فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال چهل و پنجم شماره 3 (پیاپی 57، پاییز 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/08/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سخن سردبیر
    غلامرضا فدایی صفحه 7
    نام و نامگذاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نام بامسمی یعنی اینکه به محض نامیدن، ویژگی های مسما یعنی آنچه با آن پدیده نامیده می شود، تداعی از جمله ویژگی هایی که نام باید داشته باشد یکی این است که به عوارض ذاتی پدیده اشاره کند و دومین ویژگی آن است که خوش لهجه باشد تا اقبال عمومی به آن تعلق گیرد.
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • چشم اندازی بر مبانی نظری مصورسازی حوزه دانش
    رسول زوارقی، غلامرضا فدایی، فاطمه فهیم نیا صفحه 13
    هدف
    هدف از این مقاله، بررسی مروری مبانی نظری از جمله تاریخچه و برخی نظریات ماخوذ از فلسفه و جامعه شناسی علم مربوط به حوزه ی نوپدید مصورسازی حوزه دانش به عنوان یکی از رویکردهای قدرتمند سیاستگذاری علم و فناوری می باشد.
    روش
    در این مقاله از تحلیل متون برای استخراج محتوای لازم با توجه به هدف مقاله استفاده شده است.
    یافته ها
    این حوزه ی نوپدید که پیش گام حوزه ی چند رشته ای مطالعات علم است از نظریات حوزه های مختلف مربوط به مطالعات علم از جمله جامعه شناسی، تاریخ و فلسفه علم بهره می گیرد. بررسی متون نشان داد که این حوزه در طول دو دهه ی گذشته با تحولات مثبتی همراه بوده و ظرفیت های خوبی در راستای ارائه ی تصویری روشن و چندبعدی از ساختار علم دارد.تاکنون در متون بسیار کمتر به مصورسازی حوزه دانش، و مباحث نظری آن پرداخته شده است. از این رو انتظار می رود مطرح شدن این حوزه به همراه مبانی نظری آن گامی مثبت در جهت آشنایی علاقمندان محسوب شود.
    کلیدواژگان: ترسیم ساختار، مبانی نظری علم سنجی، مطالعات علم، مصورسازی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه رهبری تحول آفرین با رفتار مدنی سازمانی در کتابخانه های دانشگاه تهران
    علی شعبانی، حسین تقوی قره بلاغ صفحه 39
    هدف
    تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه رهبری تحول آفرین و رفتار مدنی سازمانی در کتابخانه های دانشگاه تهران و مشخص نمودن میزان پیش بینی پذیری رفتار مدنی سازمانی بر اساس ابعاد رهبری تحول آفرین و سهم تبیینی هرکدام از آن ها انجام شده است.
    روش
    تحقیق حاضر به لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و از حیث نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی به شمار می آید. جامعه آماری شامل کتابخانه های دانشگاه تهران و کارکنان شاغل در آن ها می باشد. داده های مطالعه با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از آزمون های همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
    یافته ها
    نتایج آزمون فرضیه ها نشان دهنده این است که بین ابعاد رفتار آرمانی، نگرش آرمانی، تحریک ذهنی و ملاحظات فردی با رفتار مدنی سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. بین عامل کلی رهبری تحول آفرین و رفتار مدنی سازمانی نیز رابطه معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین از بین مولفه های رهبری تحول آفرین، رفتار آرمانی و نگرش آرمانی به اندازه 7‎/20 درصد از واریانس رفتار مدنی سازمانی را به طور معنی داری پیش بینی می کنند.
    کلیدواژگان: رهبری تحول آفرین، کتابخانه های دانشگاهی، رفتار مدنی سازمانی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه وضعیت زیر ساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز از دیدگاه اعضای هیات علمی
    علی آدینه قهرمانی، لیلا هاشم پور، هاشم عطاپور صفحه 63
    هدف
    هدف این پژوهش مطالعه وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه می باشد.
