فهرست مطالب
فصلنامه تعلیم و تربیت
سال سی و سوم شماره 1 (پیاپی 129، بهار 1396)
- تاریخ انتشار: 1396/03/13
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 9-32شناخت محیط زیست از ابعاد سواد علمی، هنری و فناورانه و مشارکت مسئولانه در حفظ و آموزش آن، ضرورتی انکار ناپذیر است. آموزش سواد زیست محیطی نیز مانند سایر آموزشها، نیازمند برنامه ریزی از دوران کودکی است.
این مقاله براساس پژوهشی در زمینه تاثیر دیدگاه برنامه درسی راهبردی، برنامه ریزی چندبعدی و بسته یادگیری چندرسانه ای مبتنی بر این دیدگاه به نام «زمین ما و آنچه در آن است»، در شکل گیری و ارتقای سواد زیست محیطی کودکان نگاشته شده است. نتایج تجزیه و تحلیل میزان سواد زیست محیطی کودکان پیش از این آموزش بر اساس ارزیابی دانش، نگرش و رفتار آنها، برخورداری از دوره آموزشی مبتنی بر دیدگاه، کنترل کیفیت و مستند سازی فرآیند آموزش و بررسی شاخصهای سواد زیست محیطی پس از آموزش، بیانگر تاثیر قابل توجه این آموزش بوده است؛ به گونه ای که نسبت میانگینها در مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تقریبا رشدی دو برابر در هر چهار فرضیه آزمون داشته است. یافت ه های پژوهش با توجه به تحلیلها و مستندات کمی و کیفی و مرور فرآیند آموزش و کیفیت آن و حضور مستمر نگارنده در مراکز آموزشی استان البرز، نشانگر دستیابی کودکان به آنگونه سوادی بود که دلبستگی آنها را به کلیه عوامل زنده و غیرزنده زمین و مشارکت فعالانه آنها را در حفاظت از محیط زیست نشان می دهد.کلیدواژگان: سواد زیست محیطی، آموزش و پرورش پیش دبستان، برنامه درسی راهبردی، برنامه ریزی چندبعدی -
صفحات 33-52تا آنجا که ذهن مدون و مکتوب تاریخ اندیشه ورزی حکایت می کند، بحث ازآزادی و وجوه متفاوت معنایی و کاربردی آن در چارچوب های گوناگون، از مباحث عمده فلسفه بوده است. این آرمان بشری به اندازه ای در حیات فردی و اجتماعی انسانها دارای اهمیت بوده است که کاربرد فراوانی در فلسفه سیاست پیدا کرده است. نهاد تعلیم و تربیت نیز یکی از نهادهای اساسی جامعه به شمار می رود که آزادی در آن می تواند تاثیری عمیق بر نگرش شهروندان درباره جامعه، کاستن از خفقان موجود در آموزش و سایر زمینه ها داشته باشد. از این رو سعی بر آن است که آزادی تربیتی بر اساس واکاوی نظریه آزادی مورد بررسی گرفته و تبیین شود و چالشها و افق های بهره مندی از آن در نظامهای آموزشی مورد بررسی قرار گیرند.مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلیبه بررسی، تبیین، چگونگی و اهمیت مفهوم نظم خودانگیخته در ایجاد آزادی تربیتی به معنای به دست آوردن تفکر استقلال طلبانه،خودانگیخته،نقدپذیرو عقلانی در نظام آموزش و پرورش می پردازد. براساس یافته های پژوهش، هایک به عنوان یکی از حامیان تعلیم و تربیت لیبرالیستی، مدعی آزادی فردی همراه با پذیرش نظم خودجوش با نقد تکامل پذیری است و معتقد است که تعلیم و تربیت صحیح همان تعلیم وتربیت لیبرال است.به عقیده وی برای آموزش و رشد عقلانیت در کودکان بایستی آنها را منتقد و آزاد اندیش بار آورد.رشد نظم خود انگیخته در کودکان که از مفاهیم مهم فلسفه کلاسیک هایک است، همراه و ملازم اصلی آموزش و پرورش است که سبب توسعه دانش و فهم دانش آموزان،آگاهی از عقاید و روش های گوناگون زندگی در طول تاریخ،تصمیم گیری های عقلانی و توانایی تفکر شخصی می شود.کلیدواژگان: لیبرالیسم کلاسیک، نظم خودانگیخته، آزادی تربیتی، فردگرایی، فون هایک
-
