فهرست مطالب

پژوهش های اقتصادی ایران - پیاپی 44 (پاییز 1389)

فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 44 (پاییز 1389)

  • 240 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1389/09/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • عوامل موثر بر حضور بانک های خارجی در یک کشور
    رضا آقابابایی، محمود متوسلی، سید مرتضی حسینی نژاد صفحه 1
    در این پژوهش، ضمن ارائه تصویری روشن از فرآیند حضور بانک های خارجی در یک کشور، با تدوین یک الگوی بهینه یابی در سطح یک بانک و با استفاده از نظریه پورتفوی سرمایه گذاری مارکوویتز، الگوی نظری قابل اتکایی را برای تحلیل سرمایه گذاری خارجی بانک ها ارائه می دهیم. برای آزمون فرضیه های مختلفی که در زمینه علل ورود بانک های خارجی مطرح است، در ادامه یک الگوی داده های تلفیقی تنظیم شده و با استفاده از داده های 30 کشور در مقطع زمانی 10 ساله، به بررسی تجربی موضوع پرداخته ایم. آزمون های تشخیص در زمینه ایستایی متغیرها در داده های تلفیقی نیز در این پژوهش به عنوان یک جنبه تجربی جدید در کارها مد نظر قرار داده ایم. نتایج بررسی تجربی نشان می دهد که فرضیه تعقیب مشتریان به عنوان مهم ترین فرضیه در زمینه توضیح سرمایه گذاری بانک های خارجی تایید می شود. از این رو پیش بینی می شود که در صورت عدم حضور شرکت های خارجی درون یک کشور نمی توان به صورت معناداری انتظار افزایش بانک های خارجی را داشت. در واقع، حضور شرکت های خارجی در یک کشور اولا از یک سوی باعث می شود که بانک های خارجی برای تامین مالی و ارائه خدمات به مشتریان خود در تعقیب مشتریان به کشور دیگر وارد شوند. ثانیا حضور شرکت های خارجی در یک کشور به معنی ورود بسترهای مناسب برای فعالیت خارجیان است که بدین ترتیب می تواند علامتی مناسب برای ورود بانک های خارجی باشد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری مستقیم بانک های خارجی، الگوی داده های تلفیق
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی اثرات وضع مالیات بر زمین در اقتصاد ایران: رهیافت تعادل عمومی پویای قابل محاسبه
    رسول بخشی دستجردی، فاطمه ابوالحسنی طرقی صفحه 35
    در اقتصاد ایران تقریبا تمام عوامل تولید (کار، زمین و سرمایه) در اشتغال ناقص قرار دارند. در این میان، بخش زمین با شرایط ویژه ای روبه روست که آن را از تعادل خارج کرده است. از یک سوی، تقاضا برای زمین به منظور کار، تولید و مسکن وجود داشته و از سوی دیگر، عرضه زمین و املاک خالی قابل استفاده در حد بالایی قرار دارد. به نظر می رسد که اصلاح بخش زمین در اقتصاد ایران اثرات مستقیم مثبتی بر کارایی اقتصادی دارد. در این مطالعه، مالیات بر زمین را درچارچوب یک الگوی ساده تعادل عمومی پویای قابل محاسبه به عنوان یک سیاست اقتصادی مبتنی بر نظریه اقتصادی، در افق بلندمدت مورد ارزیابی قرار داده ایم. براساس نتایج این بررسی، وضع مالیات بر زمین به عنوان یک مالیات خنثی، فاقد اثرات منحرف کننده است و باعث خواهد شد، در یک افق بلندمدت، تولید ناخالص ملی، کالای خصوصی سرانه، پس انداز سرانه و شاخص رفاه سرانه نسبت به حالتی که این نوع مالیات وضع نشود به ترتیب 32/0، 33/0، 647/0 و 2/0 درصد به صورت سالانه رشد بیشتری داشته باشند.
