فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های فلسفی - کلامی
سال یازدهم شماره 1 (پیاپی 41، پاییز 1388)
- 320 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
- تاریخ انتشار: 1388/08/12
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحه 5یکی از دشواری هایی که در کار پژوهش در آثار غزالی وجود دارد برخی ناسازگاری ها است که میان سخنان او به چشم می خورند. بیانات غزالی در باب عقل و چگونگی به کارگیری این مفهوم از سوی او نیز از جمله همین موارد است. نوشتار حاضر با قراردادن کاربردهایی که غزالی برای «عقل» بدانها تصریح کرده، در قالب طرح کلی کاربردهای وجودشناختی، روانشناختی، و معرفت شناختی آن، آنها را چارچوبی منطقی می بخشد. اما فهم مراد اصلی غزالی هنگام استفاده از این مفهوم، با تتبع در آثار وی و یافتن روح کلی حاکم بر آنها میسر می شود. اینجاست که می توان به کارگیری دو معنای عقل را از سوی غزالی که یکی معنای اخص آن، یعنی عقل استدلالی است و دیگری کل مرتبه انسانی در معرفت، مورد توجه قرار داد. عقل در این معنای دوم ظهورات مختلفی را، از مرتبه استدلالی تا مرتبه نبوی معرفت در بر می گیرد. توجه به این معنا به منزله یافتن یکی از اصول بنیادین نظام معرفتی غزالی استکلیدواژگان: عقل، کاربرد وجودشناختی، کاربرد روانشناختی، کاربرد معرفت شناختی، عقل استدلالی، مرتبه انسانی معرفت، قلب
-
صفحه 45نوشته پیش روی، برآن است تا تاثیر گناه بر شناخت را، در قلمرو شناخت حضوری و حصولی، باتاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی بررسی کند؛ در قلمرو شناخت حضوری، به بررسی تاثیر عامل گناه بر شناخت حضوری از خود و شناخت حضوری از خداوند می پردازد و درشناخت حصولی نیز بحث را در حوزه عقل عملی و نظری، پیش می برد.
علامه طباطبایی، میزان فهم را در چارچوب علم النفس فلسفی، علم اخلاق تبیین می کنند؛ از این روی، در کنار عوامل اجتماعی و بیرونی نظیر دوری از مراکز علمی، ملکات واعمال ناپسند را نیز عامل تفاوت در فهم می دانند و بر نقش منفی ملکات رذیله در استعدادهای ذهنی و فراگیری علوم تاکید می کنند.
در واقع، از آن جا که، آیات و روایاتی بر تاثیر تقوا برشناخت و قوه تمییز انسان تصریح دارد، می توان تاثیر اعمال وملکات را در متون دینی، در چارچوب تاثیر تقوا به مثابه خودنگه داری در اعمال و داشتن همهملکات فضیلت مند دانست. لذا، علامه طباطبایی بین رعایت تقوای الهی و توان عقل در ادراک نظری قایل به ملازمه اند؛ این سخن بدین معناست که نه تنها توان عقل در میزان رعایت تقوای الهی مؤثر است، بلکه پای بندی به تقوا در مقام علم نیز تاثیر دارد.