صفحات 53-74هدف این پژوهش ارائه و تدوین الگوی بومی منزلت معلمان در نظام آموزش و پرورش کشور بود. روش پژوهش ترکیبی اکتشافی دو مرحله ای از نوع ابزارسازی بود. روش پژوهش در مرحله کیفی، مطالعه موردی کیفی و مشارکت کنندگان بالقوه شامل معلمان با تجربه آموزش و پرورش بودند. رویکرد نمونه گیری، هدفمند و روش نمونه گیری صاحب نظران کلیدی بود. گردآوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساختمند بود و تحلیل مضمون در این بخش، دو مضمون فراگیر منزلت درونی و بیرونی، چهار مضمون سازمان دهنده باور و اندیشه معلم در مورد منزلت معلمی و باور و اندیشه وی در مورد رفتار و عملکرد جامعه(درونی) و باور و اندیشه جامعه نسبت به منزلت معلمی و رفتار و عملکرد جامعه نسبت به معلم(بیرونی) و شصت و نه مضمون پایه را درباره منزلت معلمان کشف نمود. در بخش کمی روش تحقیق توصیفی - پیمایشی بود و جامعه آماری شامل معلمان نواحی چهارگانه شهر شیراز بودند که برای اعتباریابی الگو، با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش صاحب نظران کلیدی، 55 نفر انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در بخش کمی، مقیاس محقق ساخته بر اساس شبکه مضامین بخش کیفی بود. تحلیل بخش کمی با تحلیل عامل تاییدی برای تعیین اعتبار الگو انجام شد. نتایج بخش کمی با استفاده از تحلیل عامل مرتبه اول و دوم نشان داد که الگوی بومی منزلت معلم دارای روایی سازه است.کلیدواژگان: الگوی ایرانی - اسلامی، منزلت معلمان
-
صفحات 75-92در این تحقیق به بررسی عملکرد تربیت هنری در درس علوم تجربی بر مبنای عناصر برنامه درسی در پایه ششم پرداخته شده است.تربیت هنری و مولفه رهای آن در آموزش با توجه به نظر کارشناسان و متخصصان حوزه آموزش و اساتید دانشگاه، از سند برنامه درسی جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است. در ایران علی رغم توجه به تربیت هنری در سند برنامه درسی، به عملکرد آن توجهی خاص صورت نگرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن نیمه تجربی است که در قالب گروه پیش آزمون و پس آزمون انجام گرفته است. نمونه ای شامل 60 دانش آموز پایه ششم بر اساس نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شده که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفته اند. از میان مهم ترین مولفه های تربیت هنری در نظام آموزشی می توان به پرورش حواس، ایجاد حس زیبایی شناسی، قدرت تخیل و خلاقیت اشاره کرد. با درنظر گرفتن عناصر برنامه درسی(هدف، محتوا، روش های تدریس، ارزشیابی) نمون برگی (چک لیست) تهیه و تدوین شده است. تربیت هنری در گروه آزمایش طی جلساتی معین انجام پذیرفته است. نتایج به طور کلی حاکی از آن است که عملکرد مولفه های تربیت هنری در عناصر برنامه درسی و اعمال آن در کلاس تغییرات مثبت و معناداری در ارتقای سطح یادگیری و خلاقیت دانش آموزان به وجود آورده است. پیشنهاد می شود در کلیه سطوح ابتدایی و دروس گوناگون از این عملکرد بهره لازم برده شود تا اثرات مثبت این نوع برنامه درسی مشخص شود.کلیدواژگان: تربیت هنری، علوم تجربی، پایه ششم ابتدایی، عناصر برنامه درسی
-
