فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال چهل و دوم شماره 2 (پیاپی 48، پاییز و زمستان 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/10/11
  • تعداد عناوین: 11
|
  • مجید سبزی پور صفحه 7
    هدف
    هدف از این پژوهش، بررسی مفهوم و پیشینه تاریخ شفاهی در منابع داخلی و خارجی و همچنین مطالعه ضرورت، اهمیت و عوامل پیدایش و گسترش تاریخ شفاهی در حوزه یادمانه ها می-باشد.
    روش
    این پژوهش به روش کتابخانه ای (سندی) انجام گرفته است و اطلاعات آن از مطالعه منابع موجود در کتابخانه های معتبر و جستجوی مقالات در سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی مربوط به موضوع تاریخ شفاهی فراهم گردیده است.
    یافته ها
    امروزه تاریخ شفاهی به عنوان یکی از ابزارهای مهم و مؤثر در پژوهش های تاریخی مطرح بوده و مهمترین رکن آن مصاحبه است. تاثیر انقلابات و تحولات سیاسی، تولیدات و محصولات انقلاب صنعتی و خلاقیت عده ای از تاریخ نویسان از جمله عوامل پیدایش و گسترش تاریخ شفاهی در حوزه یادمانه های می باشد. همچنین سازماندهی، آماده سازی و ارزیابی منابع تاریخ شفاهی از مباحث دیگری است که در این مقاله بدان اشاره می شود.
    کلیدواژگان: تاریخ شفاهی، یادمانه ور (آرشیویست)، یادمانه (آرشیو)، مصاحبه
  • حسن اشرفی ریزی، زهرا کاظم پور، احمد شعبانی صفحه 25
    هدف
    تعیین کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر کرد از دیدگاه کاربران براساس مدل لایبکوال است.
    روش
    این تحقیق پژوهشی پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش 110 نفرند که به صورت تصادفی طبقه ای از میان 2000 مراجعه کننده عضو کتابخانه مرکزی و کتابخانه دانشکده عمران انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که سطح خدمات دریافتی در بعد تاثیرگذاری خدمات، در کتابخانه مرکزی با میانگین (55/6) و در کتابخانه دانشکده عمران با میانگین (97/6) نسبت به ابعاد دیگر بیشتر است. اما بعد کنترل اطلاعات در کتابخانه مرکزی با میانگین (45/5) و در کتابخانه دانشکده عمران با میانگین (92/4) پایین ترین سطح خدمات دریافتی را به خود اختصاص داده اند. در سطح گزاره ها، بالاترین میانگین در کتابخانه مرکزی مربوط به وجود کارمندان مؤدب (25/7)، و پایین ترین میانگین مربوط به امکان دسترسی به منابع اطلاعات الکترونیک (12/4) است. همچنین بالاترین میانگین خدمات دریافتی در کتابخانه دانشکده عمران به آمادگی کتابداران برای پاسخگویی به مراجعه-کنندگان (63/7) و پایین ترین میانگین (85/3) به وجود تجهیزات مدرن دسترسی به اطلاعات اختصاص دارد.
    کلیدواژگان: کیفیت خدمات، دانشگاه آزاد اسلامی شهر کرد، ارزیابی خدمات کتابخانه ای، کتابخانه دانشگاهی، مدل لایبکوال
  • مهدی شقاقی صفحه 51
    در این پژوهش به بررسی آرای آرشیویست های آرشیو مرکزی و بخش تولید اطلاعات سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی پرداخته شده است.
    روش
    از روش پیمایشی استفاده شده است. نظرات 29 نفر از جمع 40 نفری 5/72 درصد از کل بررسی گردید و برای گردآوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده شده است.
    یافته ها
    آموزش های ضمن خدمت ضرورت دارد و حدود 80 درصد آن ها ضرورت آن را زیاد عنوان کردند. موضوعات عمده دوره های آموزشی قبلی مربوط به آموزش نرم افزارهای اداری و زبان انگلیسی بوده است و سودمندی این دوره ها نیز متوسط ارزیابی گردید. اکثر آن ها (6/58 درصا) اظهار کردند که برای ارزیابی شرکت کنندگان، برگزاری آزمون و صدور مدرک ضروری است. آرشیویست ها خاطر نشان ساختند که می بایست به مباحث جدید حوزه آرشیو مثل سواد اطلاعاتی، نرم افزارهای اداری، و نمایه سازی و چکیده نویسی توجه بیشتری شود و در کنار آن مهارت های کامپیوتر و شبکه می بایست مورد تاکید قرار گیرد. اکثر آن ها (میانگین رتبه 43/1) آموزش درون سازمانی را به عنوان شکل برتر و کارگاه های آموزشی را به مثابه قالب برتر برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت برگزیدند (06/62 درصد). تناسب موضوعات مورد تدریس با نیاز آرشیویست ها به عنوان نقطه قوت و مناسب نبودن زمان و مکان تشکیل دوره ها به عنوان نقاط ضعف دوره های قبلی یاد شد.
