فهرست مطالب

فصلنامه تعلیم و تربیت
سال سی و چهارم شماره 2 (پیاپی 134، تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/05/27
  • تعداد عناوین: 7
|
  • الگوی معیار صلاحیت حرفه ای معلمی در تراز جمهوری اسلامی ایران
    سجاد عسکری متین، غلامرضا کیانی صفحات 9-30
    اندیشمندان تربیت و توسعه حرفه ای معلمان را انگاره ای بی بدیل در تضمین کیفیت سامانه های آموزشی دانسته اند. این مهم چنانچه به منظور رصد افقهای شایستگی و بالندگی در زوایای تعلیم و تربیت معلمان انجام شود، هدفی والا و گران سنگ خواهد بود. در این پژوهش با تکیه به روش مطالعه کیفی «فراترکیب» تلاش شده است که الگویی معیار (جامع و استاندارد) برای سنجش صلاحیت حرفه ای معلمی ارائه شود؛ الگویی که هم ناظر بر معیارهای روزآمد و پیش رو ارزیابی باشد و هم حوزه های کلیدی برنامه درسی تربیت معلم را پوشش دهد. بر اساس بروندادهای پژوهش، از میان شانزده سند بالادستی ملی، متون علمی و اسناد بین المللی، در مجموع 28 مدل مفهومی، 6098 کد آزاد، 1655 مضمون و 218 محور موضوعی احصا شد. بر پایه یافته ها، ساختار نهایی این الگو در 7 ساحت، 33 حوزه محوری و 158 شاخص صلاحیت با نام «الگوی معیار سنجش صلاحیت حرفه ای معلمی در تراز جمهوری اسلامی ایران» پدید آمد. ساحتهای هفتگانه این الگو عبارت اند از: 1. برنامه ریزی و آماده سازی برای آموزش؛ 2. برنامه ریزی و طراحی برای یادگیری؛ 3. مدیریت پیرامون و محیط یادگیری؛ 4. آموزش اثربخش؛ 5. مسئولیت سازمانی و توسعه حرفه ای؛ 6. سرمایه اجتماعی و فعالیت فرهنگی و 7. معنویت ، اخلاق و خداباوری. برایند پژوهش حاکی از آن است که الگوی پیش رو: (الف) ناظر بر تربیت معلم در نظام ارزشی اسلام؛ (ب) نخستین گام در راه معیارسنجی حرفه ای معلمی؛ (ج) برآورنده نیاز داخلی برای سیاستگذاری و تهیه آزمونهای ارزیابی و (د) همسو با شرایط و ملاحظات نظری و عملی ارزیابی در تراز جمهوری اسلامی ایران می باشد
    کلیدواژگان: الگو، سنجش، تربیت معلم، صلاحیت حرفه ای، فراترکیب، جمهوری اسلامی ایران
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • طراحی الگوی ارزیابی عملکرد نظام پژوهش در آموزش و پرورش (مورد مطالعه: گروه های تحقیق و پژوهش ادارات کل آموزش و پرورش استانها)
    غلامعلی یوسلیانی، محمدرضا بهرنگی، حمیدرضا آراسته، بیژن عبداللهی صفحات 31-52
    هدف اصلی مطالعه حاضر، طراحی الگویی برای ارزیابی عملکرد گروه های تحقیق و پژوهش ادارات کل آموزش و پرورش استانها بوده است. این پژوهش با رویکردی کیفی و روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه خبرگان و روسای گروه های تحقیق و پژوهش ادارات کل آموزش و پرورش استانها و نیز کلیه اسناد منتشر شده در حوزه پژوهش در آموزش و پرورش است که در آنها به نوعی به ماموریتها، اهداف و راهبردهای نظام پژوهش، فعالیتهای اساسی، وظایف و فعالیتهای کارکنان و نیز ملزومات مورد نظر برای انجام وظایف و فعالیتهای گروه های تحقیق و پژوهش پرداخته شده است. در این پژوهش از میان جامعه آماری، 8 نفر با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. همچنین کلیه اسناد مرتبط شناسایی شده و به عنوان نمونه پژوهش، مورد بررسی قرار گرفته است. برای گرد آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و فرم تحلیل محتوا استفاده شده است. با توجه به کدهای استخراج شده از تحلیل محتوا، تعداد 99 شاخص تدوین شده و شاخصهای تدوین شده در مقوله های گوناگون دسته بندی شده اند. این شاخصها در جلسه ای با حضور 5 نفر از مصاحبه شوندگان بررسی و تعداد 22 شاخص حذف شده است. در پایان با توجه به مقوله ها و شاخصهای تدوین شده، الگوی ارزیابی عملکرد طراحی شده که این الگو، دربرگیرنده 15 مقوله است. از میان این 15 مقوله، پنج مقوله مرتبط با دروندادها و پنج مقوله نیز مرتبط با فرایندها است. بروندادها و دستاوردهای پژوهشی، پیامدها و اثرات، کارایی، اقدام پژوهی و تشویق و حمایت نیز پنج مقوله دیگر الگوی ارزیابی عملکرد گروه های تحقیق و پژوهش ادارات کل آموزش و پرورش استانهاست
    کلیدواژگان: ارزیابی عملکرد، گروه های تحقیق و پژوهش، نظام پژوهش در آموزش و پرورش، شاخصهای ارزیابی عملکرد
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • مشارکت معلمان در فعالیتهای یادگیری حرفه ای: نقش عوامل فردی، سازمانی و مدیریتی
    مریم احمد یوسفی، حسین مطهری نژاد، همایون آذری صفحات 53-72
    این پژوهش با هدف بررسی عوامل فردی، سازمانی و مدیریتی موثر بر یادگیری حرفه ای معلمان انجام شده است. مدل مفهومی با توجه به مبانی نظری و پیشینه پژوهش تدوین شده و نظر 190 نفر از معلمان مقطع ابتدایی در مورد رهبری تحولی، همکاری میان معلمان، تصمیم گیری مشارکتی، درونی سازی هدفهای مدرسه به عنوان هدفهای شخصی، حس خودکارآمدی و مشارکت معلمان در فعالیتهای یادگیری حرفه ای با تکمیل پرسشنامه دریافت شده است. با استفاده از داده های گردآوری شده، روابط مفروض بین متغیرهای مدل پیشنهادی با روش تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفته است. یافته ها نشان دادند که همکاری میان معلمان (51/0=β)، حس خودکارآمدی (28/0=β) و درونی سازی هدفهای مدرسه به عنوان هدفهای شخصی (19/0=β) به ترتیب مهم ترین عوامل اثرگذار بر مشارکت معلمان در فعالیتهای یادگیری حرفه ای هستند. همکاری میان معلمان نیز تحت تاثیر اقدامات رهبری تحولی مدیران مدارس قرار می گیرد (5/0=β). همچنین یافته ها بیانگر این بودند که رهبری تحولی (39/0=β) و تصمیم گیری مشارکتی (13/0=β) از طریق عوامل دیگر می توانند به طور غیر مستقیم بر یادگیری حرفه ای معلمان اثر بگذارند. سرانجام، نتیجه گیری شد که مشارکت معلمان در فعالیتهای یادگیری حرفه ای تحت تاثیر عوامل گوناگون هم در سطح معلم و هم در سطح مدرسه قرار دارد و حتی می تواند تحت تاثیر عوامل در سطح سیستمی و خارج از مدرسه نیز قرار گیرد که مستلزم پژوهشهای بیشتر است
    کلیدواژگان: یادگیری حرفه ای، خودکارآمدی، درونی سازی هدفهای مدرسه به عنوان هدفهای شخصی، تصمیم گیری مشارکتی، همکاری میان معلمان، رهبری تحولی
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • ارزیابی فقر آموزشی ایران در چارچوب یک رویکرد چندبعدی به اندازه گیری فقر
    اسمعیل ابونوری، علی اصغر سالم، جواد عرب یارمحمدی صفحات 73-92
