فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 58 (بهار و تابستان 1380)

ثبات اقتصاد کلان از طریق کاهش قابل توجه نا اطمینانی و پیشبرد برنامه ریزی بلند مدت، کمک زیادی به رشد اقتصادی می نماید.در این مطالعه برای تبین اثرات یک محیط بی ثبات اقتصاد کلان بر نرخ رشد GDP واقعی سرانه، بر اساس تفسیر بسط یافته ای از مدل رشد نئوکلاسیک مبتنی بر تبیین درونزای پیشرفت فنی یک معادله رگرسیونی رشد برای اقتصاد ایران پیشنهاد گردیده است.در این معادله از چهار شاخص برای تصریح یک محیط بی ثبات اقتصاد کلان استفاده شده که عبارتند از: نسبت کسری بورجه به GDP، نرخ تورم، تغییرات درصدی نرخ واقعی ارز، و انحراف معیار رشد رابطه مبادله معادله به روش OLS و با استفاده از داده های سالیانه برای دوره 77-1342 برآورد شده است. یافته های تحقیق اشاره دارند که بی ثباتی اقتصاد کلان در ایران یک مانع جدی رشد واقعی است. ایجاد و حفظ یک محیط با ثبات اقتصاد کلان مستلزم تغییرات اساسی در ساختار مالی دولت (برقراری اصل مهم انضباط مالی) بوده و در این راستا، مدیریت و سیاستهای اقتصاد کلان (در چگونگی واکنش نسبت به شوکهای داخلی و خارجی) نقش تعیین کننده ای دارند.

این مقاله، مدل نظری تعین میزان انتظاری عرضه کالای بادوام در شرایط رقابتی را ارائه می دهد که در آن ذخیره کالا در طول زمان با نوسانات تصادفی تغییر می کند.نتیجه مقاله عبارت از این است که تولید کننده میزان انتظاری تولید را افزایش می دهد زیرا مبلغی به عنوان بیمه گریز از ریسک جهت جبران نوسانات تصادفی پرداخت میکند.از طرف دیگر، افزایش در قیمت سایه ای کالا از ارزش نهایی خدمات حاصل از استعمال کالا، به مراتب ببشتر می باشد.

اسلام، آخرین و کاملترین دینی است که در مراحل تکامل ادیان الهی گوناگون برای نایل شدن انسان به سعادت و رستگاری نازل شده است و همانطور که رسالت ادیان الهی است، با تمهید شرایط و مقدمات لازم وپر کردن حلقه های مفقوده میان پدیده های مختلف، بهترین زمینه ها را برای مسئولیت پذیری و پاسخگویی معتقدان به خود درقبال اختیار و آزادی کاملی که به آنان داده شده است، فراهم آورده است. این تمهیدات که عمدتا در مقوله باید ها و نباید های حاکم بر کارکرد رو به رستگاری نظام هستی در شناوری و تسبیح همیشگی آنان به سوی خالق یکتا است، درعرصه های متنوع زندگی انسان تبلور داشته و متجلی می گردد که از جمله آنها مجموعه ای از مناهی است که در فضای فعالیتهای اقتصادی، اعمال آنها مطلوب دانسته شده و حکم گردیده است که انسانها از ابتلا به اسراف، احتکار، وارد کردن ضرر و زیان به دیگران و یا معاملات مشخصی که حرام هستند، پرهیز نماید. با اجرای این احکام کاهش دهنده هزینه های معاملاتی و به تبع سوق دهنده اقتصاد به سمت شرایط رقابتی کامل، سوء تخصیص منابع صورت نمی گیرد و مازاد مصرف کننده وتولید کننده حداکثر می باشد.بدیهی است، اجرای احکامی از این قبیل، به لحاظ تاثیرات غیر قابل انکاری که بر سلامت و بهبود عملکرد اقتصادی دارد، می تواند معتقدان به خود را در وضعیتی فراتر و برخوردار تر از مزیتی بالاترنسبت به کسانی قرار دهد که با فرض بهره مندی برابر از سایر شرایط، چنین اعتقاداتی ندارند.

مقاله حاضر، ضمن دسته بندی نوشتارهای پیشین اقتصاد سنجی عدم تعادل، با تاکید بر انتظارات عقلایی ادبیات موضوع، عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی را ارائه می کند. بخش پایانی مقاله با بکارگیری دستاوردهای نظری موجود در بخشهای پیشین، به تحلیل اقتصاد سنجی محصول سیب زمینی ایران به دو روش تعادل و عدم تعادل از طریق مقایسه انواع کشش ها و محاسبه احتمال شرطی وقوع اضافه تقاضا، می پردازد.