کلیدواژگان: شناخت، گناه، تقوا، عدالت اخلاقی، علامه طباطبایی -
صفحه 73بسیاری از اندیشمندان اسلامی در آثار و نظرات خود، میان احکام اخلاقی و فقهی قرآن تمایز نهاده اند؛ در حالی که با بررسی ساختار، مبانی، قلمرو، هدف و موضوع گزاره های اخلاقی حوزه خانواده و تطبیق آنها با گزاره های فقهی قرآن می توان به نتایج همسانی بخصوص در مساله الزام دست یافت. این پژوهش از طریق بررسی منشا الزام در فقه و اخلاق و نمایاندن همسانی منشا آنها، عدم تمایز الزام را در برخی گزاره های فقهی و اخلاقی ثابت می کند. الزام در گزاره های اخلاقی قرآن، مبتنی بر فطریاتی است که با کمک عقل کشف و با اراده الهی اعتبار می شوند و از این نظر هیچ تفاوتی با منشا الزام در گزاره های فقهی قرآن ندارند؛ هر دو از یک سرچشمه سیراب می شوند، هر دو در تنظیم رفتارهای اختیاری انسان، در تکامل روحی و معنوی او، و در نظم، امنیت و سعادت جامعه موضوعیت دارند و هر دو نیز دارای ضمانت اجرا می باشند؛ اما ضمانت اجرای احکام فقهی، به جز عبادات، جنبه جزایی و جریمه دارد و در دادگاه های بشری، قابل بررسی و دادرسی است؛ در حالی که ضمانت اجرای قواعد اخلاقی جنبه معنوی و وجدانی داشته و علاوه بر آثار وضعی دنیایی، عقوبت اخروی دارند، ولی قابل پیگیری در دادگاه های حقوقی نیستند. با اثبات اشتراک منشا الزام می توان راه هایی را که فقها برای اجراکردن احکام فقهی پیشنهاد نموده اند، برای احکام اخلاقی نیز (البته با لحاط تفاوت ها) پیشنهاد نمود.
کلیدواژگان: الزام، اخلاق، اعتبار، فطرت، عقل -
صفحه 103در اینجا مقصود آن است که یک بحث تطبیقی بین دو فیلسوف درخصوص ماهیت مقوله صرف نظر از تعداد مقولات و مباحث تفصیلی این دو فیلسوف در مورد تک تک آنها انجام گیرد. لفظ مقوله به جای مقولات در عنوان به منظور تحدید دایره موضوع به ماهیت مقوله انتخاب شده است. به طور مشخص آنچه در اینجا بعد از اشاره ای به تفاوت دیدگاه کانت با ارسطو در مورد مقولات مورد نظر است، عبارت است از تاثر هگل از کانت در زمینه مقولات، انتقادهای هگل از کانت درباره مقولات، تفاوتهای کانت و هگل در مورد مقوله و بررسی دلیل اینکه چرا هگل در زمینه مقولات در کانت متوقف نگشت و از وی فراتر رفت. به عبارتی می توان گفت در اینجا بیشتر اشتراک و افتراق دیدگاه این دو فیلسوف درباره رابطه مقوله با شی فی نفسه، ذهنیت و عینیت مقولات و نگاه های انتقادی هگل به کانت در این مسئله و دلیل فراروی هگل از کانت در این زمینه بررسی می شود.
کلیدواژگان: مقوله، شی فی نفسه، صورت عقلی، شناسایی مطلق، تکامل دیالکتیکی، اندیشه و واقعیت -
صفحه 129این مقاله اندیشه های اخلاقی امام محمد غزالی را برای یافتن پاسخ به پرسش های مربوط به روانشناسی اخلاقی بازخوانی می کند. غزالی در مباحث اخلاقی خود علاوه بر برشمردن فضایل و چگونگی شناخت آنها، به بررسی ریشه های روانشناختی آراستگی آدمی به آنها و نیز عمل به اقتضای آنها می پردازد. وی با تاسی به فیلسوفان یونانی و اسلامی بحث مفصلی درباره نفس و جان آدمی دارد تا از این طریق ربط و نسبت هر فضیلت و رذیلت را به قوه خاصی در نفس انسان معلوم کند. اما از سوی دیگر با تاسی به رویکرد اشاعره درباره حسن و قبح اخلاقی، و به این جهت که اخلاق او بیشتر از شریعت اخذ شده، مبنای حسن و قبح را دینی می داند.همین طور این نوشته ضمن ارایه توضیح درباره نگاه اخلاقی واقع گرا و غیر واقع گرا و با اشاره به آراء غزالی و هیوم روشن خواهد کرد که به چه دلیل با این که عقل از نظر هر دو اندیشمند ادراک گر و فاقد قدرت عمل است، در بحث انگیزش اخلاقی غزالی با اشکالات هیوم درباره این موضوع مواجه نشده است.در بخش پایانی مقاله، به معرفی اموری که در انجام فضیلت و رذیلت مؤثرند پرداخته و تفاوت دیدگاه غزالی را با فیلسوفان یونان درباره نقش توفیق الهی در انجام فضایل وترک رذایل توضیح می دهیم.
