری ندارد. این فاکتور جدید مرگ سلولی یا اپوپتوسیس ایجاد نمی نماید ولی مانع ورود سلول های LNCaP به فاز S سیکل رشد سلولی می شود. عمل ضد رشد این فاکتور قابل برگشت بوده و نسبت به هضم آنزیمی پروتیناز حساس می باشد. وزن ملکولی این فاکتور بین 50 تا 100 کیلو دالتون می باشد. آنتی بادی های خنثی کننده ضد سایتوکاین های شناخته شده از جمله IL-6، IL-1، IL-2، IL-3، IL-4، EGF، PDGF، TNF-α، TGF-β1,2,3 اثری در فعالیت ضد رشد این فاکتور ندارد.

«سندرم روبین اشتاین - طیبی «(Rubistein - Taybi Syndrome) یا (Broad thumb Broad hallux Syndrome) اولین بار در سال 1963 به صورت وجود شست های پهن در دست و پا، بینی منقاری یا برجسته، ابروان پرپشت و کمانی، مژه های بلند، کاهش رشد ماگزیلا، کام باریک و بلند، شلی مفاصل، پرمویی، کوچکی سر و عقب ماندگی ذهنی، اجتماعی و کلامی توصیف گردید. اکثر موارد بیماری به صورت منفرد می باشد و بررسی کروموزومی طبیعی است. در 25-12% موارد حذفهای کوچکی را در 16p 13.3 تشخیص داده اند. اخیرا وجود جهش هایی را در بیماران بدون حذف تشخیص داده اند. بیمار دختر 6 ساله ای است که به علت تاخیر تکلم مراجعه نموده است. در معاینه کوچکی سر، کاهش رشد و کام باریک و بلند، دندان های میخی شکل، بینی برجسته، لب بالای نازک، ابروهای پرپشت و مژه های بلند، شلی واضح مفاصل آرنج، شست های پهن و زاویه دار در دست با ناخن های صاف، پرمویی، راه رفتن سفت و شق، تاخیر صحبت و کلام، عقب ماندگی ذهنی و اجتماعی همراه خنده های غیر طبیعی مشاهده گردید. بررسی های آزمایشگاهی، سی تی اسکن، نوار مغزی (EEG)، بررسی متابولیک و آزمایشات روتین طبیعی بود.

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان انجام مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان مبتلا به اختلال تولید (تلفظی) در مقایسه با کودکان طبیعی 7 تا 10 ساله می باشد. این پژوهش در سال 1376 بر روی 46 نفر از دانش آموزان طبیعی کلاس های اول تا چهارم ابتدایی منطقه دو آموزش و پرورش شهر تهران و 36 نفر از کودکان مبتلا به اختلال تولید (تلفظی) مراجعه کننده به کلینیکهای گفتار درمانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، با استفاده از روش تحلیلی (Case control) انجام شد. در این پژوهش از بین دانش آموزان دو مدرسه از مدارس منطقه دو آموزش و پرورش تهران که بطور غیر تصادفی انتخاب شده بودند 46 نفر از دانش آموزان دختر و پسر طبیعی به صورت تصادفی به عنوان گروه شاهد انتخاب گردیدند و 36 نفر کودک مبتلا به اختلال تولید (تلفظی) از بین مراجعه کنندگان به کلینیکهای گفتار درمانی دانشگاه پزشکی ایران انتخاب شدند (در خصوص نحوه انتخاب نمونه، این کودکان ناهنجاری های ساختمانی - عقب ماندگی ذهنی - کم شنوای و علائم اختلالات عصبی - عضلانی نداشته اند) این دو گروه پس از بررسی و تجزیه و تحلیل گفتار آنها در شرایط یکسان با استفاده از آزمون های تولید (تست فونتیک) و آزمون دیادوکوکنتیک و همچنین آزمون حرکتی لینکلن وازرتسکی مورد آزمون قرار گرفتند. میانگین امتیازات حاصل با استفاده از آزمون های T.Student در دو گروه مقایسه شد و نتایج زیر بدست آمد. بین میانگین امتیازات کسب شده در توانایی مهارت های حرکتی ظریف با استفاده آزمون دیادوکوکنتیک و آزمون حرکتی لینکن وازرتسکی در کودکان مبتلا به اختلالات تولیدی (تلفظی) و کودکان طبیعی تفاوت معنی داری وجود دارد (P<0.05). همچنین نتایج حاصل از آزمون های آماری نشان داد بین میانگین امتیازات دو گروه شدید و خفیف تفاوت معنی داری وجود دارد (P<0.05). همچنین میانگین امتیازات در هر گروه کودکان طبیعی و مبتلا به اختلال تولید با افزایش سن بیشتر می شود.

