فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 93 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/12/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • حسن درگاهی، رؤیا شربت اوغلی صفحه 1
    مقاله‎ی حاضر دو هدف عمده را در مورد اقتصاد ایران دنبال می‎کند. هدف اول، بررسی فرضیه‎ی وجود پایداری و یا ماندگاری تورم و هدف دوم، طراحی یک قاعده‎ی سیاست پولی با استفاده از تئوری کنترل بهینه است. نتایج بررسی پایداری تورم با روش‎های مختلف نشان می‎دهد که تورم در اقتصاد ایران پایدار است. بنابراین در اجرای سیاست پولی، می‎بایست اثرات کوتاه‎مدت و بلندمدت آن در نظر گرفته شود. در این رابطه‎ ترکیبی از دو هدف رشد اقتصادی و نرخ تورم در چارچوب یک قاعده‎ی بهینه پولی، طراحی و تلاش می‎شود تا با تعیین رشد بهینه‎ی متغیر حجم نقدینگی، تابع زیان سیاست‎گذار حداقل شود. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که سیاست‎گذار پولی میتواند با انبساط پولی، رشد اقتصادی را در کوتاه‎مدت افزایش دهد، ولی تورش تورمی بالاتر و رشد بلندمدت پایین را بپذیرد، یا با انقباض پولی منافعی به شکل کاهش تورم و رشد بلندمدت را در مقابل پرداخت هزینه‎ی کاهش رشد اقتصادی کوتاه‎مدت حاصل کند. بنابراین توازن میان منافع و هزینه های دستیابی به تورم مورد هدف با در نظر گرفتن ثبات تولید، وظیفه‎ی خطیر سیاست‎گذار پولی است.
    کلیدواژگان: کنترل بهینه، پایداری تورم، قاعده‎ی بهینه‎ی پولی، اقتصاد ایران، سیاست پولی
  • شیوا زمانی، داوود سوری، محسن ثنایی اعلم صفحه 29
    وجود سرایت در بازده و تلاطم دارایی های مختلف اهمیت زیادی در مطالعه کارایی بازار، انتخاب سبد دارایی و قیمت گذاری دارایی ها دارد. در این تحقیق سرایت بازده و نیز سرایت تلاطم بین سه شاخص اندازه - مرتب در بورس تهران با استفاده از یک مدل VAR-BEKK بررسی شده است. به نظر می رسد، بازده های روزانه شاخص شرکت‎های کوچک تر، با تاخیر، دنباله روی بازده های روزانه شاخص شرکت‎های بزرگ تر هستند (ویژگی تقدم - تاخر)؛ ولی چنین ویژگی در بازده های ماهانه و فصلی شاخص ها مشاهده نمی شود. در ضمن، هیچ گونه سرایتی بین تلاطم شاخص ها مشاهده نمی شود. این در حالی است که سرایت تلاطم در بسیاری از بازارهای مالی دنیا مشاهده شده است. وجود محدودیت دامنه نوسان قیمت ها و قانون حجم مبنا در دوره ی مورد مطالعه، می‎تواند مهم‎ترین دلیل مشاهده این پدیده باشد.
    کلیدواژگان: اثر تقدم، تاخر، پیش بینی پذیری، مدل خودهمبسته برداری بک، مدل های واریانس ناهمسانی چند متغیره، سرایت بازده و تلاطم
  • جعفر عبادی، هاجر جهانگرد صفحه 55
    هدف این مقاله طراحی الگوی نظری تعیین حد بهینه ی مداخله در بازار ارز ایران است که برای نخستین بار در ایران انجام می پذیرد. حجم بهینه ی مداخله ی ارزی، سازگار بودن مداخله با دیگر سیاست‎ها و مد نظر قرار ندادن عمل مداخله به عنوان یک ابزار مستقل سیاستی، سه قاعده ی یک هرم هستند که در صورت فقدان هر کدام، مرکز ثقل هرم (تعادل های اقتصادی) از بین خواهد رفت. الگوی مورد استفاده یک الگوی برنامه ریزی غیرخطی پویا با توابع تصادفی پیوسته است. نتیجه ی حل الگو نشان می دهد که انتخاب بهترین حجم مداخله ی ارزی، به هدف های اقتصادی سیاست‎گذاران و مقام های پولی، نرخ ارز زمان حال و نرخ ارز آتی انتظاری مقام های دولتی بستگی دارد.
