فهرست مطالب

تعلیم و تربیت - سال سی و سوم شماره 2 (پیاپی 130، تابستان 1396)

فصلنامه تعلیم و تربیت
سال سی و سوم شماره 2 (پیاپی 130، تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/05/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • زهرا رحیمی، ابراهیم طلایی، ابراهیم ریحانی، هاشم فردانش صفحات 9-40
    هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان اثربخشی آموزش با تاکید بر راه حلهای چندگانه، در تقویت مهارت تعمیم -به عنوان یکی از وجوه بارز تفکر ریاضی وار- در دانش آموزان دوره متوسطه دوم است. شرکت کنندگان این مطالعه از میان دانش آموزان دو رشته ریاضی و تجربی انتخاب شدند تا امکان بررسی تاثیرات این روش روی دانش آموزان با مهارت بالاتر و پایین تر در درس ریاضی فراهم شود. این افراد متشکل از 47 دانش آموز (20 نفر از رشته ریاضی، 27 نفر از رشته تجربی) در گروه مداخله و 54 دانش آموز (20 نفر از رشته ریاضی و 34 نفر از رشته تجربی) در گروه کنترل هستند که همگی در سال تحصیلی 95-1394، در دبیرستانهای دولتی دخترانه منطقه 3 آموزش و پرورش شهر تهران و در پایه دوم متوسطه دوم مشغول به تحصیل بودند. ابزار این مطالعه،دو آزمون (در قالب پیش آزمون و پس آزمون) است که همه سوالات آن از مقالات معتبر اتخاذ شده است و بر مبنای دسته ب ندی جردک و ال موهیر (2014) به سنجش سه خرده مهارت تعمیم فوری، تعمیم نزدیک و تعمیم دور می پردازد.روش پژوهش در این مطالعه، کنش پژوهی است، اما در بطن آن از روش شبه آزمایشی نیز استفاده شده است.نتایج تحلیلها حاکی است که استفاده از آموزش به کمک راه حلهای چندگانه،مهارت تعمیم را در هر دو گروه تجربی و ریاضی افزایش می دهد و در تمام خرده مهارتها، دو گروه به یک میزان عملکردی بهتر خود نشان دادند. تحلیل کیفی پاسخهای ارائه شده از سوی دانش آموزان نیز، نتایجی دیگر به دست می دهد که در محورهای عدم آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم متغیر، شکاف میان تفکر حسابی و تفکر جبری و ضعف در بیان تعمیم و گفتمان ریاضی قابل اختصار است.
    کلیدواژگان: راه حلهای چندگانه، تعمیم، تفکر ریاضی وار
  • سید محمد شبیری * صفحات 41-66
    بحرانهای محیط زیستی ایران یکی از شدیدترین بحرانهای محیط زیستی در جهان شناخته شده است. بخش اساسی این بحرانها به سبب نبود آگاهی های لازم درباره حفاظت از محیط زیست و ارتباط انسان با طبیعت است که در واقع نوعی مشکل فرهنگی به شمار می آید. از این رو نیازمند عزم ملی و بین المللی برای فرهنگ سازی درباره حفاظت از محیط زیست در میان اقشار گوناگون جامعه، به ویژه دانش آموزان هستیم. پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه سبک های تفکر با نگرش و رفتار محیط زیستی بر اساس تفاوت در جنسیت انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش تمام دبیرستانهای شهر تهران در سال 94-1393 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 375 نفر بوده که از میان دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران به روش تصادفی انتخاب شده است. شرکت کنندگان پرسشنامه سبک های تفکر استرنبرگ– واگنر و پرسشنامه محقق ساخته نگرش و رفتار زیست محیطی را پاسخ داده اند. داده های پژوهش با روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که میان سبک های تفکر و نگرش محیط زیستی رابطه معنادار وجود دارد، اما میان سبک های تفکر و رفتار محیط زیستی رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین براساس بررسی همبستگی میان جنسیت دانش آموزان و رابطه سبک های تفکر با نگرش و رفتار محیط زیستی، هیچ گونه ارتباط معناداری میان آنها مشاهده نشد. با چنین مطالعاتی می توان عوامل موثر بر گرایشهای انسان را در حفاظت از محیط زیست شناسایی کرد و برای تغییر دادن رفتارهای مخرب و تشویق کردن به رفتارهای مناسب محیط زیستی راه حلهایی را پیشنهاد داد.