کلیدواژگان: اخلاق فضیلت، غزالی، روان شناسی اخلاق، انگیزش اخلاقی -
صفحه 149افضل الدین محمد بن حسین بن محمد خوزه مرقی کاشانی، حکیم بزرگ اسلام و ایران در نیمه دوم قرن ششم و آغاز قرن هفتم است که با رساله های فارسی خویش در منطق و فلسفه شناخته شده است. آنچه در نوشته های وی مشهود است حاکی از نظریات بدیع در سبک نگارش و همچنین آراء فلسفی منحصر به فرد وی است که وی را از دیگر فلاسفه و عرفا متمایز می کند. آراء وی تا به آنجا حکایت از ذهن خلاق او می کند که صدرالمتالهین شیرازی فیلسوف بزرگ جهان اسلام از آراء کاشانی خصوصا از رساله جاودان نامه اش بسیار تاثیر پذیرفته است. این اثر پذیری تا به جایی است که رساله اکسیرالعارفین خویش را که در مرحله بعد از نوشتن اسفار آغاز نموده با الهام از جاودان نامه به رشته تحریر در آورده است. ساختار اکسیر العارفین تا حد بسیار زیادی از جاودان نامه گرفته شده است و مطالب اکسیر العارفین نیز تحت تاثیر شدید جاودان نامه است. جاودان نامه رساله ای فلسفی-عرفانی است که حاوی مطالب ارزنده ای در حوزه شناخت جهان دنیوی و اخروی و همچنین شناخت انسان و نفس وی است اهمیت این رساله نزد صدرالمتالهین به گونه ای است که در ترجمه فقراتی از جاودان نامه که در اکسیر العارفین آمده است کمتر شاهد تغییر در اصل مباحث آن هستیم.
کلیدواژگان: افضل الدین کاشانی، جاودان نامه، اکسیر العارفین، صدرالمتالهین شیرازی -
عقل در کوی عشق / دیدگاه شیخ نجم الدین رازی درباره عقل و عشقصفحه 167شیخ نجم الدین رازی (573 – 654 ه) در کنار آثار عدیده ای که درباره مسائل عرفانی دارد، رساله ای نیز به نام «عشق و عقل» یا «معیار الصدق فی مصداق العشق» دارد که در آن به پرسش های یکی از دوستانش پاسخ داده است. این پرسش های سه گانه عبارتند از:1 - آیا عشق و عقل آنگاه که به کمال خود می رسند، تضادی با هم دارند یا نه؟
2 - چرا آنجا که عقل بیش تر و شریف تر است، عشق نیز ثابت تر و ظریف تر است (با عنایت به وجود سید کائنات)؟
3 – آیا می توان گفت که عقل نه یک قسم، که شامل همه موجودات و محیط بر همه اقسام وجود است؟
مؤلف پس از تحریر محل نزاع و توجه دادن به معانی مشترک «عقل»، محدوده فعالیت های آن را مشخص می سازد و ساحت عشق را بسی فراتر از تنگنای عقل، معرفی می کند. آنگاه نسبت میان عقل بیش تر و عشق ظریف تر را با چشمداشتی به پیامبر اکرم (ص) برمی رسد و سپس به مخالفت عقلانی با نظریه وحدت عقل و عاقل و معقول می پردازد. وی در این رساله بر آن بوده تا در مقام بحث عقلانی (درباره موضوع مورد پرسش) به شیوه متکلمان و فلاسفه بحث کند و در مقام درک شهودی و بیان مکاشفات نیز همچون عارفی فلسفه ستیز و طبعا با بهره گیری از واژگانی سرشار از استعاره و کنایه و تمثیل، جانب عشق را پاس داشته باشد. در این مقاله، ضمن وارسی کامل این رساله، دیدگاه نجم رازی با نظرداشت به دیگر آثارش، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.