    اندازه گیری فقر چندبعدی از موضوعات نسبتا جدید در حوزه اندازه گیری فقر است و رویکرد الکایر و فوستر به این مقوله به شاخصهایی منتهی می شود که امکان تفکیک نقش بعد آموزش در فقر چندبعدی را مهیا می سازد. در این مقاله پس از اندازه گیری فقر چندبعدی با به کارگیری ابعاد مورد استفاده در شاخص فقر چندبعدی جهانی برای دو سال 1384 و 1394، سهم بعد آموزش و شاخصهای زیر مجموعه آن مشتمل بر وضعیت تحصیلی سرپرست خانوار و تحصیل کودکان در فقر چندبعدی محاسبه شده است. همچنین، ملهم از رویکرد الکایر و فوستر به اندازه گیری فقر، فقر آموزشی و فقر آموزشی شدید برای کشور و استانها محاسبه شده است. بر اساس نتایج سهم بعد آموزش در فقر چندبعدی بالاتر از هر بعد دیگر بوده و نزدیک به 50 درصد از بار فقر چندبعدی به عهده بعد آموزش است. نرخ فقر آموزشی در مناطق شهری و روستایی کشور در سال 1394 به ترتیب 42 و 66 درصد و نرخ فقر آموزشی شدید در مناطق شهری و روستایی در همین سال 3 و 0/9 درصد بوده که در مقایسه با سال 1384 کاهش یافته است. در سال 1394 استان کردستان بیشترین فقر آموزشی در مناطق شهری، استان قم بیشترین فقر آموزشی در مناطق روستایی و استان سیستان و بلوچستان بالاترین فقر آموزشی شدید را در مناطق شهری و روستایی داشته اند
    کلیدواژگان: فقر آموزشی، فقر چندبعدی، روش الکایر و فوستر، نسبت سرشمار تعدیل شده
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • نقدی بر نظریه رشد قضاوت اخلاقی لارنس کلبرگ: پژوهشی در بررسی چندجانبه نظریه کلبرگ و ارائه رهنمودی درباره مراحل رشدی او
    علیرضا عصاره، آیدین مهدیزاده تهرانی، علیرضا امینی زرین، شادی عظیمی صفحات 93-112
    نظریه های رشد سعی در الگوسازی مراحل شکل گیری و بالندگی ابعاد شخصیت در بشریت دارند. در این میان رشد قضاوت اخلاقی که ترکیبی پیچیده از ابعاد مختلف شخصیتی همچون بعد اجتماعی و عاطفی دارد، موضوعی است که لارنس کلبرگ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. با وجود بررسی ها و نقدهای انجام شده درباره این نظریه، به نظر می رسد هنوز ابعادی از آن پنهان و ناگفته مانده است. پژوهشگران این مقاله با الگوسازی نظریه کلبرگ، در روشن سازی آنچه مدنظر وی بوده است، کوشیده اند تا از این بابت خلاء موجود در این نظریه و فاصله آن با آنچه در تعریف اخلاق نزد بزرگان فلسفه و دین بوده است، مشخص شود. این خلاء که به منزله یک مرحله مغفول در این نظریه تبیین و ارائه شده، طی یک مرحله بازسازی و بازشناسی روش کلبرگ به روش نیمه اکتشافی با مقوله بندی تحلیلی-تفسیری گزاره های دریافت شده هنرجویان در یکی از مدارس شهر تهران نمایان تر و مشخص تر شده است. در ادامه با مقایسه آنچه کلبرگ به عنوان مراحل ششگانه معرفی کرده با آنچه مدنظر آبراهام مزلو بوده است، این مرحله مغفول نیز با عنوان مرحله «فراعرفی» تبیین و معرفی شده است. در پایان ضمن جمع بندی ارزشهای نظریه کلبرگ، پژوهشگران با پیشنهاد اضافه شدن این مرحله به مراحل رشد اخلاقی کلبرگ سعی در ارائه رهنمودی برای فهم بهتر مراحل رشد قضاوت اخلاقی کرده اند که به انطباق این نظریه بر آنچه کانت «عمل اخلاقی» نامیده است، کمک خواهد کرد
    کلیدواژگان: اخلاق، رشد اخلاقی، الگوهای رشد اخلاقی، لارنس کلبرگ، نقد نظریه
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • بررسی روابط ساختاری میان انواع فرهنگ و سلامت سازمانی با واسطه گری انواع جو سازمانی