    کلیدواژگان: تعادل عمومی پویای قابل محاسبه، اقتصاد ایران، مالیات بر زمین
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • برآورد رابطه بلندمدت بین صادرات و شاخص های کیفیت زیست محیطی؛ مطالعه موردی ایران (1350-1386)
    سیدکمال صادقی، مجید افشاری صفحه 67
    هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بلندمدت بین صادرات و شاخص های کیفیت محیط زیست در ایران در سال های 1350تا 1386 است. برای این منظور از دو شاخص انتشار گاز دی اکسید کربن و زمین های قابل کشت برای کیفیت محیط زیست استفاده کرده و از روش همجمعی جوهانسن- جوسیلیوس برای برآورد الگو استفاده می کنیم. یافته ها نشان می دهد که رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای صادرات و شاخص های کیفیت محیط زیست برقرار بوده و متغیرهای صادرات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی تاثیر منفی و معنا داری بر شاخص های کیفیت محیط زیست دارند.
    کلیدواژگان: ایران، روش جوهانسن، جوسیلیوس، صادرات، کیفیت زیست محیطی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • امنیت حقوق مالکیت، قوانین و مقررات و رشد اقتصادی
    مجید صامتی، روح الله شهنازی، زهرا دهقان شبانی صفحه 85
    امنیت حقوق مالکیت و قوانین و مقررات اقتصادی از جمله زیرساخت های اصلی رشد و توسعه ی اقتصادی هستند. این عوامل از طریق کاهش هزینه مبادله و در نتیجه، افزایش مبادلات و فعالیت های اقتصادی اثر قابل توجهی بر رشد اقتصادی دارند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ساختار قضایی و امنیت حقوق مالکیت و قوانین و مقررات بخش اعتبارات، بازار کار و کسب و کار بر رشد اقتصادی است. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از یک مدل اقتصادسنجی اثر قوانین و مقررات و سایر متغیرهای مستقل را از ذخیره سرمایه حذف و خالص اثرات ذخیره سرمایه را محاسبه کرده ایم. سپس، با استفاده از دو مدل که در مدل اول اثر کلی قوانین و مقررات دیده شده و در مدل دوم اثر قوانین و مقررات به تفکیک سه جزء، تاثیر حقوق مالکیت و قوانین و مقررات بر رشد اقتصادی در 80 کشور را در سال های 2000- 2005 بررسی کرده ایم. بر اساس نتایج مدل اول، تمامی متغیرهای مستقل مورد آزمون شامل نیروی کار، سرمایه انسانی، حقوق مالکیت و قوانین و مقررات اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارند. همچنین، باقیمانده مدل سرمایه به عنوان اثر خالص ذخیره سرمایه تاثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارد. مطابق نتایج مدل دوم، علاوه بر معناداری متغیرهای بیان شده در مدل اول، قوانین و مقررات مربوط به بخش اعتبارات و بازار کار نیز اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارند.
    کلیدواژگان: حقوق مالکیت، مقررات بخش اعتبارات، مقررات بازار کار، مقررات کسب و کار، رشد اقتصادی، داده های تابلویی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مصرف فرآورده های نفتی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی ایران؛ یک رویکرد غیر خطی
    فیروز فلاحی، جلال منتظری شورکچالی صفحه 111
    به رغم اینکه رابطه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی توسط پژوهشگران بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما این مطالعات نتایج یکسانی نداشته و هر کدام با توجه به دوره زمانی مطالعه، متغیرهای مدل، کشورهای مورد مطالعه و جز اینها یکی از چهار فرضیه موجود دراین زمینه، یعنی فرضیات رشد، فرضیات صرفه جویی، فرضیات خنثایی و یا فرضیات بازخوردی را تایید کرده اند. در این پژوهش، می خواهیم فرضیات رشد در کشور ایران را آزمون نماییم. بر اساس این فرضیات افزایش در مصرف انرژی موجب رشد اقتصادی می شود. بدین منظور با استفاده از مدل رگرسیون غیرخطی انتقال ملایم (STR) رابطه رشد اقتصادی و مصرف فرآورده های نفتی در ایران در دوره 1352-1386 را مورد بررسی قرار می دهیم. یافته ها نشان می دهد که رابطه رشد اقتصادی و مصرف فرآورده های نفتی در ایران دارای ساختار دو نظامی بوده و در هر دو نظام رابطه رشد اقتصادی و مصرف فرآورده های نفتی منفی بوده است. در ضمن، شدت این ارتباط منفی در نظام اول که دوره 1353-1362 را شامل می شود بزرگتر است. منفی بودن این رابطه را می توان به عنوان شاهدی بر وجود ناکارایی در استفاده از انرژی تعبیر نمود. افزون بر این، بر اساس این نتایج فرضیات رشد مبنی بر وجود یک رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و مصرف انرژی در کشور ایران تایید نمی شود.