    کلیدواژگان: نگرش محیط زیستی، رفتار محیط زیستی، جنسیت، سبک های تفکر
  • بتول اکبری مبارکه، زهرا اباذری، نرگس رحمتی، زهره میرحسینی صفحات 67-80
    هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تصویری کتاب فارسی بر افزایش خلاقیت و مولفه های آن در دانش آموزان دختر دوره ابتدایی شهر تهران است. روش پژوهش، شبه آزمایشی در قالب طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 93-1392 بود که 320 نفر از آنها به روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی انتخاب شدند و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار لازم برای اجرای این پژوهش پرسشنامه آزمون خلاقیت تورنس(فرم عابدی) بود. برای اجرای پژوهش در طول یک نیم ترم تحصیلی آموزش کتاب فارسی به صورت تصویری انجام شد. پس از اجرای پرسشنامه خلاقیت در مرحله پیش آزمون و پس آزمون، داده ها با نرم افزار SPSS22 و با روش تحلیل آزمون t با دو نمونه مستقل، تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان دادند که میان گروه آزمایش و کنترل در مولفه های ابتکار، بسط و انعطاف پذیری تفاوت معنادار وجود دارد، اما در مولفه سیالی تفاوت زیاد مشاهده نشد. پیشنهاد می شود آموزش تصویری در مدارس مد نظر قرارگیرد و تاثیر آموزش تصویری سایر کتابها بر میزان خلاقیت دانش آموزان بررسی شود.
    کلیدواژگان: خلاقیت، آموزش تصویری، روش های افزایش خلاقیت، دانش آموزان ابتدایی
  • رفیق حسنی صفحات 81-101
    هدف این تحقیق1 تعیین تاثیر برنامه دوره تحکیم سواد در تثبیت آموخته های سوادآموزان تحت پوشش نهضت سوادآموزی بود. روش تحقیق از نوع آزمایشی بر اساس اندازه گیری های مکرر بود و طرح تحقیق به این صورت بود که سه آزمون از نمونه آماری گرفته شد. جامعه آماری همه افراد تحت پوشش دوره تحکیم سواد در کل کشور بودند که از آن میان، 891 نفر بر اساس فرمول کوکران به منزله نمونه انتخاب شدند. به این صورت که بر اساس سطح میانگین سواد، استانهای کشور به سه سطح برخوردار، نیمه برخوردار و کم برخوردار تقسیم شدند. سپس از همه استانهای کشور، شش استان بر اساس میانگین سطح سواد و شاخص برخوردار، نیمه برخوردار و کم برخوردار انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها آزمونهای محقق ساخته پیشرفت تحصیلی خواندن، نوشتن، حساب کردن و روخوانی قرآن کریم بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که دوره تحکیم به تثبیت آموخته های مهارتهای اصلی نوشتن، خواندن، حساب کردن و روان خوانی قرآن کریم سوادآموزان تحت پوشش می انجامد، اما تنها در مهارت نوشتن بود که میان میانگین نمرات پیش آزمون با آزمون پیگیری ازلحاظ آماری تفاوت معنادار وجود نداشت.
    کلیدواژگان: دوره تحکیم سواد، تثبیت یادگیری، مهارت خواندن، مهارت نوشتن، روان خوانی قرآن کریم، مهارت حساب کردن
  • یونس شیراوند، عباس معدن دار آرانی، ایرج نیک پی صفحات 101-116
    تحقیق حاضر با هدف شناسایی ابعاد کمی آموزش خصوصی تکمیلی در میان دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران صورت گرفته است. پژوهش از نظر ماهیت از نوع تحقیقات کمی، از نظر میزان کنترل متغیرها از نوع غیر آزمایشی، از نظر هدف ازتحقیقات کاربردی و از نظر روش، در زمره پژوهشهای توصیفی - همبستگی به شمار می آید.جامعه آماری دانش آموزان پایه چهارم مقطع متوسطه نظری شهر تهران بودند که با شیوه نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، 800 نفر از میان آنان انتخاب شدند و پرسشنامه بری (2013) در اختیار آنان قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که عواملی همچون یادگیری بهتر دروس، افزایش نمره کلاسی و توصیه والدین بیشترین نقش را در شرکت فراگیران در کلاسهای خصوصی داشته است. همچنین رایج ترین شیوه دریافت آموزشهای خصوصی، شرکت در کلاسهایی با شمار بسیار شرکت کننده و تدریس یک معلم در آن است. مهم ترین دروس خصوصی با توجه به اولویت برای دانش آموزان ریاضیات و زبانهای انگلیسی و عربی است. یافته های دیگر پژوهش نشانگر استفاده بیشتردختران نسبت به پسران از آموزش خصوصی، نقش اصلی معلمان در تبلیغ برای دریافت آموزشهای خصوصی،اقبال بیشتر دانش آموزان به استفاده از آموزش خصوصی تکمیلی در مقطع متوسطه دوم و عدم رابطه میان میزان دریافت آموزشهای خصوصی تکمیلی با سطح درآمد والدین است.