    رحمت الله مرزوقی، جعفر ترک زاده، رحیم بدری گرگری، رجب ربوی صفحات 113-132
    این پژوهش به منظور بررسی روابط ساختاری میان سلامت سازمانی دانشگاه فنی و حرفه ای و انواع فرهنگ سازمانی با واسطه گری انواع جو سازمانی انجام گرفته است. روش تحقیق همبستگی و جامعه آماری 6317 نفر از کارکنان دانشگاه فنی و حرفه ای بود. نمونه آماری به روش نمونه گیری چندمرحله ای به تعداد 655 نفر انتخاب شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه انواع فرهنگ سازمانی کامرون و کوئین (2006)، پرسشنامه انواع جو سازمانی ترک زاده و جعفری (1393) و پرسشنامه سلامت سازمانی کلینگل و لایدن (2001) بود. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که انواع فرهنگ سازمانی قبیله ای، موقتی، بازاری و سلسله مراتبی و جو سازمانی توسعه ای با سلامت سازمانی رابطه مثبت و معنادار و جو داخلی، منطقی و گروهی با سلامت سازمانی رابطه منفی و معنادار دارد. سلامت سازمانی دانشگاه به وسیله فرهنگ سازمانی قبیله ای، موقتی و بازاری و جو سازمانی توسعه ای، داخلی و منطقی به صورت مستقیم پیش بینی شده است و فرهنگ سلسله مراتبی از طریق جو داخلی و منطقی و فرهنگ قبیله ای از طریق جو توسعه ای و منطقی، به صورت غیرمستقیم، سلامت سازمانی دانشگاه را پیش بینی نموده اند. همچنین همه شاخصهای برازش مطلق و نسبی، برازش مطلوب داده ها را نشان می دهند و مقادیر کای مربع (12/26) در سطح 0/001 معنادار است
    کلیدواژگان: فرهنگ سازمانی قبیله ای، موقتی، بازاری، سلسله مراتبی، جو سازمانی، سلامت سازمانی
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • اعتباریابی پرسشنامه بازطراحی شغلی معلمان تربیت بدنی شهر تهران
    شهرام نظری، محسن حلاجی، کامران عیدی پور صفحات 133-150
    باز طراحی شغلی گویای مجموعه ای از رفتارهای پیشرو/خودآغازگر است که شاغلان برحسب شرایط و موقعیت خود به منظور تغییر دادن محتوای شغل یا روابطشان با دیگران انجام می دهند. هدف از انجام دادن این تحقیق، تعیین اعتبار و روایی نسخه فارسی پرسشنامه باز طراحی شغلی معلمان تربیت بدنی بود. روش تحقیق از نظر هدف توسعه ای، از نظر سنجش پذیری داده ها توصیفی و از نوع همبستگی و از نظر روش گردآوری داده ها پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش را تمام معلمان تربیت بدنی مناطق نوزدهگانه شهر تهران (1500 نفر) تشکیل دادند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 306 نفر تعیین شد. برای اعتباریابی پرسشنامه باز طراحی شغلی معلمان تربیت بدنی از پرسشنامه استاندارد اسلمپ و ولابرودریک (2013) استفاده شد که بر مبنای نظریه ژشنیوسکی و همکارانش است. این پرسشنامه شامل 15 سوال و سه خرده مقیاس است. برای اعتباریابی این ابزار از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که در مجموع 13 گویه عامل اصلی باز طراحی شغلی را سنجش می کنند. سه خرده مقیاس باز طراحی شغلی وظیفه ای، باز طراحی شغلی شناختی و باز طراحی شغلی رابطه ای به منزله خرده مقیاسهای باز طراحی شغلی معلمان تربیت بدنی شناسایی و تایید شدند. براساس نتایج این تحقیق، پژوهشگران می توانند از این ابزار برای سنجش باز طراحی شغلی معلمان تربیت بدنی در تحقیقات خود بهره بگیرند.