    روش
    روش پژوهش پیمایشی است و داده های آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز است که از بین آنها تعداد 169 نفر با استفاده از روش طبقه ای نسبتی به عنوان نمونه انتخاب شد. در این پژوهش ابتدا میزان آشنایی جامعه پژوهش با مفهوم مدیریت دانش مورد سنجش قرار گرفت. سپس عوامل زیرساختی شامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، نیروی انسانی، فرایندها، فناوری و منابع مالی مورد بررسی قرار گرفتند.
    یافته ها
    نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آشنایی جامعه پژوهش با مفهوم مدیریت دانش در سطح پایینی قرار دارد. از میان عوامل زیرساختی بررسی شده چهار عامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرایندها و منابع مالی در وضعیت نامناسب، و دو عامل نیروی انسانی، و فناوری در وضعیت مناسبی قرار دارند. در پایان پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش در دانشگاه تبریز ارائه شده است.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، زیرساخت های مدیریت دانش، دانشگاه تبریز
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شناسایی سبک مدیریت مدیران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران و ارتباط آن با رضایت شغلی کتابداران
    فاطمه زندیان، نصرت ریاحی نیا، لیلا کشاورز صفحه 87
    هدف
    پژوهش حاضر با هدف بررسی سبک های مدیریتی حاکم بر کتابخانه های دولتی شهر تهران و آشکار نمودن نقش سبک مدیریت مدیران در تامین رضایت شغلی کتابداران انجام گرفته است.
    روش
    روش پژوهش پیمایشی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه پژوهش 175 نفر کتابدار شاغل در 12 کتابخانه مرکزی دانشگاهی در شهر تهران است. هشت شاخص سازمانی در طیف لیکرت مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به آنها سبک مدیریت کتابخانه ها طبق سبک های چهارگانه لیکرت مشخص شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران از لحاظ شاخص های انگیزش، ارتباطات، تعامل- نفوذ، تصمیم گیری، هدف گذاری و اهداف اجرایی و آموزش در سبک 2 لیکرت یعنی سبک آمرانه– خیرخواهانه، و از لحاظ شاخص های رهبری و کنترل در سبک 3 لیکرت یعنی سبک مشورتی قرار دارد. سبک مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران به طور کلی و با توجه به شاخص های هشت گانه، سبک 2 و متمایل به سبک 3 لیکرت یعنی سبک آمرانه – خیرخواهانه و متمایل به سبک مشورتی است.
    کلیدواژگان: مدیریت کتابخانه، مدیریت مشارکتی، رضایت شغلی کتابداران، کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه انجام بازی های رایانه ای و میزان مطالعه دانش آموزان مقطع راهنمایی: مطالعه موردی شهر کرج
    لیلی شریفی، مهدی شقاقی، صابر شریفی صفحه 111
    هدف
    پژوهش حاضر به بررسی رابطه بازی های رایانهای با میزان مطالعه در میان دانشآموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شهر کرج در سال 1389 می پردازد.
    روش
    روش پژوهش پیمایشی است. اطلاعات به دست آمده توسط پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. نمونه آماری دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه شهر کرج٬ به حجم نمونه 384 نفر٬ شامل 192 دختر و 192 پسر می باشد.
    یافته ها
    یافته های پژوهش حاضر نشان داد که علیرغم مطلوب بودن وضعیت مطالعه دانشآموزان، دانشآموزان پسر بیش از دختران مطالعه می کنند و پسران به بازی های رایانهای بیش از دختران می پردازند. همچنین، یافته ها نشان داد که بین مطالعه و معدل دانشآموزان رابطه معنیدار مثبتی وجود دارد. بین مطالعه و انجام بازی های رایانهای در این تحقیق رابطهای آماری استنباط نگردید. همچنین، تحقیق نشان داد که بین وجود و عدم وجود امکانات بازی رایانهای و مطالعه دانشآموزان رابطه معنیداری وجود دارد بهطوری که دانشآموزانی که امکانات بازی رایانهای ندارند بیشتر مطالعه می کنند. بین میزان کنترل والدین روی بازی رایانهای دانشآموزان و میزان مطالعه آن ها رابطهای کشف نگردید.