با توجه به عوارض قابل توجه عدم درمان و یا تاخیر در درمان هیپوتیروئیدی مادرزادی و با عنایت به اهمیت تشخیص و درمان زودرس مبتلایان و به منظور تعیین شیوع هیپوتیروئیدی مادرزادی در نوزادان مبتلا به ایکتر طول کشیده مراجعه کننده به مراکز درمانی دولتی و خصوصی کاشان این مطالعه توصیفی طی سال های 74 - 76 روی 500 نوزاد مبتلا به ایکتر طول کشیده صورت گرفت.
از 500 نوزاد مورد مطالعه 5 نوزاد (1%) مبتلا به کم کاری تیروئید بودند از این تعداد 3 نفر دختر و 2 نفر پسر بودند سن تقریبی تمام مبتلایان بالای 15 روز بود. از نظر سن جنینی 4 نوزاد ترم و یک نوزاد پره ترم بودند در این مطالعه از 500 نوزاد مبتلا به ایکتر طول کشیده 3 نوزاد هیپوتیروئیدی گذرا داشتند.
تحقیق نشان داد هیپوتیروئیدی مادرزادی در منطقه کاشان از شیوع بالایی برخوردار است از این رو با توجه به عوارض اقتصادی و اجتماعی فراوانی که ناتوانان ذهنی ناشی از تاخیر درمان بیماری به جامعه تحصیل می کند عنایت ویژه به این بیماری حائز اهمیت است. لذا توصیه می شود پزشکان محترم در برخورد با نوزادان مبتلا به ایکتر طول کشیده انجام تستهای فونکسیون تیروئید را توصیه نمایند.

افزایش جمعیت سالمندان، توجه به بهداشت روان آنها را در الویت قرار داده است. هدف از پژوهش کنونی بررسی تاثیر روابط اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس در سلامت روان سالمندان بود. به همین منظور 100 نفر مرد در سنین بالاتر از 65 سال با روش نمونه برداری خوشه ایاز بخش مرکزی شهرستان کرمان انتخاب گردیدند. گروه مورد مطالعه توسط مقیاس روابط اجتماعی که سوالات آن بر اساس مقیاس لیکرت تنظیم گردیده بود و با مقیاس اعتماد به نفس پرسشنامه برن رویتر ارزیابی گردیدند. 5 نفر از افراد مورد بررسی بدلیل عدم همکاری و 7 نفر بدلیل بیسوادی از مطالعه حذف شدند و در میان بقیه موارد، (n=88)، پرسشنامه GHQ12 اجرا گردید. تحلیل داده های حاصل با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس دو طرفه، نشان داد که نسبت F بدست آمده در هیچ یک از عوامل اصلی (روابط اجتماعی و اعتماد بنفس) معنادار نیست و تنها نسبت F معنا دار مربوط به تعامل دو متغیر مستقل مورد مطالعه است (P<0.01) بنابراین تاثیر همزمان روابط اجتماعی و اعتماد بنفس در ارتقاء سلامت روان سالمندان مورد تایید قرار می گیرد.