    کلیدواژگان: آموزش خصوصی تکمیلی، دانش آموزان، مقطع متوسطه، تهران
  • مرتضی سمیعی زفرقندی *، مهری ایروانی منش صفحات 117-132
    یادگیری برخی از مفاهیم درسی به ویژه در دروس ریاضی همواره با چالش روبه رو بوده است. بهره گیری معلمان از راهبردهای مناسب در تدریساین دروس تاحدود زیادی می تواند به یادگیری دانش آموزان کمک کند.پژوهش حاضر باهدف تعیین تاثیربهره گیری از راهبردهای داربست زنی آموزشی بر یادگیری و یادداری دانش آموزان انجام شده است. طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. در تدریس گروه آزمایش از راهبردهای داربست زنی آموزشی استفاده شده و گروه کنترل به شیوه مرسوم آموزش دیده است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 94-1393بوده و حجم نمونه 36 نفر از دانش آموزاندوکلاسبوده که به روش نمونه گیریتصادفی ساده انتخاب شده اند. یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شده است.برایگردآوری داده ها از آزمون یادگیری و یادداری در مورد محتوای تدریس در ریاضیبهره گیری شده است. روایی آزمون یادگیری راپنجتن از معلمان مجرب و دو تن از اساتید متخصص بررسیکرده اند، سپس اصلاحات محتوایی در آن انجام شده و مورد تائید قرار گرفته است. برای پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده و ضریب83% به دست آمده که نشان دهنده همسانی درونی مناسب برای آزمون است. برایتجزیه وتحلیل داده ها از شاخصهای آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) استفادهشده است.نتایجپژوهش نشان داد به کارگیریراهبردهای داربست زنی آموزشی در تدریس درس ریاضی در مقایسه با شیوه مرسوم سبب افزایش یادگیری ویادداری دانش آموزان می شود.
    کلیدواژگان: یادگیری، یادداری، داربست زنی آموزشی، دانش آموزان
  • علی اصغر فلاحی، محمدحسن عبدالهی * صفحات 133-152
    هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان عوامل آمادگی جسمانی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان مقاطع متوسطه اول و دوم بود. به همین منظور ابتدا 317 نوجوان متوسطه اول (146n=) و متوسطه دوم(171n=) بوشهری با سن 75/1 ± 01/15، قد11/0± 64/1، وزن 80/14 ± 84/54 و شاخص توده بدنی 00/4 ±12/20 انتخاب شدند. عوامل گوناگون آمادگی جسمانی با آزمونهای استاندارد اندازه گیری شد.برای بررسی ارتباط میان متغیرها از آزمون همبستگی پیرسون و برای بررسی دقیق تر پیش بینی گرایانه متغیرها از آزمون رگرسیون خطی استفاده شد. همچنین، میزان معناداری نیز در سطح 05/0α< با نرم افزار SPSS محاسبه شد.ارزیابی داده ها نشان داد که نتایج آزمون دوی 540 متر با نتایج آزمون پیشرفت تحصیلی زبان (001/0>p، 222/0-r=) و میانگین هر سه درس ریاضی، زبان و ادبیات(024/0=p، 131/0- r=) ارتباط معنادار دارد. نتایج آزمون انعطاف پذیری نشستن و رسیدن با نتایج میانگین پیشرفت تحصیلی هر سه درس(006/0=p، 156/0-r=) ، درس زبان (003/0=p، 169/0r=) و ریاضی (026/0=p، 127/0r=) ارتباطیمعنادار را نشان داد. آزمون شنای روی زمین نیز تنها با نتایج آزمون پیشرفت تحصیلی زبان (011/0=p، 147/0r=) ارتباط معنادار نشان داد. نتایج نشان داد میان برخی از عوامل آمادگی جسمانی مانند آمادگی قلبی و عروقی و انعطاف پذیری و آزمونهای پیشرفت تحصیلی زبان، ریاضی و ادبیات ارتباط متوسط معنادار وجود دارد. از این رو احتمالا دانش آموزان با آمادگی جسمانی بالاتر در آزمونهای پیشرفت تحصیلی نیز موفق تر خواهند بود.
