فصلنامه طب و تزکیه
سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 65، بهار و تابستان 1386)

در بیمارانی که دچار نارسایی قلب میباشند افزایش آگاهی و عملکرد آنها باید هدف اصلی مراقبت و در مان باشد. شایع ترین مرگ داخل بیمارستانی برای بیمارانی که مشکل قلبی دارند نارسای قلب میباشد. تحقیقات اخیر نشان داده که ارتقاء کیفیت درمان میتواند مرگ و میر ناشی از نارسایی قلب را کاهش دهد. با این حال آگاهی و عملکرد بیماران دچار نارسایی قلب اغلب پایین تر از حد طبیعی است.
این پژوهش یک مطالعه تجربی است که بصورت پیش آزمون –پس آزمون در دو گروه شاهد و مورد در بیماران بستری در بیمارستانهای شهر کرمان انجام گرفته است. بدین منظور 150 بیمار دچار نارسایی قلب با توجه به ویژگی های واحد های مورد مطالعه انتخاب و در دو گروه شاهد و مورد بصورت تصادفی قرار گرفتند. واحد های مورد پژوهش در دو نوبت به فاصله یکماه قبل و بعد از آموزش با استفاده از پرسشنامه های تعیین نیازهای آموزشی و چک لیست ارزیابی عملکرد مورد تجزیهspss مورد بررسی قرار گرفتندسپس اطلاعات بدست امده از طریق روش های اماری و تحلیل قرار گرفت.
بر آگاهی وعملکرد P=0.000یافته های این پژوهش نشان داد که آموزش مراقبت از خود با توجه بیماران قلبی موثر است وتفاوت معنی دار آماری قبل و بعد از آموزش دیده شد. در بین متغیر های دموگرافی تنها بیمارانی که سابقه بستری و ورزش داشتند نسبت به بقیه مراقبت بهتری داشتند. آموزش به بیماران مبتلا به نارسایی قلب باعث افزایش آگاهی و عملکرد آنها شده و در نتیجه آنها مراقبت از خود بهتری داشته و از عود مکرر بیماری و بستری شدن مجدد و صرف هزینه های در مان و غیبت از کار و بوجود آمدن مشکلات اقتصادی و اجتماعی پیشگیری خواهد شد.

زمینهامروزه رشد آگاهی های مردم انگیزه ای برای آنان فراهم کرده است تا نقش بیشتری در سلامت خود ایفا کنند. این شرایط موجب شده است که خود درمانی به یکی از جنبه های مهم سیستم بهداشت و درمان تبدیل شود. بررسی ابعاد و روند خوددرمانی در جامعه نقش موثری در کنترل و هدایت پدیده خوددرمانی ایفا می کند.
اهداف•برآورد فراوانی خوددرمانی در شهر تهران/ تعیین عوامل موثر بر خوددرمانیمواد و روش هااین بررسی یک مطالعه مقطعی است. جمعیت مورد بررسی افراد ساکن در شهر تهران هستند. در این مطالعه از روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده است بدین صورت که ابتدا مناطق شهرداری براساس موقعیت جغرافیایی در پنج طبقه تقسیم بندی شد. سپس محل خوشه ها در هر منطقه به طور تصادفی انتخاب گردید و در مجموع 5973 نفر حجم نمونه در هر خوشه متناسب با تراکم جمعیت هر منطقه تعیین گردید. به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های نیاز با کمک پرسشنامه جمع آوری گردید و با کمک نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته هابررسی داده ها حاکی از آن بود که 7/18 درصد جمعیت مورد مطالعه در طی دو ماه حداقل یک شکایت جسمی و روانی داشته اند که 32/8 درصد آنان برای درمان بیماری های خود از خود درمانی استفاده نموده بودند. از بین افراد یکه دو ماه مورد بررسی شکایت جسمی و روانی نداشتند 6/31درصد بدون ابتلا به بیماری و با هدف پیشگیری از دارو استفاده کرده بودند.
اقدام به خود درمانی با نوع بیماری افراد ارتباط معنی داری دارد (P.value<0.001) بررسی ارتباط بین اقدام به خود درمانی و نوع روش درمانی نشان داد که استفاده از داروهای گیاهی در بیمارانی که از خود درمانی استفاده کرده اند به طور معنی داری بیشتر از سایر بیماران بوده است. (P.value<0.001)همچنین ارتباط معنی داری بین شغل و میزان خوددرمانی در افراد مورد مطالعه بدست آمد. (P.value<0.001