کلیدواژگان: نجم الدین رازی، عشق، عقل، عرفان، فلسفه ستیزی، رساله عشق و عقل -
ارزش ذاتی و ارزش ابزاری در فلسفه محیط زیست / از رویکرده ای فلسفی تا راهبرده ای حقوقیصفحه 195این مقاله ضمن تحلیل و بسط دو مفهوم ارزش ذاتی و ارزش ابزاری در حوزه طبیعت و محیط زیست و تطبیق آن با رویکردها و نحله های غالب فلسفه و اخلاق محیط زیست به مطالعه این بحث در حوزه حقوقی، بویژه حوزه مربوط به خسارات زیست محیطی و ارزیابی آنها پرداخته است. فرض اساسی این نوشتار براین امر استوار است که هنوز قوانین و رویکردهای حوزه محیط زیست رنگ و بویی مبتنی بر انسان محوری دارند و از رویکردهای طبیعت محوری که انسان نیز جزئی از آن بشمار آمده، غفلت گردیده است. در نهایت برآیند این مقاله تاکید بر رویکرد انسان «طبیعت محور» (آنترو بیوسنتریک) با الهام از آموزه های اسلام در عرصه فلسفه و حقوق محیط زیست است.
کلیدواژگان: ارزش ذاتی، ارزش ابزاری، رویکرد انسان محور، رویکرد طبیعت محور، حقوق محیط زیست، فلسفه محیط زیست -
صفحه 217توحید به عنوان محور دین و سنگ بنای همه معارف دینی علاوه بر بعد اعتقادی و نظری ابعاد کاربردی و عملی دارد که یکی از مهمترین آنها انحصار حاکمیت و ولایت به خدای واحد می باشد لکن این حاکمیت انحصاری خدا برای اینکه اجرایی شده و در بین مردم و جامعه دینی اعمال شود در لباس امامت و ولایت معصومین علیهم السلام تجلی و ظهور پیدا می کند و در حقیقت ولایت زمینی کننده و اجرایی کننده ولایت خدا است و این مقاله به دنبال آن است که زیربنا بودن توحید برای ولایت را اثبات و نیز حقیقت ولایت را تبیین کند.
کلیدواژگان: توحید، ولایت تشریعی، امامت، پیامبر اکرم، نبوت، حاکمیت انحصاری -
درآمدی به فلسفه اخلاق در سازمان / مطالعه موردی: منشوره ای اخلاقیصفحه 235مبحث معیارهای اخلاقی و قاعده تدوین منشور اخلاقی در طول حیات انسان مقولهای دیرین و دارای ابعاد و مولفه های مختلفی است، منظرگاه های علمی و تئوریکی و راهکارهای عملی فراوانی برای این موضوع طرح شده و از دیرباز محل مناقشه ارباب نظر در حوزه های دین، فلسفه، اخلاق، روان شناسی و مدیریت بوده است. در این مقاله ضمن بررسی فعل اخلاقی، خاستگاه های روان شناختی و ارتباطی آن مورد بررسی قرار میگیرد و سپس نظریات متعدد مرتبط با معیارسنجی فعل اخلاقی از جمله نظریه دگردوستی، حسن و قبح ذاتی افعال، الهام وجدان و امثال آن بازنگری و به عوامل موثر بر رفتار اخلاقی و غیر اخلاقی پرداخته میشود. سپس اصول چهارگانه علم اخلاق ارزشی یعنی تعهد، نظارت، حسابگری و سرزنش نیز با استناد به روایات مورد بررسی و مطالعات روانشناسان نیز مورد تاکید قرار میگیرد در نهایت زمینه های جهانی تدوین منشور اخلاقی سازمانها و معیارهای آن مانند اصل امانت، مالکیت، اعتماد، شفافیت و منزلت، انصاف، شهروندی و حساسیت متقابل تحلیل میگردند و مصادیق منشور یاد شده در ابعاد مورد مطالعه نیز ارائه میگردد.