    کلیدواژگان: بازار ارز، برنامه ی اهلیگ، لگاریتم خطی کردن، مداخله ی ارزی، برنامه ریزی غیرخطی پویای تصادفی، نرخ ارز
  • عبدالرسول قاسمی، سهیل محمودزاده صفحه 83
    فرض وجود قطعیت کامل که در شرایط تحلیل اقتصادی ایستا مورد استفاده قرار می گیرد، اگرچه تجزیه و تحلیل اقتصادی را آسان‎تر می‎کند، اما منطقی به نظر نمی‎رسد، زیرا در بیش‎تر پروژه ها زمان نقش مهمی را ایفا میکند. در این فاصله‎ی زمانی، مقدار درآمد و هزینه های آینده، تحت تاثیر عواملی قرار می‎گیرد که خارج از کنترل سرمایه‎گذار بوده و دقیقا قابل پیش‎بینی نیستند. لذا در عمل به‎دلیل وجود ریسک و عدم قطعیت، معمولا بین آن‎چه که پیش‎بینی شده و آن‎چه که تحقق یافته، تفاوت وجود دارد. در برخورد با شرایط ریسک و عدم قطعیت، حتی ممکن است با تغییر مختصر در مقدار پارامتر نامطمئن، نتیجه‎ی تحلیل اقتصادی تغییر کند.
    در این مطالعه با استفاده از مباحث مربوط به منطق فازی در جهت رفع این نقصان تلاش خواهد شد. این پژوهش برای نخستین بار اقدام به ارائه‎ی مدلی جهت ارزیابی طرح‎های اقتصادی در شرایط عدم قطعیت با استفاده از منطق فازی می کند. هم‎چنین بررسی ادبیات موضوع در سایر کشورها نیز حاکی از اندک بودن تعداد مطالعات انجام گرفته در این زمینه است که آن هم با استفاده از نسبت منفعت به هزینه انجام گرفته است. بنابراین این مطالعه از نظر تعمیم و کاربرد منطق فازی، به سایر روش‎های ارزیابی طرح‎ها نیز می تواند منحصر به فرد قلمداد شود.
    کلیدواژگان: اقتصاد مهندسی، عدم قطعیت، فازی
  • علی قنبری، محسن خضری، لقمان عبدالله زاده صفحه 109
    سیاست های دو دهه ی گذشته ی دولت، با تاثیرگذاری بر روند عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‎گذاری مستقیم خارجی (FDI) ایران، زمینه را برای ورود فزآینده ی FDI به کشور فراهم کرده است؛ در این مطالعه با رویکردی تکنیکی، به منظور اعمال چشم انداز اثرات آتی سیاست‎های دو ده ی گذشته ی دولت در روند آتی عرضه FDI ایران، با استفاده از خط سیر شاخص های کلان اقتصادی تاثیرگذار بر جذب FDI، دو فرم از معادلات عرضه ی FDI غیر خطی محاسبه شده است، به عبارت دیگر کارائی برآورد عرضه ی FDI ایران، با استفاده از الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه ها (ACO) بهبود یافته است. مدل شبیه سازی عرضه ی FDI با استفاده از بهینه سازی کلونی مورچه ها (ACOFDISS)، به کارگیری از متغیرهای شاخص مقیاس بازار، شاخص سرمایه ی انسانی، شاخص منابع طبیعی در دسترس و شاخص توجه به زیر ساخت ها، بسط داده شده است. معادلات پیشنهادی در این مقاله درجه ی دوم و دومی نمایی هستند. فرم درجه ی دوم نتایج بهتری را در شبیه سازی و توصیف خط روند عرضه ی FDI ایران فراهم می کند و می تواند با معیارهای کارائی پیش بینی بالاتر، در پیش بینی عرضه ی FDI ایران به کار برده شود.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، الگوریتم کلونی مورچه ها، شبیه سازی
  • حمید کردبچه صفحه 133
    به تازگی اسمایلد و همکاران (2003)، روش جدید ناپارامتری مرزی تحلیل چند جهتی کارایی را برای محاسبه‎ی کارایی بنگاه ها معرفی کردند که مزایای زیادی نسبت به روش رایج تحلیل پوششی داده ها (DEA) دارد. این روش ضمن آن‎که تخمین دقیقی از ناکارایی بنگاه ها ارائه می کند، به دلیل فراهم کردن امکان محاسبه‎ی مجزای ناکارایی نهاده های تولیدی، افق جدیدی را در تحلیل ناکارایی واحدهای اقتصادی و محاسبه هزینه ناکارایی هر نهاده باز می کند. این مقاله قصد دارد با کاربرد این روش برای یک حوزه جدید شواهد کاربردی تازه‎ای برای روش مذکور فراهم کند. افزون بر این، آزمون این روش در کنار مقایسه آن با روش DEA برای داده های بانکی کشور ضمن معرفی این روش و مزایای کاربرد آن به جامعه علمی کشور، ارزیابی جدیدی از کارایی صنعت بانکی کشور ارائه خواهد کرد.