    کلیدواژگان: آرشیوهای دیداری - شنیداری، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آموزش ضمن خدمت
  • فرشاد خاموشیان (پرهام نیا) صفحه 75
    هدف
    در این تحقیق، پایان نامه های دکترای تخصصی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به منظور شناسایی تا رفتار استنادی نویسندگان در سال های 1380-1384 بررسی می شود و مجلات هسته ای معرفی می گردند.
    روش
    در پژوهش حاضر، از روش تحلیل استنادی استفاده شده است و قانون برادفورد برای بررسی منابع و ماخذ و تعیین مجلات کلیدی و هسته به کار رفته است..
    یافته ها
    در بررسی استنادهای به کار رفته از میان 973 استناد مشخص شد. 568 (37/58 درصد) استنادها مربوط به مجلات بوده است که از این تعداد 543 (80/55 درصد) استناد به مجلات خارجی و تعداد 25 (56/2 درصد) استناد به مجلات فارسی اختصاص داشته است. همچنین مشخص گردید که در هر پایان نامه به طور متوسط به 05/11 متن استناد شده است. در این بررسی، تعداد مجلات هسته، 4 (53/1 درصد) عنوان می باشد، همچنین در تجزیه و تحلیل تاریخ استنادها مشخص شد که نیم عمر مجلات خارجی 8 سال است که این نیم عمر برای نشریات بالا می باشد. بررسی توزیع استنادها به مجلات خارجی نشان داد که 261 (36/47 درصد) عنوان مجله به زبان انگلیسی و 20 (62/3 درصد) عنوان به زبان فارسی است.
    کلیدواژگان: تحلیل استنادی، نیم عمر مجلات، قانون برادفورد، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، مجلات هسته
  • مهدی محمدی، سیف الله فضل اللهی صفحه 93
    هدف
    در تحقیق حاضر میزان توانایی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، نسبت به استفاده از کتابخانه بررسی می شود. شناخت نارسائی ها و بررسی دیدگاه های دانشجویان درباره آموزش استفاده از کتابخانه نیز، از دیگر هدف های این پژوهش است.
    روش
    در این پژوهش از روش پیماشی استفاده شده است. این تحقیق با انتخاب یک نمونه آماری 351 نفری (5 درصد) از دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم از تمامی سطوح اعم از کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در دو گروه آموزش دیده و آموزش ندیده انتخاب شده بودند صورت گرفت.
    یافته ها
    تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که دانشجویان، راه های جستجوی اطلاعات را به خوبی نمی دانند. و تنها 32 درصد آن ها منابع مورد نظرشان را خود جستجو می کنند بقیه افراد برای این منظور از شخص ثالثی کمک می گیرند. به کارگیری کتابدار متخصص در بخش های مختلف کتابخانه برای ارائه آموزش های موردی همراه تهیه بروشور یا جزوه چاپی، تشکیل کارگاه یا سمینار آموزشی، ارائه یک درس 2 واحدی و تهیه نوار ویدیویی در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین، بین میزان آشنایی و تسلط دانشجویان آموزش دیده و آموزش ندیده در استفاده از کتابخانه، تفاوت معنی داری وجود دارد.
    کلیدواژگان: دانشجویان، دانشگاه آزاد اسلامی (قم)، آموزش استفاده کنندگان
  • مهرناز رحمت صفحه 119
    از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت موجود مجموعه سازی کتابخانه های دانشگاهی شیراز و ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفی آن است.
    روش
    روش انجام این پژوهش، پیمایشی است. ابزار کردآوری اطلاعات، پرسشنامه است و برای تجزیه و تحلیل آماری از روش توصیفی (فراوانی – درصد) و نرم افزار آماری EXCEL استفاده شده است.