    کلیدواژگان: مصرف انرژی، رشد اقتصادی، ایران، مدل های غیر خطی، تغییر نظام
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • زمین، سکه یا سهام؛ کدام یک پوشش مناسبی در برابر تورم هستند؟
    غلامرضا کشاورز حداد، محمدرضا ستاری صفحه 135
    پس از معرفی نظریه فیشر در خصوص رابطه بازدهی دارایی ها و تورم، مطالعات گسترده‎ای در این خصوص انجام شد. نتایج متناقض به دست آمده در این رابطه منتهی به ارائه فرضیه جانشین توسط فاما (1981) شد. در این پژوهش علاوه بر این که ادبیات نظری و تجربی پوشش تورم را به طور وسیع جمع بندی و ارایه می کنیم، به منظور یافتن توانایی پوشش تورمی بازدهی زمین، سکه طلا و سهام برای هر دارایی، و با در نظر گرفتن ویژگی موسمی بودن داده ها در آزمون ریشه واحد از روش شناسی هگی (1990) و در برآورد رابطه بلندمدت از یک الگوی تصحیح خطای برداری استفاده می‎ کنیم. نتایج به دست آمده، در دوره 1355-1385 نشان می دهد که در بلندمدت، هرسه دارایی پوششی مناسبی در برابر تورم بوده است و در میان متغیرهای کلان تعیین کننده قیمت دارایی ها تولید ناخالص داخلی واقعی، حجم پول و در برخی موارد قیمت نفت، نقش معناداری در تبیین بازدهی این دارایی ها داشته اند.
    کلیدواژگان: بازدهی دارایی، پوشش در برابر تورم، آزمون ریشه واحد موسمی، فیلتر موسمی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل عوامل موثر بر تقاضای سیگار در ایران در دوره 1363 - 1387
    تیمور محمدی، لیلا حسینی صفحه 173
    در این پژوهش از دو بعد نظری و تجربی مساله سیگار را مورد بررسی قرار داده ایم. در بعد نظری، با استفاده از مدل اقتصاد خرد برای تقاضای سیگار به بررسی تاثیر عادت بر مصرف سیگار می پردازیم و در بعد تجربی با استفاده از اطلاعات هزینه خانوار شهری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و داده های مرکز آمار ایران به بررسی عوامل موثر بر مصرف سیگار (قیمت سیگار، درآمد خانوار شهری، نرخ با سوادی، نرخ بیکاری و نرخ طلاق) با استفاده از روش اقتصادسنجی پرداخته که نتایج به صورت زیر به دست می آید: رقم کشش قیمتی تقاضا برابر 27/0 است؛ یعنی اگر قیمت یک درصد بالا رود، مصرف سیگار 27/0 درصد کاهش می یابد که چون کشش قیمتی کالای سیگار کمتر از یک می باشد، سیگار کالایی کم کشش است. همچنین، رقم کشش درآمدی برابر 447/0 در مورد متغیر درآمد خانوار نشان می دهد که اگر درآمد یک درصد بالا رود، مصرف سیگار 447/0 درصد افزایش می یابد. یعنی سیگار، کالای نرمال ضروری است. جهت در نظر گرفتن اثر شکل درآمد رقم 05/0 در مورد متغیر 2LOG I به عنوان متغیر مجذور درآمد (به شکل لگاریتمی) نشان می دهد که تاثیر درآمد بر مصرف سیگار یکنواخت نیست و انتظار می رود که در سطوح درآمد بالاتر، به دلیل اینکه کشیدن سیگار مستلزم صرف زمان است و فرد پس از مصرف معینی به نقطه اشباعش رسد که درآن بیشترین مصرف را دارد، لذا تاییدی بر فرضیه یادشده است، یعنی با افزایش درآمد مصرف سیگار به طور کاهنده افزایش می یابد که ضریب منفی برای 2(LOGI) موید این امر است. همچنین، با افزایش یک درصد بیکاری میزان مصرف سیگار به طور متوسط 2/0 درصد بالا رفته و با افزایش یک درصد باسوادی، میزان مصرف سیگار به طور متوسط 54/2 درصد کاهش خواهدیافت. ضریب مربوط به تاثیر نرخ طلاق بر مصرف سیگار در سطح 5 درصد معنادار نیست.