کلیدواژگان: معیار اخلاقی، سازمان اخلاقی، منشور اخلاقی، فعلی اخلاقی، معیارهای جهانی -
صفحه 261بی تردید رنه دکارت، فیلسوف فرانسوی، یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین چهره ها نه تنها در فرایند سیر تاریخی فلسفه غرب، که بر تمدن دوران جدید آن دیار است. از این رو، فهم فلسفه و تمدن نوین غرب بدون شناخت اندیشمندی چون او کامل نخواهد بود. از طرف دیگر، رنسانس نیز دوره نضج گرفتن مدرنیته غربی است و گوهر آن نیز انسان گرایی یا اومانیسم است. در این دوره، نردبانی که در سده های میانه، رو به «آسمان» بود معکوس شد و بر «زمین» گذاشته شد. بررسی اندیشه دکارت و اومانیسم دوره رنسانس نشان دهنده وجود همخوانی ها و هم سخنی هایی بین این دو است. انگاره نوشتار حاضر آن است که گرچه دکارت خود را یک اومانیست نمی دانست ولی در فلسفه او جنبه های اومانیستی ای هست که ریشه در اومانیسم رنسانس دارد و در اموری چون سوبجکتیویسم دکارتی، تردید در حجیت قدما، اصالت عقل، توجه به تفسیر ریاضی و مکانیکی جهان خود را نشان می دهد. در نوشتار حاضر برای تبیین هر چه بهتر بحث، پس از اشاره به مفهوم، اهمیت و شاخصه های رنسانس و اومانیسم آن، این هم سخنی ها بررسی خواهد شد.
کلیدواژگان: فلسفه غرب، رنسانس، اوماتیسم، اوماتیسم رنسانس، دکارت -
صفحه 287هدف از این تحقیق بررسی وضعیت مقاله های فصلنامه «پژوهشهای فلسفی کلامی» و تبیین الگوی رفتاری محققان این حوزه می باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش تحلیل استنادی است جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یا فته ها نشان داد که در 30 شماره این مجله، 180 مقاله تالیفی و ترجمه ای به چاپ رسیده که میانگین 6 مقاله برای هر شماره به دست می آید. از 164 نفر نویسنده مقالات تالیفی، 154 نفر نویسنده مرد و 10 نفر نویسنده زن بودند. فقط 7 عنوان مقاله حاصل کار گروهی بوده و ما بقی دارای نویسنده ای واحد بودند. یافته ها نشان داد اکثر نویسندگان مقالات این فصلنامه عضو هیات علمی بوده و فقط 27 نفر غیرعضو هیات علمی بودند. یافته ها نشان داد که در بین کتابها، به ترتیب قرآن، اشارات و تنبی هات، المیزان، اسفار اربعه، بحار الانوار، نهج البلاغه و در بین نویسندگان ملاصدرا، ابن سینا، محمدحسین طباطبائی، امام خمینی (ره) و علامه مجلسی بیشترین استناد را به خود اختصاص داده اند. طبق یافته های پژوهش، در بین محمل-های اطلاعاتی، کتابها بیشتر از سایر منابع اطلاعاتی مورد استناد قرارگرفته است. همچنین یافته ها نشان داد علاوه بر موضوع فلسفه بیشترین موضوعات مورد استناد، حدیث، تفسیر و فقه بوده است منابع زبان عربی با 1359 استناد، بالاتر از زبان فارسی و انگلیسی قرار گرفت.
کلیدواژگان: تحلیل استنادی، پژوهشهای فلسفی کلامی، دانشگاه قم، استناد
-
Page 5The problem with research on al-Ghazali’s works is that one can observe some inconsistency in his utterances. As an example, al-Ghazali’s remarks on ‘reason’ are among those cases. The present writing is going to give the uses of ‘reason’ a logical framework in terms of ontological, psychological, and epistemological applications. To understand al-Ghazali’s main intention, one should perform a thorough investigation into his works so as to find the general spirit dominating them. Here we can consider two meanings of reason used by al-Ghazali: the particular sense is ‘discursive reason’; another meaning is ‘the whole stage of humanity’ in knowing. Reason in the latter meaning consists of different manifestations including the level of reasoning to the prophetic level of knowledge. Such a point is one of the basic principles in al-Ghazali’s system of thought.