    نتایج
    نتایج پژوهش نشان می دهد که تنها 25/56 درصد از مدیران و 92/53 درصد از کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شیراز تخصص رشته کتابداری دارند و 75/93 درصد، در مجموعه سازی فعالیت می کنند؛ 75 درصد کتابخانه ها، به درخواست مراجعان برای انتخاب و تهیه مواد اهمیت می-دهند و روش اصلی آنان، استفاده از نمایشگاه های کتاب می باشد. کمیته ای به صورت مجزا برای انتخاب کتاب وجود ندارد و تنها 5/12 درصد، خط مشی مدونی در باب مجموعه سازی دارند. همچنین، در 75/93 درصد این کتابخانه ها، کاتالوگ ها طریقه اصلی آگاهی از چاپ و نشر مواد جدید می باشند و 25/31 درصد آن ها از مبادلات بین کتابخانه ای استفاده می کنند
    کلیدواژگان: کتابخانه های دانشگاهی، تهیه، سفارش، انتخاب، مجموعه سازی
  • رحیم شهبازی، کامران صداقت صفحه 131
    هدف
    هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی درونی کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان و تعیین وضعیت موجود آن براساس نظر کارشناسان است. این مقاله بر آن است تا با ارائه یک روش برای ارزیابی درونی کتابخانه های دانشگاهی، مدیران و برنامه ریزان این گونه مراکز را در شناخت و بهبود وضعیت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی یاری رساند.
    روش
    روش پژوهش براساس ارزیابی، درونی است و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه، مصاحبه و فرم های اطلاعاتی استفاده شده است.
    یافته ها
    یافته ها نشان می دهد که در کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پایین ترین درصد عامل ها مربوط به عامل خدمات و آموزش (39 درصد)، و عامل بودجه (45درصد) می باشد. درصد موفقیت سایر عوامل کتابخانه عبارتند از: مدیریت (5/55 درصد)، نیروی انسانی (58 درصد)، منابع (48 درصد)، سازماندهی (58 درصد) و ساختمان و تجهیزات (57 درصد).
    کلیدواژگان: دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم آذربایجان، اعتبارسنجی، ارزیابی درونی، مراکز اطلاع رسانی
  • حسین وکیلی مفرد، ماندانا مکاری صفحه 153
    هدف
    هدف این تحقیق تعیین نشریات هسته لاتین دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از قانون پراکندگی برادفورد است.
    روش
    این پژوهش با استفاده از روش های پیمایشی، کتاب سنجی و قانون برادفورد انجام شده است. جامعه این پژوهش کلیه نشریات لاتینی هستند که بین سال های 2004- 2006 توسط دانشگاه علوم پزشکی همدان خریداری شده اند.
    یافته ها
    نتایج پژوهش نشان می دهد که در دوره زمانی مورد بررسی 1090 عنوان نشریه لاتین (7/74 درصد) مورد استفاده قرار گرفته اند و 37 عنوان نشریه (3/25 درصد) مورد استفاده قرار نگرفته اند. طی دوره مورد بررسی در مجموع 984 بار از نشریات لاتین استفاده شده است که میانگین دفعات استفاده از هر عنوان مجله 74/6 بار می باشد. 13 عنوان مجله به عنوان نشریات هسته لاتین تعیین گردیدند که این نشریات هسته طی دوره مورد بررسی مجموعا 337 بار (2/34 درصد کل دفعات استفاده از نشریات) مورد استفاده قرار گرفته اند. 3/72 درصد از استفاده کنندگان از نشریات لاتین، میزان پاسخ گویی نشریات به نیازهای اطلاعاتی خود را «زیاد» ارزیابی کرده اند.
    کلیدواژگان: نشریات هسته قانون برادفورد، کتاب سنجی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
  • کورش محمدی، یحیی دوستدار صفحه 175
    در تحقیق حاضر، نقش کتابخانه مرکزی دانشگاه امام صادق(ع) در تامین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن دانشگاه بررسی می شود. در این پژوهش از روش پیمایشی – توصیفی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری مورد پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هستند و در مقام پاسخ گویی به سوال هایی در مورد منابع کسب اطلاعات، رفتار اطلاع یابی دانشجویان، عوامل مؤثر بر این رفتار، نحوه دستیابی دانشجویان به اطلاعات، میزان استفاده از کتابخانه، وضعیت کتابداران و عوامل مؤثر بر دسترسی اطلاعات است. براساس یافته های پژوهش، منابع رسمی کسب اطلاعات در هر دومقطع، منابع چاپی بوده و منابع الکترونیکی در اولویت بعدی قرار داشته است. از منابع غیررسمی کسب اطلاعات، حضور در گردهمایی های علمی داخلی، ارتباط با پژوهشگران داخل و خارج شایان ذکر است دانشجویان برای دستیابی به منابع، بیشتر از رایانه استفاده می کنند و کمک های استادان و همکلاسی ها نیز در شناسایی منابع مؤثر بوده است. دانشجویان در هر دو مقطع، وضعیت کتابداران را در بازیابی اطلاعات مورد نیازشان متوسط عنوان کرده اند و مهمترین عواملی که در عدم دسترسی به منابع مؤثر بوده اند عبارتند از: محدودبودن ساعات کار کتابخانه، محدودبودن امکانات برای دریافت اطلاعات از خارج، موجودنبودن منبع اطلاعاتی و روزآمد نبودن منابع اطلاعاتی در هر دو مقطع است.