    کلیدواژگان: کتابخوانی، مطالعه، بازی نوجوانان، بازی های رایانه ای، وضعیت تحصیلی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • پویش محیطی برای گردآوری و استفاده از اطلاعات در فعالیت تصمیم گیری مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور
    فهیمه باب الحوائجی، محمدرضا فرهادپور صفحه 132
    هدف
    هدف این مطالعه رفتار پویش محیطی مدیران کتابخانه های دانشگاهی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور درگردآوری و استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری و ترسیم آینده سازمان است.
    روش
    روش پیمایش تحلیلی برای بررسی و تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است. کتابخانه های مرکزی واحدهای بزرگ (33 واحد دانشگاهی) و بسیار بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی (61 واحد دانشگاهی) در سطح کشور جامعه آماری این مطالعه است.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 68‎/4)، فناوری (میانگین = 14‎/4) و اجتماعی و فرهنگی (میانگین = 4) از دیدگاه مدیران بخش های محیطی مهم و نامطمئن هستند به لحاظ تغییرپذیری بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 32‎/4)، فناوری (میانگین = 07‎/4) و اجتماعی و فرهنگی (میانگین = 94‎/3) از دیدگاه مدیران بخش های محیطی دارای نرخ تغییر بالا مشخص شده اند. بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 26‎/4)، فناوری (میانگین = 98‎/3) و رقبا (میانگین= 88‎/3) نیز بخش های محیطی پیچیده هستند. همچنین نتایج نشان داد که اطلاعات درباره محیط از منابع کتابخانه (میانگین= 25‎/4)، خدمات اطلاع رسانی الکترونیکی (میانگین=2‎/4)، مخاطبان و مشتریان (میانگین=06‎/4) و متخصصان مربوطه (میانگین=06‎/4) با تناوب و فاصله زمانی بیشتری در تصمیم گیری مدیران مورد استفاده قرار گرفته اند و عدم قطعیت محیطی درک شده در بخش مخاطبان و مشتریان و اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با سایر بخش ها رابطه همبستگی نسبتا معنی داری با استفاده از اطلاعات منابع اطلاعاتی درباره محیط در تصمیم گیری دارد.
    کلیدواژگان: پویش محیطی، محیط خارجی، تصمیم گیری، کتابخانه های دانشگاهی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • editorial
    Gh Fadaie Page 7
    View Paper Original: Persian
  • A Perspective on the Theoretical Underpinning of Knowledge Domain Visualization
    R. Zavaraqi, Gh Fadaei, F. Fahimnia Page 13
    Objective
    The aim of the present paper is to review the theoretical underpinning, including background and some of the hypotheses adopted from philosophy and sociology of science, as they pertain to the emerging field of Knowledge Domain Visualization.
    Methodology
    Text analysis was employed to derive the necessary content.
    Findings
    Review of literature demonstrated that as an emerging field, knowledge domain visualization had undergone positive development over the past two decades and has built good capacity towards presenting a clear and multi-dimensional view of the science structure.
    Keywords: Structure Plotting, Webometric Theoretical Foundation, Knowledge Domain Visualization, Science of Sciences
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Study of Transformative Leadership Correlation with Organizational Citizenship in University Of Tehran Libraries
    A. Shabani, H. Taghavi Qarahboddagh Page 39
    Objective
    The present study was carried out in order to identify the link between transformational leadership with organizational citizenship behavior in University of Tehran libraries and also to identify the extent of predictability of the said behavior based on various facets of such leadership.
    Methodology
    A descriptive correlational method was deployed. Data were collected by employing a questionnaire. Findins: There is a significant correlation between Organizational Citizenship and the ideal behavioral facets, Ideal attitude, mental stimulation and individual considerations. There is also a significant link between transformational leadership and organizational citizenship. Transformational leadership, ideal behavoir and ideal attitude components predict about 20.7 percent of organizational citizenship behavior variances in a meaningful way.
    Keywords: Transformational Leadership, Organizational Citizenship Behavior, Academic Libraries
    Abstract View Paper Original: Persian
  • An Investigation of Status of Knowledge Management Infrastructures in Tabriz University As Perceived By Its Faculty Members
    A. Adineh Qahramani, L. Hashempour, H. Attapour Page 63
    Objective
    the present paper investigates the status of knowledge management infrastructures in Tabriz University as perceived by its academia.
