نشریه رویکردهای نوین آموزشی
پیاپی 4 (پاییز 1383)

تاکید اصلی این مقاله این است که نخست، طرح اندیشه اسلامی در روانشناسی یکی از ضرورت ای زمان ما می باشد، و دوم اینکه امکان نظریه پردازی از روانشناسی اسلامی با توجه به منابع موجود وجود دارد. پس از بررسی شواهد موجود، پسشنهاد شده است که ابتدا مبانی نظری تعیین و در مرحله بعد به مشکلات روش شناسی توجه شود.

در میان رده ها و روش های ارتقای انگیزش و رضایت شغلی، طراحی مجدد مشخصه های شغلی و در نوع خاص آن مدل هاکمن - الدهایم از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بر اساس این مدل، مشخصه های شغلی به پنج مشخصه تنوع مهارت، هویت وظیفه، اهمیت وظیفه، استقلال یا آزادی عمل و باز خورند شغلی تقسیم بندی می شود. مقاله حاضر مبتنی بر پژوهشی است که جامعه آماری آن مدیران عملیاتی بخشهای مختلف پالایشگاه اصفهان به تعداد 60 نفر بوده است و از این تعداد 45 نفر از مدیران عملیاتی به عنوان نمونه اصلی و 15 نفر مدیران میانی جهت آزمون میزان عینی بودن ابعاد اصلی شغل انتخاب گردیدند.

حس مذهبی یکی از احساسات فطری بشر است که در طول تاریخ به شکلهای مختلفی بروز یافته است. زمانی بشر با پرستش بتها، این حس را ارضا نموده و زمانی نیز به چندگانه پرستی و یگانه پرستی رو آورده است، و در هر مورد آثار فرهنگی و تمدنی متاثر از آموزه های دینی از خود به یادگار گذاشته است. تاثیری که آموزه های دینی برنخبگان و توده مدرم می گذارد، می تواند تمام انرژی ها و فعالیتها را در جهت انقلابها، اصلاح تمدنها و فرهنگها به کار گیرد و آثار عظیمی را از خود به یادگار بگذارد، تا آن جا که برخی معتقدند تمدن بشری بدون وجود کلیسا و عبادتگاه ها ممکن نبوده و نیست.

این مقاله به عنوان گزارشی از یافته های یک پژوهش گسترده، درصدد است رابطه متغیرهای فیزیکی کلاس درس را با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار دهد. یافته های مربوط به عوامل انسانی کلاس در مقاله جداگانه ای گزارش شده است. به منظور انجام پژوهش، 72 کلاس پنجم به صورت تصادفی طبقه ای و 2188 دانش آموز و معلمان این کلاسها از مداس ابتدایی استان اصفهان انتخاب شدند. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی و کیفی بوده و ابزار جمع آوری داده ها، فرمهای پرسشنامه، مشاهده و آزمون پیشرفت تحصیلی بوده است. تجزیه و تحلیل داده های کمی پژوهش، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است.

این تحقیق به برسی روند دانش آموزی دوره راهنمایی تحصیلی آموزش و پرورش استان فارس، بر اساس شاخص های هدف برنامه دوم توسعه طی سالهای 77 - 1373 می پردازد. در این رابطه نسبت ثبت نام (پوشش ظاهری)، نرخ ثبت نام، نرخهای ارتقا، تکرار پایه، ترک تحصیل و گذر، نسبت دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی از کل دانش آموزان و نسبت دانش آموزان غیر انتفاعی از کل دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نوع توصیفی - ارزشیابی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی است که در 56 ناحیه، شهرستان و منطقه آموزشی در برنامه دوم توسعه به تحصیل اشتغال داشته اند.

به منظور بررسی عوامل موثر بر اختلالهای یادگیری، عامل های آسیب مغزی، بیماری های عفونی مادر در دوران بارداری، برتری جانبی، ادراک بینایی، حافظه بینایی، حافظه شنوایی و توجه در دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری (n=60) و عادی (n=60) در پایه های سوم و چهارم ابتدایی با استفاده از آزمون بندر گشتالت، بررسی تاریخچه تحول کودک، آزمایشهای مربوط به برتری جانبی، آزمون آندره ری، خرده آزمون توالی حافظه شنیداری و آزمون نقطه شماری مورد بررسی قرار گرفتند. داده های به دست آمده از پژوهش به کمک روش های آماری مک نمار، t برای نمونه های وابسته، تحلیل ممیز به روش رگرسیون گام به گام و تحلیل عوامل مورد تجزیه قرار گرفت.

محبت ائمه اطهار و اهل بیت (ع) که در متن دین اسلام و شریعت محمدی (ص) یک حقیقت اساسی و انکار ناپذیر به شمار می آید، از دیدگاه تربیتی کمتر مورد ملاحظه صاحبنظران و تحلیلگران قرار گرفته است. در حوزه معرفت دین و مذهب شناسی، این اصل آن اندازه اهمیت دارد که نشانه هایی از آن را در بسیاری از آیات و روایات، به طور آشکار یا نهان می توان یافت. هدف این پژوهش آن است که با استفاده از منابع اصیل اسلامی نشان داده شود که بین عالم تکوین و تشریع در این مورد، سازگاری و هماهنگی وجود دارد و می توان اصل محبت اهل بیت (ع) را به عنوان یک «راهبرد تربیتی» مد نظر قرار داد و به بررسی ویژگی ها، کارکردها و پیامدهای تربیتی آن پرداخت.

سرچشمه تعلیم و تعلم در اسلام از قرآن و سخنان رسول گرامی اسلام (ص) است. نخستین مرکز آموزشی مسلمانان مسجد النبی و سپس مساجد جامع شهرها بود. از آغاز قرن چهارم هجری دارالعلم با کتابخانه هایی دارای انواع کتب علمی شکل گرفت. بنیان مدارس از نخستین سال های سده چهارم هجری در شهرهای آمل و نیشابور و دیگر شهرهای خراسان تحت تاثیر مساجد جامعو دارالعلم ها شکل گرفت. در قن پنجم هجری / یازدهم میلادی مدارس نظامیه با سازمان آموزشی و اداری با موقوفات شکل گرفت. جنب مدرسه سازی پس از حمله مغول در روزگار ایلخانان و تیموریان و به ویژه در دوره صفویه تداوم یافت ولی کلید رمز حیات و بقا این مدارس نظام وقف بود.