-
Page 45The present paper is going to examine the effect of sin on knowledge, whether direct or indirect knowledge, with an emphasis on Allamah Tabatabai’s viewpoint. In the domain of direct knowledge, the paper discusses such an effect in both the direct knowledge of the self and the direct knowledge of God. In the domain of indirect knowledge, it goes on to discuss it in terms of theoretical and practical reason. In fact, as the Koranic verses and the Islamic traditions have specified, God fearing results in increasing knowledge; moreover, it expresses itself in the form of self-controlling and in the acquisition of moral virtues. So, Allamah Tabataba`i holds that there is a concomitance between God fearing and the power of intellect in discursive discernment. This means that there is a mutual interaction between the power of reason and the observance of divine commands.
-
Page 73In their works, a great number of Islamic thinkers have differentiated between ethical judgments and juristic judgments, while they agree on the sameness of their origin, especially in regard to the question of ‘obligation’. By inquiring into the origin of ‘obligation’ in Islamic jurisprudence and ethics as well as demonstrating the sameness of its origin, the present essay attempts to show the non-differentiation of obligation in some juristic and ethical propositions. In both ethical and juristic propositions, obligation based on innate things which can be revealed by reason, and which are established by the divine will; both the propositions can regulate the human behaviors; promote the spiritual manners; and ensure the social order and prosperity; and at the same time, both enjoy sanction. However, the sanction norms of the ethical judgments are different from those of juristic judgments. Nevertheless, there can consider the ways suggested by religious jurisprudents to be valid for fulfilling the ethical judgments as well.
-
Page 103The present paper is going to comparatively investigate into Kant and Hegel’s views on the essence of ‘category’, giving up the issues such as the number of categories and other detailed discussions. So, to begin with, having mentioned the differences between Kant and Aristotle viewpoints on the categories, the paper inquires into several points such as Kant’s influence on Hegel regarding the categories, Hegel’s criticisms of Kant in this regard, their differences on the category and so on. In other words, the paper inquires into the similarities and contrasts of the two viewpoints on such things as the relationship between the category and noumenon, subjectivity and objectivity of the categories, and critical views on Hegel.
-
Page 129This paper is going to re-read Imam Mohammad al-Ghazali’s moral ideas in order to find the responses to the questions of moral psychology. Al-Ghazali, following the Greek and Islamic philosophers, relates each virtue or vice to a particular faculty in man’s soul. Moreover, following the Asharites, he considers the basis of moral good and badness to be religious. Furthermore, having mentioned al-Ghazali and Hume’s opinions as well as their similarities, this writing explains why al-Ghazali’s view on the moral motivation has not encountered Hume’s objections. And finally, it presents the differences between al-Ghazali and the Greek philosophers’ views on virtues and vices as well as evaluates al-Ghazali’s psychological opinions in ethics.
-
Page 149Afzal-od-din Kashani, great Iranian Muslim sage in the second half of the sixth century and the early seventh century is well-known by a number of his works on logic and philosophy. He has expressed new doctrines and views, especially in philosophy, giving him a prominent status among other philosophers and mystics. One of his important works is Javdan-Nameh, a mystical – philosophical treatise which contains lofty ideas about man and the world. This treatise had a deep influence on Mulla Sadra so that he wrote the treatise Eksir al-‘arefin (“The Elixir of the Gnostics”) composed after writing the Journeys (Asfar). Given the structure and content of Eksir al-‘arefin, one can clearly observe such influence. The present paper is going to introduce Javdan-Nameh and its influence on Mulla Sadra’s Eksir al-‘arefin.
-
Page 167Sheikh Najm-od-din Razi (573/1177-654/1256) has written on mystical questions several works, among which is Me’yar as-Sedq fi Mesdaq al–`Eshq (“The Criterion of Veracity Concerning the Touchstone of Love”). This treatise, in fact, deals with some questions of Razi’s friend. Having explained the point of contention, Razi specifies the meanings of reason and remarks on the scope of its function. Next, based on the Prophet’s utterances, he draws the relationship between more reason and more elegant love. And then, he opposes reasonably the theory of ‘union of the intellect, intelligent and intelligible’. In this treatise, when discussing reasonably, he argues in an elaborate way similar to theologians and philosophers; and when expressing mystical intuition, he espouses love to the extent of an anti-philosophical mystic, using metaphor, allusion, and allegory. The present article, while enquiring into the treatise and his other works in this regard, is going to analyze critically Razi’s views.
