فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال سی و پنجم شماره 1 (پیاپی 36، بهار 1380)

  • تاریخ انتشار: 1380/02/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سید محمد مهدی جعفری صفحه 7
    شعروخطابه، در جزیره العرب در روزگاران جاهلیت، دو هنر برجسته ی اعراب بود. ظهوراسلام سرآغاز وعاملی ژرف درتحول سخنوری به شمار می رود،زیرا رسول خدا ‹ص›خطابه راوسیله ی تبلیغ دین قرار داد امام علی بن ابی طالب ‹ع›در سخنوری وهنر فصاحت وبلاغت از موهبتی بی مانند برخوردار بود. در نیمه ی نخست سده ی نخستین اسلامی، سخنوری به اوج تکامل رسید. سخنان امیرالمؤمنین درطول تاریخ همیشه مورد توجه سخن شناسان ودانشمندان بوده بیشتر کتاب های ادبی وعلمی وحدیثی وتاریخی سخنان وی را زینت بخش خودمی ساختند تا اینکه درقرن چهارم که دوران زرین فرهنگ اسلامی نامیده شده است، سخن شناس وشاعر ودانشمندی فرهیخته به نام سید رضی گزیده ای ازخطابه ها، کلام ها، وصیت ها،نامه ها، بخش نامه ها وکلمات قصار امیرالمؤمنین را درکتابی گرد آورد وآن رانهج البلاغه نامید. چون سید رضی قصد تالیف کتابی در موضوع حدیث یا فقه یا کلام ودیگر علوم اسلامی نداشت منابع ومستندات سخنان امیرالمؤمنین را –جز در 17 مورد-یادآوری نکرده است وهمین اور باعث ایجاد شک وشبهه هایی در صحت انتساب این سخنان به امیرالمؤمنین گردیده است، وحال آنکه با تحقیق در منابع موجود پیش از تالیف نهج البلاغه می توان بخش بزرگی ازآن سخنان را درآن منابع یافت
    کلیدواژگان: خطابه، مستند، فصاحت، بلاغت
  • الهه روحی دل صفحه 27
    شناخت نسخه های خطی اصل یکی از عوامل اصلی در جریان گردآوری وتصحیح متون است. از اینرو محققان تلاش گسترده ای در به دست آوردن نسخه های خطی اصل دارند تا بتوانند جریان علمی عصر مولف را بهتر شناخته وشیوه ی تفکر مولف را ازاصل دستنوشته اودریابند.بدین جهت فهرست نویسان با توجه به علایم ونشانه های متعدد، سعی درشناسایی نسخه های اصل داشته ودارند. درتحقیق حاضر سعی برآن شده تابخشی ازاین نشانه ها که ازفهرست های نسخ خطی وبررسی مستقیم نسخ بویژه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی، به دست امده بررسی وارائه شود.
    کلیدواژگان: نسخه های خطی، نسخه اصل، عوامل ارزیابی
  • محمد کاظم کهدویی صفحه 37
    یکی از مجموعه کتابخانه های اهدایی به دانشگاه داکا، کتابخانه ی مرحوم حکیم حبیب الرحمان است. حکیم که درطب وتاریخ مسلمانان وامور مذهبی وسیاسی، کتاب هایی نوشت هبه سبب علاقه وافر،مجموعه ای ازنسخه های خطی وکتاب های چاپ سنگی درهند، بویژه کتاب های فارسی فراهم آورده وبازماندگان وی،آن را به کتابخانه ی دانشگاه داکا اهدا کرده اند. ازبین کتاب های خطی که درآن کتابخانه نگهداری می شود تعدادی نیزازاهمیت قابل برخورداراست؛ ازجمله کتاب داستان ‹‹داستان عبرت بار››که سرگذشت مولانا عبیدالله عبیدی از شاعران ونویسندگان قرن 19 میلادی است. دراین نوشتار،فهرست کتاب های خطی آن کتابخانه عرضه می شود.
    کلیدواژگان: حکیم حبیب الرحمان، داکا، دانشگاه داکا، مجموعه، مجموعه اهدایی، کتاب های خطی
  • سوسن اصیلی صفحه 47
    بریستول شهری قدیمی در جنوب غربی انگلستان با دانشگاهی بزرگ است. کتابخانه تخصصی هنرها وعلوم اجتماعی این دانشگاه علاوه برمجموعه اسنادونسخه های خطی اروپایی دارای مجموعه بزرگی ازنسخه های خطی بودایی که از تبت، سیلان وهند به انجا منتقل شده اند. درمیان این مجموعه ها، تعدادی نسخه خطی وسند فارسی وعربی به شرح ذیل وجود دارد. برخی ازنسخه ها واسناد از جهاتی قابل توجه اند ازجمله فرمانی از مظفرالدین شاه نسخه مصور شرفنامه نظامی گنجوی از قرن 11 وغزلیات حاذق گیلانی که تاکنون نسخه ای از آن درایران معرفی نشده است.
    کلیدواژگان: نسخه های خطی، اسناد، کتابخانه ی دانشگاه بریستول، فهرست ها
  • عزت ملا ابراهیمی صفحه 87
    بی شک مطبوعات نقش بسزایی در رشد وهدایت افکار عمومی دارند ومی توانند زمینه گسترده ای را برای بررسی مسائل سیاسی، اقتصادی واجتمعی جوامع بشری را فراهم سازند.هرچند فلسطینیان درطول تاریخ قربانی توطئه های شوم استعماری گشته اند،اما روزنامه نگاران باثبت وقایع ورویدادهای مهم کشور برای بیداری افکارعمومی، حفظ هویت ملی وبه تصویر کشیدن مظلومیت هموطنان خود به پا خواستند. ما نیز دراین پژوهش برآنیم اتبه بررسی ابعاد کمی وکیفی، تحلیل محتوی وقالب، ارزیابی مراحل پیشرفت مطبوعات فلسطین دردوره ی عثمانی بپردازیم. امیداست که خوانندگان راسودمند افتد.
    کلیدواژگان: مطبوعات، عثمانی، فلسطین، هفته نامه سیاسی، نشریه ی ادبی
  • آذر آهنچی صفحه 93
    متن حاضر ترجمه ی مبحث مؤلفان متصوفه ازبخش تصوف‹فصل6› ازمجلد اول کتاب تاریخ نگارش های عربی از کامل ترین مراجع کتابشناسی عربی، اثر فؤاد سزگین به زبان آلمانی است. منابع مورد نظر ومؤلفان متصوفه تا سال 430 ه.بررسی شده است. دراین مبحث 62 تن از متصوفه ی بزرگ معرفی شده اند.خوانندگان ارجمند مباحث مربوط به کلام ومعتزله را در شماره های 29و30 این نشریه ملاحظه فرمایند.تدوین مطالب به صورت موضوعی همراه با ترتیب سالشماری است.درهر مبحث بعد ازمقدمه،شرح حال مؤلفان با تاکید برزندگی علمی وآراء واندیشه هایشان امده است.سپس در قسمتی جداگانه، مراجع قدیمی وتالیفات محققان درباره نویسنده، نسخه های موجود آن،تلخیص یا ترجمه های هراثروآثار چاپ شده با توضیح وبررسی معرفی شده اند.
    کلیدواژگان: مراجع کتابشناسی عربی، مؤلفان متصوفه