    یافته های این مقاله نتایج مطالعه‎ی هالود (2004) را تایید می کتد که روش DEA تخمینی بیش از حد یا کم‎تر از حد برای مازاد نهاده ها ارائه می کند. به علاوه، محاسبه‎ی مجزای ناکارایی نهاده ها برای بانک‎ها اطلاعات ارزشمندی را از نقطه نظر مدیریتی و سیاست‎گذاری عرضه می دارد. یکی از یافته های ارزشمند این مطالعه این است که به‎طور کلی در نظام بانکی ایران نیروی کار بالاترین سهم از هزینه های مازاد را به خود اختصاص می دهد. از این‎رو در مسیر بهبود عملکرد نظام بانکی، کاهش نسبی نیروی کار باید از بالاترین اولویت برخوردار باشد
    کلیدواژگان: بانک، شاخص بهبود بالقوه، روش تحلیل پوششی داده ها و روش تحلیل چند جهتی کارایی، شاخص فارل، کارایی فنی
  • سید کمیل طیبی، لیلا ترکی صفحه 159
    هدف این مقاله پرداختن به ارزیابی اثر آزاد سازی مالی بر نوسان های نرخ ارز در آن گروه از کشورهای در حال توسعه است که به طور راهبردی با آزادسازی مالی در دهه های اخیر برخورد کرده اند. در این راستا، اثر آزادسازی مالی بر نوسان های نرخ ارز در 43 کشور منتخب در حال توسعه شامل ایران و کشورهای دارای بازارهای نوظهور، مورد آزمون قرار می گیرد. در این زمینه پس از بررسی مانایی پانلی داده های کشورهای مذکور، مدل رگرسیونی نوسان نرخ ارز با استفاده از روش اثرات ثابت برآورد شده است. نتایج نشان می دهند که شاخص رسمی کنترل سرمایه به عنوان یک تقریب برای آزادسازی مالی، اثر معنی داری بر نوسان نرخ ارز نداشته است، که مبهم بودن نقش کنترل سرمایه در نوسان های نرخ ارز را نشان می دهد. به این منظور در این مطالعه، بر تقویت نقش استراتژیک و پایدار آزادسازی مالی در کشورها برای تعدیل نوسان‎های نرخ ارز تاکید می‎شود.