    کلیدواژگان: اقتصاد خرد، اقتصاد سلام، تقاضا
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • طراحی سبد بهینه ارز برای ایران با استفاده از مدل خودرگرسیونی واریانس ناهمسان شرطی تعمیم یافته
    زهرا نصرالهی، مینا شاهویری صفحه 199
    مدیریت منابع ارزی در ایران به علت وجود درآمدهای ارزی عمده که از فروش نفت حاصل می شود، از اهمیت به سزایی برخوردار است. برنامه ریزی صحیح، می تواند از تحمیل هزینه های ناشی از مدیریت نامناسب این منابع جلوگیری نماید. بنابراین، در این پژوهش تلاش می کنیم تا به ارائه چارچوبی به منظور طراحی سبد بهینه برای آن بخش از درآمدهای ارزی که با هدف سرمایه گذاری نگهداری می شوند، بپردازیم. بر این اساس، با استفاده از بازده های روزانه ارز که بر مبنای داده های موجود در بازار ارز در سال های 2000 تا 2008 میلادی به دست آمده است، ترکیبی موزون و بهینه از ارزهای رایج با به کارگیری مدل های خودرگرسیونی واریانس ناهمسان شرطی تعمیم یافته تک متغیره و چند متغیره، با هدف حداکثرنمودن بازده مورد انتظار و تحت محدودیت ارزش در معرض ریسک پیشنهاد می شود. در نهایت، مدل های مورد استفاده با به کارگیری آزمون بازخور مورد ارزیابی قرارگرفته و بهترین مدل انتخاب می شود. نتایج این پژوهش برتری مدل GARCH چند متغیره را نسبت به تک متغیره در تخصیص سبد بهینه ارز نشان می دهد.
    کلیدواژگان: سبد بهینه، نرخ ارز، ایران، مدل های GARCH، ارزش در معرض ریسک
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Determinants of Foreign Banks Entry
    Reza Aghababaee, Mahmoud Motevasseli, S.Morteza Hoseininejad Page 1
    It is argued that foreign banks entry can improve the process of development by technology transfer and access to new international funds. This paper investigates factors affecting foreign banks entry. The theoretical model is based on Markowitz portfolio model, in which a bank decides to invest on “portfolio of countries” according to their potential country risk and return. To test various hypotheses, we construct a panel data model for 10 year across 30 countries. The results confirm the “follow up” theory: banks follow their clients to meet their needs in another country. The policy implication for authorities is that in order to attract foreign banks, they may consider participation of foreign companies in other industries. Banks are expected to automatically follow their clients and open up new branches at that country.
    Keywords: Foreign direct investment, foreign bank entry, Panel data
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effects of Land Tax in Iranian Economy; a Dynamic Computable General Equilibrium Approach
    Rasul Bakhshi Dastjerdi, Fateme Abolhasani Targhi Page 35
    It is assumed that major factors of production are all in full employment condition in the Iranian economy. Land sector, however, indicates a rather peculiar situation, as it seems to be in a disequilibrium condition. On the one hand the need for housing and business indicates a high demand for urban hand, while on the other hand the supply of building are limited with many lots held as idle, and not supplied in the market. It seems that regulating land sector would have positive impact on economic activities. In this study, we apply a dynamic computable general equilibrium framework to study the land tax effects on the economy. We show that land tax is a neutral tax without any distorting effects, increasing Iran's GNP, per capita saving and per capita welfare indices by 0.32, 0.33, 0.647 and 0.2 percent, nespectinely in the long run.
    Keywords: Dynamic Computable General Equilibrium, Iran, Land tax
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Estimation of Long-run Relationship between Exports and Environmental Quality Indices: The Case of Iran
    Seyed Kamal Sadeghi, Majid Feshari Page 67
    The main objective of this study is to estimate the long-run relationship between exports and environment quality indices for Iran over the period 1971-2007. In this study, the CO2 emissions and arable land are used as a proxy for the environmental quality. We estimate the model using the multivariate Johansen's co-integration technique. The results reveal that there is a long-run relationship between exports and CO2 emissions and arable land. Moreover, the variables of exports and FDI have negative and significant effects on the environmental quality indices.