    کلیدواژگان: اعتباریابی، باز طراحی شغلی، معلم تربیت بدنی
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
|
  • A Standard Model for Measuring Professional Competencies of Teachers in the Islamic Republic of Iran
    S. Askari Matin, G.R. Kiyaani Pages 9-30
    Professional development and learning for teachers is an effective approach to guaranteeing the quality of output in educational systems. Such an undertaking could lead to higher levels of competency among teachers as an important intermediary goal. To develop a standard model to measure professional competencies of teachers 16 national, international, and scientific documents were perused for basic concepts, themes, and subjects, leading to a set of 7 areas, 33 main domains, and 158 indices of competency named “standard model for measuring professional competencies of teachers in I.R. Iran”. The seven areas are: planning and preparation for teaching, planning and designing for learning, management of learning environment, effective teaching, organizational responsibility and professional development, social capital and cultural activity, and spirituality, morality, and believe in God. This model can fulfill the need for making policies and preparing instruments compatible with the current conditions, as well as theoretical and practical considerations in the I.R. Iran
    Keywords: model, measurement, teacher training, professional competency, metasynthesis, I.R. Iran
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Designing a Model for Evaluating the Performance of Research Departments within the Provincial Divisions of MoE
    G. Yooselyaani, M.R. Behrangi, H.R. Aaraasteh, B. Abdollaahi Pages 31-52
    To improve the performance of the departments of research within the provincial divisions of Ministry of Education, based on the views of experts and the content of all administrative documents related to research within the ministry, a model was designed consisting of 15 areas in categories of input (5 indices), process (5), and output, etc.(5). The experts, numbering 8, were purposefully selected from among all the heads of provincial research departments and their staff, and then interviewed. The documents content analyzed included those stating the goals and objectives of research, basic activities, and needed supplies for research. Initial data gathering yielded a set of 99 indices which were screened further in a session with 5 of the interviewed experts leading to the elimination of 22 indices. It is the remaining 77 indices that constitute the 15 areas in the categories mentioned
    Keywords: performance evaluation, provincial research departments, research in MoE, indices of performance
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Teachers Participating in Professional Learning Activities: The Role of Personal, Organizational, and Administrative Factors
    M. Ahmadyoosofi, H. Motaharinejaad, H. Aazari Pages 53-72
    To help with the improvement in professional learning of teachers the opinions of 190 elementary school teachers on developmental leadership, cooperation among teachers, internalization of school objectives, self-efficacy, and teachers’ participation in professional activities were sought using a questionnaire constructed on the basis of the study’s theoretical foundation and previous research. The analyses of the so collected data reveal that cooperation among teachers, self-efficacy, and internalization of school objectives as one’s own are the most effective factors on teachers’ participation in professional learning activities. Developmental leadership, not only affects cooperation among teachers, but coupled with cooperative decision making, affects teachers’ professional learning. Finally, it is concluded that teachers’ participation in professional learning activities is influenced by systemic and out-of-school factors as well, that need further research
    Keywords: professional learning, self, efficacy, internalization of school objectives as one's own, cooperative decision making, developmental leadership
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • A Multidimensional Approach to Measuring Poverty and the Assessment of Educational Poverty in Iran
    E. Aboonoori, A.A. Saalem, J. Arab Yaarmohammadi Pages 73-92