    Method
    A survey was conducted using questionnaire as its primary data collection instrument. 160 Tabriz University faculty members were selected using ratio scale. The study first measured the degree of familiarity of the sample population with the concept of knowledge management. Infrastructural factors such as organization culture, organization structure, manpower, processes, technology and financial resources were subsequently studied.
    Findings
    A low level of familiarity with the concept of knowledge management was discerned. Organization culture, organization structure, processes and financial resources were unfitting while manpower and technology were suitable
    Keywords: Knowledge management, Infrastructures, Tabriz University
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Determining the Management Style and Its Relation to Librarians Job Satisfaction of Tehran Academic Libraries
    F. Zandian, N. Riahnia, L. Keshavarz Page 87
    Objective
    The purpose of this study was to determine the management styles and their relationship with job satisfaction in Tehran university libraries. Methodoloy: The population of this study was 175 librarians from 12 universities of Tehran. Data were collected by a questionnaire in survey. Eight indicators of Likert's "Profile of Organizational Characteristics" were used to determine the librarie's prevailing management styles.
    Findings
    The results of this research revealed that management style of Tehran university libraries was benevolent authoritative stylewith respect to indicators of "motivation", "communication", "interaction – influence", "decision making", "goal setting", and "performance goals and training”.The style was consultative with respect to "leadership" and "control. Based on eight indicatorsthe major conclusion was that management style of Tehran university libraries is benevolent authoritative style and near to consultative style. The Pearson coefficient correlation (0.702) showed that there is a significant relationship between management styles and librarians job satisfaction in Tehran university libraries.
    Keywords: Librarians Job Satisfaction, Library Management, Academic Libraries of Tehran, Participative Management, Likert's Management Styles
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Investigating Correlation between Playing Computer Games and Readership among K-8 Students: Case Study of Karaj City
    L. Sharifi, M. Shaghaghi, S. Sharifi Page 111
    Objective
    The present paper studies the relationship between computer games with readership among K-8 students in Karaj City in 2010. Methodoloy: A survey method was employed using a self-constructed questionnaire. 384 students (192 girls and 192 boys) were selected.
    Findings
    It was indicated that in spite of the desirable level of readership among students, the boys study more than the girls as well as spending more time on computer games. Findings indicated that there is a positive significance between reading and grade per average. Nothing was inferred between reading and playing computer games. The investigation showed that there is significant correlation between reading and existence or lack of computer games. Students who do not have computer games available study more. No relationship was found between parental controls of computer games with readership.
    Keywords: Adolescent Games, Reading, Scholastic Status, Computer Games, Studying
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Environmental Scanning For Information Gathering and Utilization for Decision-Making by Central Libraries Directors of Islamic Azad University Units in Iran
    F. Babolhavaeji, Mr Farhadpour Page 132
    Objective
    This study investigates the environmental scanning behavior of Islamic Azad Universitie's academic libraries manager in acquisition and use of information about external environment for decision making and designing of organizations future. Methodoloy: Analytical survey method used for analysis of correlation between variables. Then, 94 units of 232 of Islamic Azad Universities were selected. Data were collected by mail questionnaire.
    Findings
    Results showed that customer (Mean=4.68), technical (Mean=4.14), and sociocultural (Mean=4) sectors were important; and customer (Mean=4.32), technical (Mean=4.07), and sociocultural (Mean=3.94) sectors were variable for manager's point of view; and the customer (Mean=4.26), technologic (Mean=3.98) and competitor (Mean=3.88) sectors were complex. Library sources (Mean=4.25), electronic information services (Mean=4.2), customer and audience (Mean=4.06), and professionals as an information source (Mean=4.06) were used in decision making frequently. Also correlation between perceived environmental uncertainty and frequency use of information sources in decision making was significant for customer and sociocultural sectors. –AA.
    Keywords: Decision making, Environmental Scanning, External Environments, Academic Libraries
    Abstract View Paper Original: Persian