    کلیدواژگان: دانشگاه امام صادق(ع)، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، کتابخانه مرکزی، نیازهای اطلاعاتی
  • لادن داریوش نیاکان صفحه 203
    با توجه به اهمیت اشاعه گزینشی اطلاعات (SDI) در دسترسی سریع و روزآمد به اطلاعات و نقش آن در تولید دانش، در این مقاله سعی شده است یکی از فن آوری های جدید در زمنیه اشاعه گزینشی اطلاعات، یعنی RSS و مفاهیم مرتبط با آن یعنی RSS Feeds و RSS Readers و نیز چگونگی نصب یک RSS Reader توضیح داده شود. در این مقاله کاربرد RSS در بانک اطلاعاتی چکیده و استنادی Scopus و نحوه مشترک شدن یک RSS Feed در این بانک اطلاعاتی با مثال بیان گردیده است.
  • ناهید بنی اقبال صفحه 213
    هدف این مقاله گزارش تحقیقی از بررسی وضعیت موجود تشکیلات، منابع، نیروی انسانی، امکانات و خدمات 8 کتابخانه دانشکده های واحد تهران شمال دانشگاه آزاد اسلامی و ارایه الگوییی برای بهبود و گسترش این کتابخانه ها در آینده است.
    روش
    این پژوهش از نوع توصیفی است که به روش میدانی به گردآوری اطلاعات می پردازد. ابزار گردآوری، اطلاعات پرسشنامه ای است مشتمل بر 9 بخش که تجزیه و تحلیل اطلاعات آن پاسخگوی پرسش های اساسی است.
    یافته ها
    وضعیت موجود کتابخانه ها از طریق پاسخ های دریافت شده به صورت جدول های تنظیم و پس از تجزیه تحلیل اطلاعات راهکارها و پیشنهادهایی ارایه شده است. در مرحله نهایی با توجه به یافته ها به ارایه الگویی برای گسترش های این کتابخانه ها در آینده می پردازد و براساس استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران برای محاسبه مجموعه، نیروی انسانی، فضا، بودجه و خدمات، رهنمودها و در صورت لزوم فرمول ها ارایه می دهد تا در صورت نیاز به گسترش این کتابخانه ها مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، وضعیت موجود، _ الگوی گسترش، استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی
|
  • Page 7
    Purpose
    This paper considers the concept and background of oral history in internal and external references. Also it studies necessity, importance and agents of arising and developing oral history in the field of archives.
    Methodology
    This research uses library and document method and its database is provided via resources in prominent libraries, databases and websites related to oral history subject.
    Findings
    Nowadays oral history becomes known as one of the important and effective methods in historical researches. Interview is the most important base of oral history. The effect of revolutions and political changes, produces of industrial revolution and creativity of some historians are the agents of arising and developing oral history in the field of archive. Then classification, preparation and assessment of oral history sources are discussed.
  • Page 51
    To study aspects of archivists of central archive and information production unit of Islamic Republic of Iran Broadcasting of necessity and significance of in-service training. This survey was performed that viewpoints of 29 archivists among some 40 body in his two centres (%72.5 of total community) was evaluated. All members of this community acknowledged that in-service training is necessary and some %80 of them stated that this necessity is high. Main subjects of primitive in-service programs have been about office soft wares or, in other words, ICDL skills (word processing programs, spreadsheet programs etc.) and English language and efficiency of the programs have been middle level. %58.6 of the community remarked that test and degree is necessary for evaluation of trainers. They pointed that, new areas such as information literacy, office soft wares, indexing, and abstracting must be chiefly regarded and computer and network skills must be regarded beside of them. Majority of archivists (average rating: 1.43) stated that in-house training is the best form for training and most of them (%62.06) said that educational work shops is the best fashion to execute the programs.