-
Page 195Having Analyzing the concepts of ‘intrinsic value’ and ‘instrumental value’ in the domain of natural environment, the present essay deals with the major approaches in the philosophy of environment and ethics of environment as well as discusses the approaches in the domain of law, especially in relation to the environmental damages. The basic assumption of this writing is that the orientation of the laws and approaches is still anthropocentric, neglecting the biocentric approaches which include man as one element. In the end, while inspired by the Islamic doctrines in the philosophy of environment and the law of environment, the essay emphasizes on the anthrobiocentric approach.
-
Page 217Monotheism, as the pivot of religion and the cornerstone of all religious doctrines, possesses theoretical as well as practical dimensions; one important dimension is the inclusive sovereignty of unitary God. However, such a sovereignty is fulfilled in a religious society through Imamate and authority of the infallible; indeed, such an authority is the only means of realization of divine sovereignty. This article is going to demonstrate that monotheism is the underlying foundation in connection with the infallible’s authority as well as to explicate the reality of such authority.
-
Page 235During human life, ethical criteria and the formulation of ethical code have been a concern existed a long time, having various dimensions and components. So, for such a subject matter, there have been suggested a great number of theoretical views and practical procedures, which for a long time have been disputed by the experts in the fields of religion, philosophy, ethics, psychology and management. The present essay initially considers ethical action and its psychological roots. Next, it focuses on different theories concerning criteria for the evaluation of ethical action such as altruism, essential good and badness, and inspiration of consciousness as well as on the factors affecting ethical and non-ethical behaviors. Then, based on Islamic traditions, it points out the four principles of the normative ethics, i.e., commitment, monitoring, evaluation, and reprimand. And, finally, it analyzes the global backgrounds of formulating ethical code for organizations and its criteria including the principle of moral honesty, of ownership, of trust, of equity, and of citizenship, presenting the extensions of the studied dimensions.
-
Page 261Without doubt, Rene Descartes, French philosopher and mathematician, is one of the main characters influencing not only on the process of the Western philosophy development but also on the modern civilization in the west. As a result, to attain a worthwhile understanding of the western philosophy and civilization, one should gain a proper knowledge of such a prominent thinker. In the Renaissance, whose essence is humanism, the ladder which previously in the Middle Ages had been put towards the heaven, inverted towards the earth. The assumption of this writing is that although Descartes didn’t consider himself as a humanist but there are in his philosophy certain humanistic aspects which are rooted in the Renaissance humanism. Among these aspects are such opinions as Cartesian subjectivity, his doubt in authority of the ancients, rationalism, and mathematical, mechanical interpretation of the world. The present article first refers to the concept and significance of the Renaissance and humanism; then, it enumerates the indicators of the Renaissance; finally, it investigates into the harmonies and dialogues between Descartes’ viewpoints and the Renaissance humanism.
-
Page 287The present article which is an investigation into the essays of 30 issues of Philosophical-Theological Researches quarterly seeks to explicate the behavioral pattern of the researchers in this field. The method used in this survey is citation analysis; and the data have been analyzed by means of statistical package for social science (SPSS). The research findings suggest the following points: in 30 issues published from 1989 to 1999, there are 180 compiled and translated papers whose average is 6 essays in each issue. Among 164 authors of the complied papers, there are 154 male writers and 10 female writers; only 7 essays is multi-compiler and only 27 authors are not faculty members. Among the information media, books have been relied on more than other sources and among the books, Qur`an, al-Mizan, Behar 'l-Anwar as well as the writings of Mulla Sadra and Ibn Sina, more than others. Also, the references in Arabic are much more relied on than the Persian and English sources.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.