    کلیدواژگان: اثرات ثابت، آزاد سازی مالی، نوسان نرخ ارز
  • محمود متوسلی، علی رستمیان صفحه 181
    مقاله ی معروف فریدمن، یعنی «روش شناسی علم اقتصاد اثباتی»، در شمار یکی از مهم‎ترین و بحث برانگیزترین آثار مطرح شده در قلمروی روش شناسی اقتصادی قرار دارد. فریدمن در این مقاله، اصول حاکم بر شیوه ی کار یک اقتصاددان اثبات گرا را در قالب رهیافت ابزارانگارانه، تصریح و به این صورت دیدگاه مناقشه برانگیز خود را در مورد عدم ضرورت واقع گرایانه بودن فرض ها به منزله ی کانون نگرش خود مطرح می کند. در این مقاله، ضمن بحث درباره ی برخی از مهم‎ترین شکاف های منطقی و نظری موجود در مقاله ی فریدمن (نقد درونی)، با توجه به چارچوب معرفت شناختی امره لاکاتوش، به بررسی جایگاه معرفت شناختی نسخه ی فریدمن از روش شناسی ابزارانگارانه خواهیم پرداخت (نقد بیرونی). هم‎چنین استدلال خواهیم کرد که ابزارانگاری پیش بینی گرایانه ی فریدمن، آن چنان که در مقاله ی وی بازتاب یافته، افزون بر این که بر اساس ملاحظات نظری، به لحاظ درونی از دشواری های مساله برانگیزی رنج می برد، از منظر فلسفی نیز، در چارچوب تحلیل لاکاتوش در فلسفه ی علم، در زمره ی نظریه های واپس گرایانه قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: ابزارانگاری، روش شناسی اقتصادی ابزارانگارانه، اثبات گرایی
  • محسن مهرآرا، اکبر سرخوش صفحه 201
    در این مقاله ضمن آزمون عدم تقارن نوسانات نرخ ارز (بر حسب تکانه های مثبت و منفی) بر تولید حقیقی، با استفاده از الگوی رگرسیونی سری زمانی غیرخطی (STR)، به تبیین عوامل تعیین کننده ی رشد تولید حقیقی در اقتصاد ایران طی دوره ی 1386-1338 می پردازیم. در تصریح معادله‎ی رشد تولید، علاوه بر لحاظ کردن تکانه های مثبت و منفی نرخ ارز، تاثیر سایر عوامل (متغیرهای کنترلی) شامل هر دو گروه عوامل طرف عرضه (مانند درآمدهای نفتی و سرمایه گذاری) و عوامل طرف تقاضا (مانند مخارج دولت) مورد توجه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده زمینه ی فرضیه ی اصلی تحقیق مبنی بر عدم تقارن تکانه های مثبت و منفی نرخ ارز دلالت بر آن دارد که تکانه های منفی اثرات به مراتب بیش تری بر کاهش رشد اقتصادی نسبت به تکانه های مثبت دارد. در حقیقت؛ تکانه های منفی نرخ ارز حقیقی(تقویت ارزش حقیقی پول داخلی) رشد اقتصادی را کاهش می دهد، در حالی که تکانه های مثبت نرخ ارز اثر مشابهی بر تولید نداشته و قادر نیست تولید را به سطح اولیه ی آن برگرداند. در ادامه با استفاده از مدل های غیرخطی STR و بررسی روابط میان تولید و متغیرهای سیاستی، ضمن مشاهده ی افزایش قدرت توضیح دهندگی مدل، می توان نتیجه گرفت که رشد تولید حقیقی در اقتصاد ایران نسبت به سطوح متفاوت رشد مخارج دولتی رفتاری نا متقارن نشان می-دهد. متغیرهای کاهش نرخ ارز، نسبت سرمایه گذاری به تولید، مخارج دولت و عدم تعادل پولی در رژیم پایین مخارج دولتی، اثرات بااهمیتی بر رشد اقتصادی دارند، اما در رژیم بالا اثرات متغیرهای مذکور به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند.
    کلیدواژگان: مدل STR، مخارج دولتی، : نرخ ارزحقیقی، اثرات نامتقارن، تولید ناخالص داخلی
  • محسن نظری، الهام فرزانگان صفحه 229
    بازار مسکن در سال 1384 از رکود خارج شد و رشد غیر طبیعی به خود گرفت. ولی به دنبال رشد قیمت مسکن که تا سال 1386 ادامه داشت، در بهار سال 1387 بازار مسکن ایران با رکود معاملات و ثبات قیمت ها مواجه شد. سپس در فصل تابستان قیمت ها به صورت مطلق روند کاهشی به خود گرفتند. این درحالیست که در سطح جهانی نیز شاهد افزایش قیمت مسکن بودیم. در مقاله پیش رو این موضوع که آیا این افزایش قیمت ها ریشه در عوامل بنیادی اقتصاد دارد و یا ناشی از حباب است، مورد بررسی قرار می گیرد. در این تحقیق مکانیزم انتقال سیاست پولی، مدل خطی شده ای از انتظارات عقلایی فرض می شود. با استفاده از روش GMM و مدل کلان کینز جدید پیش نگر برای یک اقتصاد بسته، به بررسی اثر نرخ بهره‎ی حقیقی بر بازده‎ی حقیقی مسکن در بازه زمانی 1/1380 تا 6/1387، پرداخته شده است. نتایج بیانگر آن هستند که طی این دوره، نرخ بهره‎ی حقیقی اثر منفی و مقدار تاخیری بازده‎ی حقیقی مسکن و GDP اثر مثبت بر بازده‎ی حقیقی مسکن دارد.
    کلیدواژگان: حباب مسکن، مدل کینز جدید، رفتار پیش نگر، سیاست پولی
|
  • Page 1
    This research follows two aims in case of the Iranian economy. First, study of the presence of inflation persistency, and second, looking for an optimal monetary policy rule. Results show that inflation in the economy of Iran is persistent, in which, short-term and long-term effects of monetary policy should be considered. For this purpose, a loss function for the central bank with arguments of inflation, output gap and the money supply growth, subject to the demand and Phillips curves, is minimized. The importance of this issue is that by expansionary monetary policy, the economic growth in the short-term can be increased with high inflation bias. On the other hand, by contraction monetary policy, benefits gained in the form of inflation reduction at the cost of lower short-term growth. Therefore, balancing among costs and benefits of inflation targeting policy with regard to the output stability is crucial, as it is optimal for the central bank to allow for a high degree of policy gradualism or money supply smoothing.
  • Page 29
    Return and volatility spillovers are important for portfolio selection, asset valuation and market efficiency investigation. Using a VAR-BEKK framework model, this paper investigates return and volatility spillover effects between three size-sorted equity indices in Tehran Stock Exchange (TSE). Although daily return of large stocks leads small stocks (lead-lag effect), there wasn’t any spillover effect in monthly and seasonal returns and volatilities. These results are against evidence of volatility spillovers in many stock markets that may be due to trading limits such as price limit and existence of base volume in TSE.
  • Page 55
    The main purpose of this paper is theoretically to design the optimal intervention in the foreign exchange market in Iran, which has not been investigated by previous studies. The economic fundamentals are strongly affected by the optimal foreign exchange intervention, the consistency of foreign exchange intervention with other policies and political authoritie's beliefs about the intervention as a dependent policy instrument. The used approach in this paper is a nonlinear dynamic continuous-time stochastic model. The result shows that the optimal foreign exchange intervention depends on the economic objectives of policy authorities, current and expected future exchange rate.
  • Page 83
    The Certainty assumption that is used in economic analysis, althouth is easier in analysis, may be but not logical because in most projects time is playing a key role. In this time horizon the amount of income and future costs affecting by factors that are not managable by investors and can not to be forecasted. Therefore in practice usually there is a gap between forecased and real variables. In risk and uncertainty condition the results of economic analysis could be altered by a few changes in uncertain parameter. In this paper, the formulas for the analyses of fuzzy present value, fuzzy equivalent uniform annual value and fuzzy benefit–cost ratio are developed given some numeric examples. This paper one of the few researches which used a model for economic evaluation of projects with fuzzy logic.
  • Page 109
    Government policies had been provided Foreign Direct Investment (FDI) multiplier entry basis in Iran in two late decade with effect on FDI absorbency effective ingredient. In this study, in order to set government policies effects outlook on the future situation of FDI supply in Iran in two late decade, two forms of non-linear FDI supply functions has been simulated, by using direction line of effective macro economic indices on FDI supply. In other words, efficiency of the FDI supply estimation of Iran with use of Ant Colony Optimization (ACO) algorithm has been improved. ACO-based FDI supply Simulation (ACOFDISS) model has been developed, by using market scale indicator, human capital indicator, natural resources access indicator and in frastructure indicator variables. In this article one of the suggestive equations is exponential and the second one is quadratic. In FDI supply function, the quadratic form provides better results in Simulation and description FDI supply process in Iran and it can be used in FDI supply prediction with upper prediction standards.