سیدروز قلبی ناشی از آهن موجود در خون تزریقی مهمترین علت مرگ در تالاسمی ماژور علی رغم درمان با داروی دافع آهن دسفرال یا دفروکسامین (DFO) است.
هدف ما تعیین نوع و شدت درگیری قلبی در گروهی از بیماران تالاسمی ماژور تحت درمان با DFO و مقایسه وضعیت قلبی آنها با کودکان غیر تالاسمیک است.
ما 67 بیمار تالاسمی ماژور و همین تعداد کودک غیرتالاسمیک را بررسی نموده و فاکتورهای موثر در درگیری قلبی آنها را مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار دادیم. فاکتورهایی که مورد مطالعه قرار گرفتند عبارت بودند از سن، فریتین سرم، سن شروع درمان با DFO، الکتروکاردیوگرافی، رادیوگرافی، اکوکاردیوگرافی.
Shortening fraction (SF), Ejection fraction (EF) قلب گروه تالاسمیک کمتر از گروه غیر تالاسمیک بود و اختلاف بین آنها از نظر آماری معنی دار است(P<0.001) و در بیماران تالاسمیک بین میزان فریتین سرم و مقدار EF و SF همبستگی معنی دار وجود نداشت. در بیمارانی که دسفرال را مرتب دریافت می نمودند فریتین سرم کمتر بود. (P<0.001). 16بیمار نوعی عارضه قلبی نشان دادند که سن بالاتر (P<0.001) و SF کمتر (P<0.05) و سن شروع DFO بالاتر (P<0.001) در مقایسه با بیماران بدون عارضه قلبی داشتند. ما نتیجه می گیریم که بیماران تالاسمی ماژور علی رغم درمان با DFO کارکرد قلبی ضعیف تری در مقایسه با گروه تالاسمیک دارند و در این بیماران عارضه قلبی در سنین بالاتر و در گروهی مشاهده می شود که DFO را دیرتر شروع نمودند و اندازه گیری SF قلب از طریق اکوکاردیوگرافی برای بررسی عارضه قلبی آنها ارزش تشخیص دارد.

سر و صدا اثرات فیزیولوژیک و روانی متعددی ایجاد می کند. سر و صدا می تواند موجب بروز اختلال در کار؛ فعالیت؛ ارتباطات؛ خواب و استراحت افراد گردد. این مقاله به بررسی اثرات سر و صدا در اتاق عمل؛ بهبودی و بخش مراقبت ویژه می پردازد و همچنین روش های کاهش آلودگی صوتی را در این سه حیطه بررسی می کند.

گزارش صبحگاهی از مهمترین ارکان آموزش پزشکی در بخشهای بالینی می باشد. با توجه به اهمیت این مسئله جهت برآورد کیفیت گزارش صبحگاهی در یکی از مراکز آموزشی درمانی دانشگاهی تهران و عوامل موثر بر آن، این مطالعه صورت گرفت. هدف این بررسی مقطعی، مقایسه تشخیص بیماران معرفی شده در گزارش صبحگاهی و تشخیص نهایی در زمان ترخیص و عوامل موثر بر آن چون زمان و تعداد بیماران بستری، نحوه معرفی بیمار و حضور استاد بخش مربطه در طی سه ماه بر روی کلیه بیماران معرفی شده صورت گرفت. از میان 104 بیمار معرفی شده در84 % موارد در زمان ترخیص تشخیص قطعی وجود داشته که از این تعداد در 68% موارد هم خوانی با تشخیص گزارش صبحگاهی مشهود بود. در میان عوامل موثر تنها در 2 مورد همبستگی دیده شد (Pvalue<0.05). الف - همبستگی بین وجود اشکال در معرفی بیمار با همخوانی در کل تشخیص های افتراقی مطرح شده و تشخیص قطعیب - همبستگی بین نحوه معرفی بیماران با همخوان کل تشخیص های افتراقی مطرح شده در گزارش صبحگاهی و تشخیص قطعی.
میزان همخوانی تشخیص مطرح شده در گزارش صبحگاهی و تشخیص نهایی حین ترخیص در این مرکز کمتر از برخی مطالعات قبلی مشابه می باشد. از طرفی وجود اشکال در نحوه معرفی بر روی تشخیص استادان و نظر آنان موثر بوده است (Pvalue = 0.004) گذاردن بازخورد بیماران معرفی شده می تواند در ارتقاء گزارش صبحگاهی بعنوان یکی از ارکان مهم آموزش بالینی نقش بسزایی را ایفا نماید.