    کلیدواژگان: آمادگی جسمانی، آمادگی قلبی و عروقی، پیشرفت تحصیلی
|
  • Z. Rahimi, E. Talaaee, E. Reyhaani, H. Fardaanesh Pages 9-40
    Emphasizing multiple solutions can help with the strengthening of the generalization skill. To test this hypothesis, a group of high school students in math and experimental sciences was selected in order to see if the chosen method would have a differential effect on different levels of mathematic-related skills. The group was divided into two, one of which was subjected to the multiple solutions approach. The measure used as both pre- and posttest assessed three basic skills in generalization: immediate, close, and distant generalization. The results show that using the multiple solution approach does lead to improvement in all three types of generalization in both math and experimental sciences students. Further analyses of the responses reveal that students are not familiar with the concept of variable, and the gap between algebraic and arithmetic thinking, as they are weak in the expression of generalization and mathematical discourse.
    Keywords: multiple solutions, generalization, mathematic-like thinking
  • S. M. Shobeyri * Pages 41-66
    Given the environmental crisis in Iran being one of the severest in the world, and most of environmental problems being rooted in lack of awareness in this regard, it would be up to schools to promote a culture in which the environment is valued and protected. To determine the relationship between the attitude towards environment and thinking style, a random sample of 375 high school students was given the Sternberg-Wagner questionnaire on thinking styles as well as measures on attitude towards environment. Data analyses revealed a significant relationship between attitude and thinking style. However, no correlation was found between thinking style and environmental behavior. Such studies can be helpful in identifying the factors that affect attitudes towards environment, leading to protective behaviors.
    Keywords: attitude towards environment, environmental behaviors, thinking styles
  • B. Akbari Mobaarakeh, Z. Abaazari, N. Rahmati, Z. Mirhoseini Pages 67-80
    To show that pictorial teaching of Farsi can improve creativity, a cluster sample of 320 female 6th graders was divided into two groups one of which was taught Farsi using the pictorial approach for a semester. The two groups’ creativity was measured both at the beginning and end of the semester. Data analyses revealed a significant difference between the two groups’ post test scores in initiating, elaborating, and flexibility. It can be concluded that the implementation of this approach could lead to improvement in creativity.
    Keywords: creativity, pictorial teaching, methods of improving creativity
  • R. Hassani Pages 81-101
    To explore the impact of the stabilization program on the learnings of the participants in the literacy program, a sample of 891 participants from six provinces in three categories of privileged, semi-privileged, and low-privileged was selected and tested repeatedly following the stabilization program on reading, writing, arithmetic, and Quran recitation. The data collected was analyzed using repeated measures ANOVA. Results show that the learnings of the participants in main areas of reading, writing, arithmetic, and Quran recitation have been stabilized although the scores on writing pretest were not significantly different than those on the follow-up test.
    Keywords: literacy stabilization, learning, reading, writing, arithmetic, Quran recitation
  • Y. Shiraavand, A. Madandaar Aaraani, I. Nikpey Pages 101-116
    To identify the quantitative dimensions of supplementary private tutoring, a cluster sample of 800 high school students was given a questionnaire on the subject. The collected data reveal that motivation for taking such lessons includes better learning, higher grades, and parental recommendation. The most common way of taking these lessons is through crowded classrooms taught by a single teacher. The subjects in which such courses are taken are ranked by students as math and English, as well as Arabic, language. Girls seem to be taking more of such lessons, while teachers promote taking them. Furthermore, it is found that taking these classes is more frequent among the higher grades with no relation to the parental income level.
    Keywords: supplementary private tutoring, high school students
  • M. Samiee Zafarghandi *, M. Iravaanimanesh Pages 117-132
    Learning many of the concepts in mathematics are challenging for many students. To help students overcome these challenges, teachers employ appropriate teaching strategies. One such set of strategies aim at building supportive scaffoldings. To assess the effect of such strategies two groups of sixth graders were randomly selected, pretested, and then one of them put through a course using the supportive strategies while the other experiencing the usual teaching method in mathematics. The instrument used in this assessment was constructed based on the content of the course taught and its validity was estimated to be adequate by both experienced math teachers and specialists. The internal consistency of the measure was estimated to be 0.83. The results show that the experimental group learned and remembered the subject matter much better than the other group.
    Keywords: learning, remembering, math, supportive teaching strategies, students
  • A. A. Fallaahi, M. H. Abdolaahi * Pages 133-152
    In order to make the case for the need to increase the physical education hours in high school curriculum, a sample of 317 students were chosen and their physical preparedness in running, push up, and flexibility was measured using standard instruments. Furthermore, the subjects’ achievement in language, mathematics, and literature courses was also determined and their correlation with physical preparedness calculated. The results show that those who run better, do better in language course, while those who do well in all three courses are those who have done well in flexibility test. The push up test results correlated only with the language course scores. Therefore, it can be said that if more hours are spent on physical activities such as running, academic achievement would improve.
    Keywords: physical fitness, academic achievement, coronary fitness