    A multidimensional approach to measuring poverty facilitates the assessment of educational poverty as one of its several dimensions. Utilizing this approach, the overall poverty in Iran in the years of 2005 and 2015 is measured and then the share of its educational dimension and its subsets that include the educational status of the head of household, and that of the children, are calculated. Furthermore, different provinces were categorized in this regard into two categories of having educational poverty and extreme educational poverty. Results show that the educational dimension has the highest share among all constituents of overall poverty as it counts for nearly 50% of overall poverty. The extent of educational poverty in urban and rural areas of the country in 2015 is 42% and 66%, while that of extreme educational poverty in these areas is 3% and 0.9% respectively, showing a decrease compared to 2005. In 2015, the province of Kurdistan had the highest urban educational poverty, while the highest rural educational poverty was in Qom province. The province of Sistan and Baluchestan shows the highest level of extreme educational poverty in both areas
    Keywords: educational poverty, multidimensional poverty, Alkire, Foster (AF) Method, adjusted headcount ratio
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • A Critical Review of Kohlberg's Theory of Moral Judgment and a Guideline on its Developmental Stages
    A.R. Assaareh, A. Mahdizaadeh Tehraani, A.R. Amini Zarrin, S. Azimi Pages 93-112
    Developmental theories describe and explain stages in which different aspects of human psyche develop. Among such theories is Kohlberg’s theory of moral judgment wherein a complex mixture of different personality dimensions is present. Despite reviews and critiques on this theory, it seems that some of its aspects have remained hidden and unexplained. Through structural modeling, the authors have identified the missing element in this theory and thus accounting for its difference with the views of philosophy and religion scholars on morality. This missing element is actually a stage of development that Kohlberg has overlooked. Collected data from high school students in Tehran has verified the seventh post conventional stage whereby not only Kohlberg’s theory is brought closer to what Maslow had in mind, but also helps with its compatibility with what Kant has called “moral act
    Keywords: morality, moral development, stages of moral reasoning, Kohlberg, criticism
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • The Structural Relations among Culture and Organizational Health Mediated by Organizational Climate
    R. Marzooghi, J. Torkzaadeh, R. Badri Gargari, R. Rabavi Pages 113-132
    With the aim of helping with the improvement of the organizational health at the Technical & Vocational University, the role of culture and organizational climate was explored in this research. A sample of 655 employees, out of 6317 at the said university, selected randomly at different stages, was given three questionnaires measuring these three constructs. Collected data were analyzed using path analysis. The results show that different types of culture have a significant positive relation with organizational health through developmental climate of the organization. Other types of climate showed a negative correlation with organizational health. Organizational health can be directly predicted through clan, adhocracy, and market organizational cultures, and developmental, internal, and logical organizational climates. Indirect prediction is also possible through hierarchical culture mediated by internal and logical climates, and through clan culture mediated by developmental and logical climates. Overall, findings show that all absolute and relative indices of fitness are acceptable as the calculated chi-squared is significant at 0.001 level
    Keywords: clan, adhocracy, market, hierarchical organizational culture, organizational climate, organizational health, path analysis
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Validation of a Questionnaire on Job Crafting of Physical Education Teachers of Tehran
    S. Nazari, M. Hallaaji, K.Eidipoor Pages 133-150
    Job crafting refers to a collection of self-initiating advancement behaviors of employees aimed at improving their occupation and their relationships with others. A questionnaire on how to achieve this among physical education teachers of Tehran, was initially translated into Farsi and then its validation was assessed using a sample of 306 such teachers from among all 1500 of them in all Tehran’s 19 districts. Furthermore, another questionnaire of known validity which is based on Wrześniewski et al.’s theory and contains 15 questions and three sub-scales, was utilized. Confirmatory factor analysis yielded 13 main factors and three sub-scales on duties, cognitions, and relationships. Using this instrument, researchers can benefit from a valid questionnaire in measuring physical education teachers’ job crafting
    Keywords: validation, job crafting, physical education teacher
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian