فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی
پیاپی 17 (پاییز 1382)

روان پی شناسان برای سنجش کژکاری عصب شناختی از آزمون های زیادی استفاده می کنند. آزمون تصاویر درهم ری یکی ازآزمون های مداد و کاغذی است که برای ارزیابی عصب شناختی در زمینه ادراک دیداری و حافظه درازمدت دیداری به کارمی رود. این آزمون در موقعیت های پژوهشی وبالینی به طور گسترده به کار می رود. برای تهیه هنجار این آزمون متناسب با جمعیت ایرانی، آزمون روی 536 دانش آموز از 10 گروه سنی 7 تا 15 و بالاتر (حداکثر تا 18 ساله) اجرا شد.نتایج نشان می دهد که این آزمون از ضریب روایی 0/77 (0/05 P<) در مرحله نسخه برداری و 0/51 (P<0/05) در مرحله یادآوری و اعتبار 0/624 (0/01 P<)برخوردار است. سرانجام جدول های هنجاری برای همه گروه های سنی در این مطالعه تهیه وتنظیم شد.

به منظور مقایسه اثربخشی روش های درمانی وبررسی همبسته های روان شناختی (عزت نفس و مکان کنترل) در یک طرح آزمایشی 64 بیمارکه به مرکز درمان خود معرف شهرستان دزفول برای ترک اعتیاد مراجعه کرده بودند، به طورتصادفی در 8 گروه درمانی; شناخت درمانی، گروه درمانی، رفتاردرمانی، دارو +گروه درمانی، دارو + رفتاردرمانی، دارو +شناخت درمانی، دارودرمانی و دارونما قرارگرفتند.
پیش از درمان و شش ماه پس از درمان از آزمودنی ها به عنوان پیش آزمون وپس آزمون، آزمون عزت نفس کوپر اسمیت و آزمون مکان کنترل راتر به عمل آمد. از نمودار ستونی برای مقایسه تغییرات عزت نفس افراد موفق دردرمان و ناموفق در درمان گروه های هشتگانه استفاده شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات برای مقایسه اثربخشی روش های درمانی از آزمون غیر پارامتریک Q کوکران بهره گرفته شد و برای مقایسه عزت نفس و مکان کنترل بیماران در8 گروه درمانی از آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه و همچنین برای مقایسه میزان عزت نفس افراد ناموفق و افراد موفق در درمان از آزمون tمستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که بین اثربخشی روش های مختلف درمان تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین عزت نفس گروه های مختلف درمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت، اما با 99 درصد اطمینان عزت نفس افرادموفق از عزت نفس افراد ناموفق در درمان بالاتر بود. همچنین نتایج نشان دادکه بین مکان کنترل بیماران در گروه های هشتگانه تفاوت معنی داری وجودندارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد گروه های شناخت درمانی، گروه درمانی، دارو + گروه درمانی و دارو + شناخت درمانی هر کدام 50 درصد،رفتاردرمانی 37/5 درصد، درمان ترکیبی دارو + رفتاردرمانی 62/5 درصدو دارودرمانی 25 درصد در درمان موفق بودند.

اختلال وسواسی جبری (OCD) اختلالی مزمن و ناتوان کننده است. مطالعات اخیر ازشیوع نسبتا زیاد آن خبر می دهد، مطالعه حاضرکه به منظور بررسی توصیفی این اختلال در یک مطب شخصی در شهر اصفهان انجام شده است شامل 1084 بیمار وسواسی است که از سال 1370 تا نیمه اول سال 77 به این مطب مراجعه کرده و پرونده تشکیل داده اند. نسبت جنسی آنان در مرد و زن 1 به 2/66 است، 50درصد آنان بی سواد و یا تحصیلات ابتدایی دارند، سن شروع و سن اولین مراجعه اغلب بین 21 تا 31 سالگی است، 60 درصد سابقه خانوادگی بیماری وسواس دارند. در 25درصد بیماری، متعاقب یک تنش آغاز شده که در مورد زنان بیشتر زایمان و در مردان مرگ اطرافیان بوده است، زنان بیمار اغلب خانه دار ومردان دارای مشاغل آزاد بودند. نسبت شهری و روستایی و همچنین نوع وسواس عملی وفکری یا مخلوط تقریبا همسان است.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی شیوه های رفتار درمانی و دارو درمانی در کاهش علایم وسواس فکری و عملی در شهر اصفهان بود.برای دستیابی به هدف اصلی از طرح آزمایشی بلوکی استفاده شد. جامعه آماری یا گروه هدف را 120 بیمار مبتلا به وسواس فکری و عملی تشکیل می داد که برای درمان به مطب روانپزشکان و مراکز مشاوره مراجعه کردند. ازبین گروه هدف 58 نفر به عنوان نمونه آماری در دو گروه وسواس فکری و عملی به طورتصادفی انتخاب و در گروه های دوگانه رفتاری و دارویی جایگزین شدند.
به منظور برآورد اثربخشی شیوه های درمانی، آزمودنی ها یک بار پیش ازاعمال شیوه های درمانی و یک بار پس از آن، با آزمون فهرست وارسی نشانه های وسواس ییل بران مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهند که درمانهای رفتاری نسبت به درمان دارویی در کاهش علایم وسواس فکری (0=P) و علایم وسواس عملی (0=P) مؤثرتر هستند. اگرچه درمان رفتاری نسبت به دارو درمانی اثربخشی بیشتری را نشان داد، اما واقعیت این است که در عمل (به صورت بالینی) هر دو شیوه می تواند تاثیر مهمی بر درمان وسواس بگذارد.

پژوهش حاضر به منظور مطالعه تاثیرتصمیم گیری گروهی بر احتمال خطرپذیری درموقعیتهای دارای خطرپذیری کم و زیاد به شیوه آزمایشی انجام شده است. نمونه شرکت کنندگان در تحقیق 32 دانشجوی دخترترم سه و چهار دانشگاه بوده که به طور کاملاتصادفی برای شرکت در تحقیق از بین 120دانشجو انتخاب شده اند. در این پژوهش ازپنج موقعیت فرضی که در هر یک شرکت کنندگان باید پس از خواندن گزاره های مورد نظر بر مبنای 10 گزینه پیشنهادی (دردامنه تصمیم گیری از 10 درصد احتمال موفقیت تا صددرصد) اقدام به تصمیم گیری می کردند، استفاده شده است. در مرحله آغازین پژوهش هر یک از شرکت کنندگان، به صورت انفرادی در مورد پنج موقعیت فرضی تصمیم گیری کردند. در مرحله دوم شرکت کنندگان به صورت تصادفی به 8 گروه چهار نفری گمارده شدند و از آنها خواسته شد تادر مورد هر یک از 5 موقعیت به توافق برسند ویکی از 10 احتمال مطرح را انتخاب کنند. در مرحله سوم باز هم 32 شرکت کننده به صورت تصادفی به چهار گروه 8 نفری گمارده شدند و از آنها خواسته شد تا با اتفاق آرا در مورد 5 موقعیت فرضی تصمیم گیری کنند. به منظور بررسی تغییرات احتمالی، در مرحله نهایی پژوهش کلیه آزمودنی ها به صورت انفرادی در مورد 5 موقعیت تصمیمات خودرا ارائه کردند. فرضیه های مورد بررسی در پژوهش چنین بودند: میان تصمیم گیری های فردی و تصمیم گیری های گروهی (در گروه های 4 و 8 نفری)و همچنین میان تصمیم گیری های گروهی 4 و 8 نفری و میان تصمیم گیری های قبل و بعد از شرکت در تصمیم گیری گروهی تفاوت وجود دارد. فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون t استیودنت گروه های همبسته مورد بررسی قرارگرفت. نتایج آزمون t در مورد فرضیه اول در موقعیتهای دوم (0/03 =P و-2/29 =t) سوم (0/03 =P و -2/28 =t) و چهارم (0/04 =P و-2/13 = t) تایید و در مورد موقعیت فرضی اول و پنجم (P>0/05) ردشد. فرضیه دوم نیز صرفٹ در موقعیت پنجم (0/016 =P و 2/55 =t) تایید ودر چهار موقعیت دیگر (P>0/05) رد شد. در فرضیه سوم، موقعیتهای سوم تا پنجم (P<0/05و P<0/01) تایید و در مورد موقعیت اول و سوم (0/05 =P) رد شد. فرضیه چهارم نیز جز در موقعیت دوم (P<0/01) تاییدو در بقیه موارد رد شد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین خودپنداره و سازگاری اجتماعی کارکنان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر اصفهان و باروش تحقیق همبستگی انجام شده است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از مجموع 191 نفر کارکنان این اداره کل، تعداد 118 نفربه عنوان گروه نمونه انتخاب شدند که ازپرسشنامه های خودپنداره راجرز، زیرمقیاس سازگاری اجتماعی پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیاو پرسشنامه جمعیت شناختی برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. ضریب اعتبارپرسشنامه خود پنداره راجرز در تحقیقات انجام شده از 0/82 تا 0/89 در نوسان بوده است. همچنین براساس مطالعه مقدماتی، ضریب اعتبار پرسشنامه سازگاری اجتماعی ازطریق محاسبه آلفای کرونباخ 0/76 به دست آمد. از دو سطح آمار توصیفی و استنباطی به ویژه ضریب همبستگی پیرسون و آزمون tبرای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه هااستفاده شد فرضیه ها:1 میان خودپنداره و سازگاری اجتماعی کارکنان رابطه وجود دارد.
2 میان سابقه کار، میزان تحصیلات و سن کارکنان با خودپنداره آنان رابطه وجود دارد.
3 میان سابقه کار، میزان تحصیلات و سن کارکنان با سازگاری اجتماعی کارکنان رابطه وجود دارد.
براساس یافته های آماری، میان خودپنداره و سازگاری اجتماعی کارکنان رابطه معناداری (0/05 Pہ)، مشاهده شد، میان خودپنداره و تحصیلات وسازگاری اجتماعی با سابقه کار و سن هر سه مورد رابطه معناداری (0/05 Pہ) به دست آمد. ولی میان خودپنداره و سن و سابقه کار وسازگاری اجتماعی با میزان تحصیلات رابطه معناداری در سطح 0/05 Pہیافت نشد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین سلامت عمومی، مشکلات دانشجویان، میزان واکنشهای استرس و عملکرد تحصیلی آنها بود که از آن طریق اعتبار پرسشنامه ها نیز مشخص گردید.یک گروه 175 نفری از دانشجویان دختر و پسربه نسبت از هر دانشکده و گروه آموزشی که دررشته های مختلف کارشناسی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 80 79 به تحصیل اشتغال داشتند به عنوان آزمایش شوندگان این پژوهش انتخاب شدند و چهار پرسشنامه میان آنها توزیع و اجرا گردید. پرسشنامه اول ویژگی های جمعیت شناختی (دموگرافیک)،پرسشنامه دوم سلامت عمومی، پرسشنامه سوم واکنشهای استرس و پرسشنامه چهارم فهرستی از مشکلات دانشجویی را مورد ارزشیابی قرارمی داد. نقطه برش سلامت عمومی دانشجویان 43 به دست آمد. یعنی 10 درصد آنها از لحاظسلامت عمومی نمره 43 یا کمتر داشتند و درسطح پایینی بودند. نقطه برش برای پرسشنامه واکنش های استرس 148 به دست آمد یعنی 10درصد آنها واکنشهای استرس بالا داشتند و نقطه برش مشکلات دانشجویان 29 بود یعنی مشکلات 90 درصد دانشجویان کمتر از 29بوده است. نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین سلامت عمومی و میزان واکنشهای استرس (0/01 P<و -0/68 = r)دانشجویان وجود دارد. همچنین همبستگی معنی داری بین مشکلات دانشجویان و میزان واکنشهای استرس در آنها (0/01 P<و -0/63= r) و همبستگی معنی داری بین مشکلات دانشجویان و عملکرد تحصیلی آنها (0/05 P<و -0/17 = r) وجود دارد. یافته های این پژوهش، متغیرهایی را که با پدیده واکنشهای استرس در دانشجویان دانشگاه مورد مطالعه رابطه معنی دار داشته اند روشن می کند وضرورت ارتقای کمی و کیفی خدمات مشاوره ای، آموزشی و روان شناختی را برای پیشگیری از پیامدهای نامطلوب افت تحصیلی دانشجویان مطرح می نماید.