دانش پزشکی امروزی در طول سالیان متمادی رشد و گسترش یافته است؛ پایه و اساس این دانش در مشرق زمین بنا نهاده شده است و کشور ما ایران، در گسترش دانش پزشکی سهم عظیم و موثری را ایفاء نموده است.
هدف از این مطالعه شناساندن هر چه بیشتر ابن سینا که یکی از بزرگترین بنیانگذاران علم طب می باشد. بدین منظور در بهار 1386 به جستجوی کلمات کلیدی avicenna، ibn sina، traditional medicine، Persian medicine و کلمات مشابه، در pubmed و موتورهای جستجوگر اینترنتی از جمله google و کتب موجود در این زمینه پرداخته و سپس یافته های بدست آمده را در قالب یک مقاله گردآوری نمودیم.
متاسفانه در تعدادی از مقالات و سایتهای اینترنتی از ابن سینا به عنوان فردی ازبکی، عرب، افغانی و حتی ترکمن یاد شده است. ابن سینا در اول شهریور سال 359 هجری شمسی در ده افشنه در نزدیکی شهر بخارا که در آن زمان جزو قلمرو کشور ایران بود، متولد گشت. وی در 16 سالگی به آموختن علم طب روی آورد، بطوری که در 17 سالگی در علم طب استاد شد. ابن سینا در زمینه علم طب تلاشهای بسیاری انجام داد؛ به گونه ای که آثار و کتب متعددی از وی در این زمینه به جای مانده است. آثار پزشکی وی بالغ بر دویست جلد کتاب می باشد. معروفترین کتاب پزشکی وی، کتاب قانون درطب می باشد که تا قرن هفدهم میلادی در سراسر اروپا، معتبرترین کتاب پزشکی بود و در دانشگاه ها تدریس می شد.
بدون شک، تلاشها و آثار ابن سینا گام بسیار موثری در پیشبرد علم طب بوده است. لذا شناختن زندگینامه و آثار ابن سینا به خصوص در رابطه با ملیت وی، امری ضروری و لازم به نظر می رسد تا بدین گونه به خودباوری ملی رسیده و در پی آن گامی بلند در جهت پیشرفت علمی کشورمان برداریم.

سابقه و هدفجذب گروه های کم خطر جامعه و تشویق آنها برای اهدای داوطلبانه خون جهت تامین خون سالم و کافی از مهمترین اهداف مراکز انتقال خون است. هدف این مطالعه تعیین وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد جامعه شهری یزد نسبت به اهدای خون بود.
روش بررسیدر این مطالعه مقطعی،1394 نمونه از افراد 20 تا 60 سال شهر یزد به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند و بوسیله پرسشنامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده ها در محیط spss 11.5 با آزمون های Anova، T-test و Sheffe تجزیه و تحلیل شدند.
یافته هابیش از دوسوم افراد از مسایل کلی اهدای خون آگاهی داشتند. کمتر از نیمی افراد از مسایل ویژه اهدای خون، شرایط سنی اهداکنندگان وبرخی موارد معافیت اطلاع داشتند. 98% جامعه مورد بررسی معتقد بودند اهدای خون وظیفه انسانی و عملی ثواب است. 38% افراد(60% از مردان و 16% زنان) سابقه اهدای خون داشتند. بیشترین انگیزه اهدای خون، وظیفه انسانی و کمک به همنوع (86%) وبیشترین علت عدم اهدای خون فراموشی و بی توجهی بود(32%). بین آگاهی و عملکرد افراد در رابطه با اهدای خون ارتباط مستقیمی وجود داشتP=.000)). زنان و جوانان کمترین آگاهی و عملکرد را در مورد اهدای خون داشتند.
نتیجه گیری افزایش سطح آگاهی زنان و جوانان باید در اولویت قرار گیرد. موانع اهدای خون زنان که نیمی از افراد جامعه را تشکیل می دهند باید بررسی و در حد امکان برطرف گردد.لازم است تبلیغات در جهت یادآوری اذهان عمومی برای اهدای داوطلبانه خون گسترش و آگاهی مردم درباره مسایل ویژه اهدای خون افزایش یابد.