به منظور تعیین عوامل مستعد کننده عدم گرایش مردان به وازکتومی مطالعه ای با روش توصیفی مقطعی در پاییز سال 1375 در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان تبریز انجام گرفت. افراد مورد مطالعه را 182 مرد متاهل تشکیل می دادند که جهت انجام برخی مراقبت های بهداشتی به مراکز بهداشتی درمانی تبریز مراجعه نموده بودند. نتایج پژوهش نشان 70.3 درصد عقیمی و غیر قابل برگشت بودن، 17.6 درصد غرور و مسائل اجتماعی را، 14.8 درصد کاهش میل جنسی را و 15.9 درصد احتمال ضرر جسمی را دلیل مخالفت خود بیان داشتند و 11 درصد در مورد وازکتومی اطلاعات کافی نداشتند. از تمام افرادی که موافق برنامه وازکتومی بودند تنها34.6 % آنان حاضر به انجام وازکتومی بودند و بقیه افراد حاضر به انجام وازکتومی نبودند. 49.4 درصد از مردان متاهل مناسب ترین روش تنظیم خانوداه را توبکتومی می دانستند. بیش از 61 درصد از افراد مورد مطالعه عمل وازکتومی را بعد از داشتن سه فرزند مناسب می دانند. مشکل اجتماعی و غرور در مردان چیست و چرا مانع انجام وازکتومی در مردان می شود موضوعی است که بررسی بیشتری را طلب می کند.

داروهایی که مورد سو استفاده قرار می گیرند از جهت ساختمان مولکولی و مکانیسم عمل سلولی شباهت بسیار کمی با هم دارند. آنچه که مورفین؛ کوکائین و باربیتوراتها را در یک دسته قرار می دهد؛ احساس سرخوشی است که پس از مصرف این ترکیبات فرد را متمایل به مصرف مجددشان می سازد.
این داروها دارای اثرات تولرانس؛ وابستگی جسمی؛ وابستگی روانی و شرطی شدن هستند که بازتاب آن در اعمال فرد مشاهده می شود.
مهمترین مسیر عصبی که در ایجاد وابستگی دارویی دخالت دارد نورونهای دوپامینرژیک مغز می باشد. این راه عصبی از حفره مغز میانی شروع شده و به منطقه لیمبیک ختم می شود. کلیه ترکیباتی که ایجاد وابستگی دارویی می نمایند آزادسازی دوپامین را در این مسیر افزایش می دهند.
در ایجاد وابستگی دارویی عوامل روانی - اجتماعی و بعضی فاکتورهای ژنتیکی به اندازه مکانیسمهای نورو فارماکالوژیکی موثر هستند. بنابراین دارو درمانی تنها یک جز از روش های درمانی است که می توان با استفاده از آن به درمان اعتیاد نایل شد.

بسیاری از پزشکان در ویزیتهای روزمره با شکایاتی از قبیل درد معده، احساس سنگینی و عدم هضم غذا، افزایش گازهای شکمی و تهوع و استفراغ مواجه هستند. این شکایات در طیف گسترده ای از مراجعه کنندگان اعم از زن و مرد در سنین مختلف مشاهده می شود. تصمیم گیری برای نحوه برخورد با این شکایات، مشکل و گاهی حتی برای متخصصین گیج کننده است. سوالات مهمی در این زمینه وجود دارند:آیا باید بدوا اقدام به درمان علامتی کرد یا می بایست بررسی های بیشتری انجام داد؟
در کدام گروه نیاز به بررسی های بیشتر وجود دارد و این بررسی ها باید شامل کدام آزمایشات و روش های تصویر برداری باشد؟
در صورت اقدام به درمان علامتی کدام داروها با کدام مکانیسمها مناسب هستند؟
این نوشتار با مروری بر آخرین مقالات در زمینه سو هاضمه سعی در رفع این ابهامات و ارائه آخرین شیوه های برخورد با این شکایت شایع دارد. در ابتدا با تعریف دیس پیسی بطور عام آشنا شده و مهمترین علل آن مختصرا برشمرده می شوند، سپس بر موضوع اصلی یعنی سو هاضمه بدون زخم متمرکز شده و به اتیولوژی های آن اشاره می شود. در مرحله بعد شیوه برخورد با بیمار دیس پیسی آورده شده و همچنین آزمون های مختلف مرتبط و مورد نیاز از جنبه های گوناگون با هم مقایسه شده اند. در پایان جدیدترین درمانهای موجود و موثر مورد بحث قرار گرفته اند. در طول این نوشتار با توجه به نقش موثر هلیکوباکتر پیلوری در بیماری های دستگاه گوارش فوقانی نگاه ویژه ای به آن شده است.
در انتهای این مبحث برای برآورد میزان فراگیری خوانندگان تعدادی پرسش چند گزینه ای مطرح شده است.