    Keywords: Iran, environmental quality, Johansen, Juselius technique, exports
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Property Right, Regulation and Economic Growth
    Majid Sameti , Rohollah Shahnazi, Zahra Dehghan Shabani Page 85
    This paper investigates the role of property right and regulation in credit, business and labor markets on economic growth by using two panel data models for 80 countries during 2000-2005. The first model considers legal structure and total effect of regulation on economic growth and the second model investigates three main component of regulation; i.e. regulation in credit, business and labor markets and property right on economic growth. findings of the first model show labor force, human capital, capital stock, property right and regulation have positive effect on economic growth. And according to the second model property right and regulation in credit and labor markets have positive effect on economic growth.
    Keywords: Property Right, Regulation in Credit, Regulation in Business, Regulation in Labor Market, Economic Growth, Panel Data
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Energy Consumption and Economic Growth: a Nonlinear Approach
    Firouz Fallahi, Jalal Montazeri Shoorekchali Page 111
    The annual data on economic growth and energy consumption in Iran during the period 1352-1386 is used to study the effect of energy use on the growth of Iranian economy. To that end, a smooth transition regression model is used. The selected model has two regimes and two thresholds. Regime one starts from 1353 and ends in 1362; while the second regime covers the period 1363-1386. The results show that the energy use had a negative effect on the economic growth in both regimes, and that the effect is larger in the first regime. Therefore, based on these results the growth hypothesis does not hold in the Iranian economy. This could be considered as a sign of inefficient use of energy in Iran.
    Keywords: Energy, Economic Growth, Iran, Nonlinear models, Regime Change
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Inflation-hedging Effectiveness of Land, Gold and Stock in Iran
    Gholamreza Keshavarz Haddad, Mohamadreza Satari Page 135
    Following the fisher’s hypothesis about the relationship between asset returns and inflation, numerous studies have tried to test the hypothesis with various data sets. Contradiction in the findings resulted to the proxy hypothesis of Fama (1981). In present article, survey the theoretical and empirical literature, and conduct a test for inflation hedging ability of land, gold and stock in Iran. Considering the seasonal characteristics of the data (1385-1355), we use the HEGY (1990) unit root test, and VECM methodology to estimate long and short run relationships. Our findings show that in the long run, all three types of assets hedge against inflation. However, in the short run, we observe that money reserve, oil prices and real GDP are significant determinants of the assets returns.
    Keywords: asset returns, inflation, hedging, seasonal unit root test, seasonal filter, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Demand For Smoking in Iran
    Teimor Mohamadi, Leila Hoseini Page 173
    This paper surveys theoretical foundation and empirical results of demand for smoking: Theoretical foundation is based on a model of habit effects. Empirical results is based on a regression for smoking demand in Iran for the period 1363-1379 (1984-2000). The quantity demanded is determinded by price, income, literacy, unemployment and divorce rates. The elasticity of demand with respect to first four variables are -0.27, 0.44, 0.2 and -2.54, respectively.The divorce rate is not significant.Thus cigarette is an inelastic and normal necessity good. Also, the significant coefficient of the quadratic term of income confirms the satiation effect. Accordingly, prohibitive policies based on price are not successful and it is necessary to make a shift to non- price measures.
    Keywords: Health economics, Demand for smoking, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Optimal Foreign Exchange Portfolio for Iran
    Zahra Nasrollahi, Mina Shahviri Page 199
    Management of Foreign exchange reserves is important for every country. This matter is also of particular interest for Iran as an Oil exporting developing country. This paper designs an optimal portfolio for that part of foreign exchange incomes which is used for investment. Using the data on foreign exchange daily returns, for the period 2000-2008, and applying univariate and multivariate Garch models, we estimate a model which maximizes expected returns subject to a Value-at-Risk constraint. The results are examined using Backtesting, and then the most acceptable model is suggested. The results that the multivariate GARCH model is the most efficient method for selecting the foreign exchange optimal portfolio in Iran.
    Keywords: Optimal Portfolio, Exchange Rate, Iran, GARCH Models, Value at Risk
    Abstract View Paper Original: Persian