یکی از ارکان اقتدار و موفقیت هر نظام، ارائه خدمات بهداشتی ودرمانی در سطح مطلوب، در عین رعایت و التزام به ارزشهای الهی و حقوقی انسانی است حفظ حقوق بیماران و احترام به عقاید و محترم نگهداشتن ارزشهای آنها موجب بهبود وضعیت روحی و اجتماعی آنها و نتیجتا در بهبود وضعیت جسمی آنان تاثیر بسزایی دارد. چرا که سلامت جسم و روح و روان تنها درسایه سلامت دین و صحت اعتقادات و باورهای مردم حاصل می شود. انجام احکام شرعی نه تنها بعنوان واجب اجتناب ناپذیر دینی برای پرستار و بیمار محسوب می شود بلکه راهگشای سلامت و آسایش اغلب بیماران بوده و کم توجهی به آن احساس عدم امنیت را به دنبال دارد.
مطالعه حاضر بررسی مقطعی از نوع توصیفی است که عملکرد واحدهای مورد پژوهش را در مورد ارتباط با بیمار و مراقبت از بیمار برطبق موازین شرعی مورد بررسی قرار داده است. جامعه مورد پژوهش را کلیه پرستاران شاغل در مراکز آموزشی، درمانی امام خمینی(ره) تبریز (144نفر) تشکیل می دهد. که با روش نمونه گیری بصرت غیراحتمالی (آسان) از تمامی بخش ها به استثنای اتاق عمل انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها چک لیست29موردی مربوط به رفتار پرستاران براساس موازن شرعی(13مورد در زمینه ارتباط با بیمار بر اساس موازین شرعی و 26مورد در زمینه مراقبت از بیمار براساس موازین شرعی) بود که توسط یک مشاهده گر آموزش دیده و تکمیل می گردید. و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spssاستفاده گردید.
یافته ها و یافته نشان می دهد که از نظر عملکرد در زمینه ارتباط با بیمار براساس موازین شرعی 3/55درصد پرستاران دارای عملکرد خوب و 7/44درصد آنان از عملکرد متوسطی برخوردار بودند درحالی که از نظر عملکرد در زمینه مراقبت از بیمار براساس موازین شرعی صد درصد افراد دارای عملکرد ضعیفی بودند. لذا نتایج این پژوهش نشان می دهد که شرایط لازم توسط مسولین امر باید فراهم شود تا عملکرد ارتباطی متوسط و عملکرد مراقبتی ضعیف پرستاران را با برنامه های مدون ارتقاء داده و مشکلات مربوط به موانع اجرای موازین شرعی را مرتفع سازند.

تشخیص پیش از لانه گزینی (PGD) روشی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های ژنتیکی است که اصولا از تشخیص پیش از تولد (PND) منشاء گرفته است و شامل مجموعه ای از تکنیک ها است که برای شناسایی انواع ناهنجاری های ژنتیکی بکار می رود. در این روش جنین به صورت لقاح آزمایشگاهی (IVF) شکل می گیرد و سپس در مرحله 6 تا 8 سلولی، یک یا دو سلول از آن بیوپسی می شود. در مرحله بعد سلول بیوپسی شده مورد آنالیز ژنتیکی قرار می گیرد و در صورت سالم بودن، جنین به رحم مادر منتقل می شود. اما در صورت ابتلا، انتقال صورت نمی گیرد. لذا حاملگی با جنین های سالم ایجاد می شود ونیازی به سقط نمی باشد. استفاده از PGD روز به روز شایع تر می شود و با بکارگیری تکنیک های جدید روز به روز کارآیی آن افزایش می یابد.

استفاده از دستگاه های کمکی قلب از روش های تهاجمی بسیار موثر می باشد که به منظور حمایت موقت یا دایم بطن چپ، بطن راست و یا هر دو بطن برای رسیدن به یک ثبات وضعیت همودینامیک در بیمار استفاده می شود. جهت استفاده صحیح از این دستگاه ها، پزشکان، پرستاران متخصص بخش های مراقبت های ویژه و پرفیوژینست های متخصص دستگاه های کمکی قلب باید قادر به شناخت عملکرد انواع این دستگاه ها، موارد استفاده موارد منع استفاده و نحوه مراقبت از بیمار، عوارض و نحوه جداسازی بیمار از دستگاه و آموزش های مورد نیاز به بیمار باشند. بدلیل استفاده روزافزون از این وسیله این مقاله به توضیح بسیار خلاصه شده موارد فوق می پردازد و هدف از آن آشنایی هر چه بیشتر پرسنل بخش های جراحی قلب با این وسیله می باشد.

توصیه های بهداشتی اسلام در جهت حفظ سلامت بدن و بهداشت پوشاک و مسکن بسیار است که بخشی از آنها در قالب آیات و روایات و بخشی به عنوان سیره پیشوایان به ما رسیده است.
اما آثار بهداشتی دستورات و توصیه های دین برای انجام عبادات، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
البته در میان تکالیف عبادی، تنها نماز و روزه و حج جنبه بدنی دارند که این مقاله، پژوهشی است در احکام واجب و مستحب هر یک از آن عبادات، تا موارد مرتبط با بهداشت بدن را بکاود و نقش آنها را در سلامت بدن بیان دارد.
طهارت بدن و لباس و کسب طهارت (وضو و غسل)، از جمله مقدمات ورود در عبادت است که بیانگر توجه ویژه اسلام به پاکی و پاکیزگی است و در کتب فقهی نیز به تفصیل آمده است.
بهداشت دهان و دندان، سلامت تغذیه، دفع مواد زائد بدن و ازاله ناخن و موهای زائد از دیگر آثار بهداشتی عبادات اسلامی است.