  • Page 133
    In very recent papers Asmild et al. (2003) and Halved et al. (2004) have suggested an alternative nonparametric frontier approach namely multi-directional inefficiency analysis (MEA) to estimate the performance efficiency. MEA has many advantages over Data Envelopment Analysis (DEA) as the standard nonparametric frontier method. This index chooses the benchmark points as the proportional improvement to maximal possible reduction in each input dimension separately rather than the benchmark selection in DEA model as the improvement in proportion to current inputs allocation. Therefore MEA could provide more reliable efficiency measures. The paper provides the first efficiency study over banking industry applying multi-directional efficiency analysis for a dataset of Iranian banking system over 2004-2007. The findings of this paper support Holvad et al. (2004) in which DEA models over-underestimate the input excesses. Moreover, measuring the sizes and directions of potential improvement for each input separately across the banks provides useful information from managerial and policy implications point of view. One of the most interesting points of these findings perhaps is that for the Iranian sampled banks, generally, labour force, on average, accounts for the largest proportion of excess costs. Thus, the labour reduction has the first priority in the path of efficiency improvement.
  • Page 159
    The purpose of this paper is to evaluate the effect of financial liberalization on exchange rate volatilities of the selected developing countries, which are now known as liberalizing countries. Thus we test the hypothesis in which financial liberalization effect exchange rate volatilities in 43 selected developing countries during 1996-2005. Accordingly, a regression model of exchange rate volatility has been specified and estimated based upon employing fixed effects method. The results show that an index of capital control, which has been considered as a proxy of financial liberalization, has not affected exchange rate volatility indicating an ambiguous role of capital control in exchange rate volatilities, the implication is that appropriate and strategic financial liberalization can adjust volatilities of exchange rates in these countries.
  • Page 181
    Milton Friedman’s seminal article, “Methodology of Positive Economics”, is one of the most important and contentious works ever been discussed within the realm of economic methodology. In this article, on the basis of an instrumentalist approach to the nature of theorizing, Friedman declares the tenets of positive economics, and in this vein, he professes his disputable doctrine about “unrealistic assumptions” as the core of his view. In this article, we try to discuss over some logical and theoretical defects in Friedman’s article which essentially weakens his supportive arguments about his views (internal critique); furthermore, in the light of Lakatos’ epistemological framework, we take into consideration the epistemological status of Friedman’s predectivist instrumentalism (external critique) and we reach this conclusion that his approach is degenerating in Lakatosian term.
  • Page 201
    In this paper, asymmetric effects of exchange rate fluctuation (according to positive and negative shocks) on real output were investigated. In the meantime, the study of behaviour of real output growth in Iran’s economy over the period 1338-1386 was done. In specification of the output growth equation, in spite of considering positive and negative shocks of exchange rate, the effects of other factors (control variables) including both factors of the supply side (e.g. oil revenues and investment) and factors of the demand side (e.g. government spending) were considered. The results show that negative shocks have much more effects on reduction of economic growth compared to positive shocks, which was in a great agreement with the main hypothesis at this study. In fact, negative shocks of real exchange rate (appreciation of the domestic currency) decrease the economic growth, while positive shocks of exchange rate don’t show similar effects on output and can’t recover output to the initial level. In addition, by using nonlinear models of STR and studying of relationships between output and political variables, it can be concluded that real output growth in Iran economy with respect to different levels at government spending growth shows a nonlinear behaviour. The Variables of negative shocks of exchange rate, ratio investment to output, government spending and monetary inequilibrium in low regime of government spending have important effects on economic growth, but in high regime effects of the mentioned variables decrease in a larch scale.
  • Page 229
    Housing market in Iran got out of recession in year 1384 and turn into abnormal growth. But following the housing price growth, which continued until 1386, it deals with the slowdown of the housing market and stable prices in the spring of 1387. Afterward, decreasing trend in housing prices continued in the summer, in spite of increase in global housing prices. In this paper, it is investigated that whether these prices increases rooted in fundamental economic factors or is caused by bubbles. In this study, monetary policy transmission mechanism is assumed in a linear model by rational expectations. Using GMM and a forward-looking New-Keynesian model for a closed economy, the real interest rate effect on housing real return has been discussed in period 1 / 1380 to 6 / 1387. The results indicate that during this period, real interest rates has negative effect and the lag of housing real return and GDP have positive effect on housing real return.