از آنجا که یکی از پیامدهای سیاستهای تعدیل اقتصادی، شاخصهای فقر و نا برابری توزیع درآمد می باشد، اطلاع از چگونگی این تغییرات می تواند در اتخاذ سیاستهای مناسب مفید باشد. چارچوب مقاله حاضر بر اساس یک مدل تعادل عمومی (LM- IS) شامل سه بخش، تبیین گردیده است. روابط الگو با استفاده از اطلاعات آماری دروه (1338 تا 1372) و روش حداقل معادلات سه مرحله ای تکراری برآورده گردیده است. با استفاده از روش شبیه سازی توسط معیارهای مختلف، هدف گرینه بر مبنای برنامه اول توسه اقتصادی – اجتماعی ایران و سیاستهای جاری اقتصاد در این دوره این برنامه، شبیه سازی شده اند. نتایج شبیه سازی حاکی از آن است که: 1- سیاست کاهش ارزش پول ملی بیشترین و سیاست افزایش مخارج دولت کمترین تاثیر را بر گسترش فقر و نابرابری دارد.2- تاخیر دراجرای سیاستهای تعدیل، باعث افزایش کمتر نا برابری درآمد می گردد و سیاستهای جاری دولت نسبت به اهداف برنامه، تإثیر کمتری بر افزایش نا برابری درآمد دارد. 3- شاخص نسبت افراد فقیر و شکاف درآمدی نشان می دهد که تاخیر در اجرای سیاستهای تعدیل در مقایسه با اجرای اهداف برنامه، به رغم بهبود در نابرابری توزیع درآمد، فقر را گسترش می دهد و اگر اهداف برنامه بطور کامل اجرا می شد، فقر بیشتر از زمان اجرای سیاستهای جاری گسترش می یافت. 4- شاخصهای سن و فوستر، گریر، توربک به دلیل اینکه اثر توزیع درآمد و فقر را بطور همزمان در نظر می گیرد، نشان می دهد که سیاستهای جاری دولت نسبت به سیاستهای برنامه تاثیر کمتری بر افزایش فقر دارد.تاخیر در اجرای سیاستهای برنامه، باعث کاهش فقر می شود.

امروزه، پیش بینی متغیر های کلان اقتصادی از اهمیت ویژه ای برای سیاستگذاران و سایر واحد های اقتصادی برخوردار است. در نتیجه، دردهه های اخیر، مدل های پیش بینی گوناگونی توسعه یافته و به رقابت با یکدیگر پرداخته اند. اخیرا به موازات مدل های متداول قبلی مانند مدل های ساختاری و سری زمانی، مدل های دیگری تحت عنوان شبکه های عصبی مصنوعی در زمینه پیش بینی متغیر های مالی و پولی بکار گرفته شده اند. این مدل ها که در حقیقت اقتباس از فرایند یادگیری مغر انسان هستند، با استفاده از سرعت محاسباتی کامپیوتر، روابط بین متغیرها را هرچند پیچیده باشد، یاد گرفته و از آن برای پیش بینی مقادیر آتی استفاده می نمایند. از ویژگی های مهم این مدل ها می توان به آزادی آنها از فروض آماری مربوط به متغیرها، استفاده از روش های محاسباتی موازی و غیر خطی بودن آنها اشاره نمود. در این مقاله، علاوه بر معرفی مدل های شبکه های عصبی و نحوه کاربرد آنها در اقتصاد، یک مدل شبکه عصبی برای پیش بینی تورم در ایران با استفاده از اطلاعات سالهای (1377- 1338) طراحی و اجرا شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که مدل های شبکه های عصبی در غالب موارد عملکرد بهتری در زمینه پیش بینی تورم دوره آتی در ایران نسبت به رقبای خود دارند.

سود نقدی سهام در مجمع عمومی عادی تعیین می شود و این سود، تنها به کسانی تعلق می گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع، رسما و قانونا مالک سهام محسوب شوند.لذا قاعدتا پس از برگزاری مجمع، سهام به علت اینکه بخشی از منافع خود را از دست داده است، معمولا با قیمت کمتری در بورس معامله می شود. حال سرمایه گذاری که در یکی از موقعیتهای تصمیم گیری زیر قرار داشته باشد، می تواند با محاسبه قیمت سربسر برای هر یک از موقعیتها و پیش بینی قیمت سهام پس از برگزاری مجمع (P1) و مقایسه بین پیش بینی قیمت سهام با قیمت سربسر تصمیم مطلوبی را در هر یک از موقعیتها اتخاذ نماید.موقعیتهای تمیم گیری عبارتند از: 1- خرید سهام قبل از مجمع یا پس از آن؟ 2- فروش سهام قبل از مجمع یا پس از آن؟ 3- آیا سهم را قبل از مجمع خریداری نماید و پس از مجمع بفروش رساند؟ 4- آیا سهام را قبل از مجمع به فروش برساند و پس از برگزاری مجمع خریداری نماید؟ قیمت سربسر قیمتی است که چنانچه پیش بینی قیمت سهام پس از برگزاری مجمع (P1) با این قیمت برابر باشد، عملات خرید و فروش سهم، هیچگونه سود و زیانی برای سرمایه گذار ببار نمی آورد. برای محاسبه قیمت سربسر فرمولهایی ارائه شده است که در این فرمولها، کلیه عوامل شامل مالیات و هزینه کارمزد و تسهیلات خرید و فروش سهام و ارزش زمانی سود سهام نقدی دریافتی ملحوظ شده است. همچنین، فرمولهایی برای محابسه سود (زیان) حاصله از عملیات خرید و فروش ارائه شده است.