  • Page 75
    In this research Ph.D. dissertation of KMSU were studied so that citation behavior of authors could be identified and in so doing, the core journal were introduced. The other aims of this study are determining the type, language and half life of cited journals. Citation analysis in this study. To review the references and to determine the core journals, Bradford Law was used. The references for 88 Ph.D. dissertations presented in a five year interval between 1380-1384 in KMSU were reviewed and analyzed. They were related to the following fields: Internal, Radiology, Anesthesia, Pediatrics, Surgery, Obstetrics Gynecology, Urology, Tropical and Infectious Diseases.After reviewing citations, it was found that out of 973 citations 568 (%58.37) cited journals, Out of which 543 (%55.80) cited foreign journals and 25 (%2.56) cited Farsi journals. This study also found that each dissertation in the average cited 11.05 texts.The number of core journals in this study was four journals (%1.53). Also the analysis of dates of citation showed that the half-life of foreign journals is eight years which is too high for periodicals. The analysis of language distribution of citations of foreign journals showed that 261 (%47.36) journals were English and 20 (%3.62) was Farsi.
  • Page 93
    In this study is we want to know about the ability of students of Islamic Azad University (Qom) in using of library. In addition, knowing inadequacy and study of student's view points about user education is another aim of this study. A survey research is used. This study is performed with a statistical sample of 351 students, studying at Islamic Azad University (Qom) in all levels of education including diploma, bachelor, and Master of Science and PhD. Result show that students dont know exactly how to retrieval information. Only 32% of them can search their materials by themselves, and other students do it by the aids of others. Using expert librarian in different parts of library with offering leaflet or printed pamphlet planning workshops or educational seminars and providing video taps, placed at next stage, Also there is a meaningful relation between the rate of familiarity and proficiency among educated and uneducated students.
  • Page 119
    The survey of present collecting situation university libraries of Shiraz city and display methods for improve quality is object of this examination. This research is a survey and questionnaire is means of provide information and it is used to analyze statistical information of descriptive method (frequency percent) and Excel program. In Interpretation of results, This research showed that %53.92 of librarians are specialists in library science in university libraries of Shiraz city, only and %93.75 of librarians have a role collecting. %75 of these libraries important to clients request for selection and provide materials and their basic method is using of books fairs. There in no independent committee for selecting books and there is not written policy for selecting books and there is in %12.5 of these libraries written policy for collecting, only. Catalogs are basic method for awareness of publish new materials in %93.75 of these libraries and %31.25 of these have exchange inter libraries, only.
  • Page 131
    The aim of this research is to do an Internal Evaluation of the Academic library based on the views of experts to identify the current situation. It also aims to present a method for library evaluation and to help the planners and managers of such centers to understand and improve the condition of university libraries and information centers. The methodology of this case study is based on Internal Evaluation. Questionnaire, interview and checklists were used for gathering data. The results show that the lowest rates of Factors, belongs to the Services & Instruction Factor (%39) and the Budget Factor (%45) in the Factors are: Administration (%55.5), Staff (%58). Resources (%48), Material Organizing (%58),
  • Page 153
    The aim of this research is to determine the core journals in Hamadan University of medical sciences with Bradford's law of scattering. Survey method, bibliometrics and Bradford's law are used in this research. Research population consists of all subscribed journals of Hamadan University of medical sciences in 2004-006. Research results show that 109 journals (74.7 percent of all journals) were used and 37 journals (25.3 percent of all journals) were not used in the research period. Journals were used 984 times in research period. Average of usage rate of each journal title was 6.74 times. 13 journal titles were to determine as core journals. These core journals were used 337 times (34.2 percent of all usages) in research period. 72.3 percent of users believe that the use of journals response to their information needs a great deal.
  • Page 203
    Selective Dissemination of information (SDI) is important in quick and update availability to information. SDI has also critical role in producing of knowledge. In this article has been explained one of the new information technology about SDI. At this survey has been explained about RSS, RSS Feeds. RSS readers (news aggregators), and also about install of Feed Reader (one of the RSS Readers). In this article I have demonstrated the application of RSS in Scopus (The largest abstract and citation database) and how you can subscribe to a Scopus RSS Feed
  • Page 213
    This article is the report of a survey conducted to offer "The State of Art" of the libraries of the Islamic Azad University, Tehran North Branch. The methodology used in this survey is data-gathering process which is based on the collection of data from 8 libraries of this university. The instrument of the data collection was a questionnaire with 9 parts. Data are represented in tables and then they are analyzed to answer the main questions of the survey. At the end an improvement model according to the Standards of the University Libraries in Iran for calculating and estimating the collection, staff, space, budget, facilities and services, through quantitative guidelines is proposed, in order to be used in future improvements of these libraries