صفحات 93-114پژوهش حاضر با هدف شناسایی مراحل و روند تدوین برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی براساس دانش نظری موجود در حوزه طراحی و تدوین برنامه درسی و بررسی نحوه انجام آسیب شناسی و نیازسنجی های لازم در تدوین برنامه درسی ملی، انجام گرفته است. پژوهش از نوع کاوشگری فلسفی انتقادی در قالب پژوهشی کیفی در حوزه برنامه درسی بوده است و با بررسی میدانی و مصاحبه با دست اندرکاران تدوین و تولید برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی در کمیته تدوین و دیگر کمیته های تخصصی، کاوشگری در مورد مراحل و روند تدوین برنامه درسی ملی شکل داده شده است.مجموعه دست اندرکاران اصلی تدوین برنامه درسی ملی، شامل اعضای اصلی کمیته تدوین و تولید، تیم مجری و کمیته های تخصصی و مجریان طرحهای پژوهشی در قالب نمونه گیری هدفمند برای مصاحبه درنظر گرفته شدند که در نهایت با 9 نفر از آنها مصاحبه به عمل آمد. نتایج به دست آمده از برخی ناهمخوانی ها و ناهماهنگی ها در روند تدوین و تولید سند برنامه درسی ملی و کاستی هایی از نظر انجام نیازسنجی ها و آسیب شناسی ها و به کارگیری الگویی شناخته شده بنابر اصول تخصصی در حوزه برنامه ریزی درسی حکایت می کند. در تدوین سند برنامه درسی ملی، چندان مشارکت و گفتمان ملی حرفه ای در جامعه تخصصی برای دستیابی به توافقی درباره اهداف و برداشتهای برنامه درسی ملی یا توانایی های اساسی یادگیری وجود نداشته است. همچنین نبود زبان فنی و عملی مشترک و مورد توافق میان اعضای کمیته تدوین از دیگر نقایص کار برشمرده شده است.کلیدواژگان: برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی، مراحل و روند تدوین سند برنامه درسی ملی، آسیب شناسی، نیازسنجی، کمیته تدوین، مصاحبه با دست اندرکاران
-
صفحات 115-134آموزش به منزله اقدامی مهم در فرآیند توانمندسازی، حق طبیعی انسانها به شمار می رود و نقشی مهم در تعالی آنها دارد. یکی از مسائل مشهود در برخی نواحی روستایی کشور، عدم تحصیل یا ترک تحصیل دختران روستایی در سالهای نخست تحصیل است. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع تحصیل دختران روستایی در روستای چکوچه پشت و نواحی کوهستانی گن گله واه و دوران در شهرستان رضوانشهر است که با روش تحقیق کیفی انجام شده است. برای گردآوری داده ها از مشاهده و مصاحبه های نیمه سازمان یافته و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل موضوعی استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، مجموعه ای از عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در تصمیم گیری برای تحصیل دختران روستایی موثر است. این عوامل عبارت اند از: عدم باور والدین به ضرورت تحصیل یا ادامه تحصیل دختران، تاکید بر ازدواج زودهنگام دختران، گسترش شایعات مردم به سبب خروج دختران از منزل و تبعیض میان فرزند دختر و پسر که همگی در نهادهای غیررسمی اجتماع محلی ریشه دارند. باورها نقشی بسیار مهم در عدم تحصیل یا ترک تحصیل دختران روستایی دارند و استعدادهای نهفته در وجود افراد، به دلیل فقدان محیطی مناسب، امکان بروز ندارند. عدم تناسب آموزشهای ارائه شده در مدارس با ظرفیتها و استعدادهای وجودی افراد و تناسب کم مطالب آموزشی با نیازهای آنها در زندگی روزمره عوامل مهم دیگری هستند که بی علاقگی به تحصیل، تقویت باور به عدم سودمندی آن و تثبیت هنجارهای ممانعت کننده از تحصیل را موجب می شوند. امنیت کم جاده ها، دوری از امکانات آموزشی و وضعیت مالی ضعیف نیز از دیگر عوامل محدودکننده در این زمینه اند.کلیدواژگان: آموزش، توانمندی، دختران روستایی، زندگی خوب، نهادهای رسمی و غیررسمی
-
صفحات 135-154هدف پژوهش حاضر1بررسی عملکرد رویکردهای آموزشی در تقویت مهارتهای اجتماعی فراگیران و پاسخ دادن به این پرسش است که هر یک از این رویکردها چه تاثیری بر تقویت مهارتهای عاطفی- اجتماعی کودکان می گذارد. برای این منظور پنجخرده مقیاس مهارتهای عاطفی- اجتماعی شامل خودکنترلی، خودکارآمدی تحصیلی، پشتکار، مهارت رهبری و توانایی ارتباط اجتماعی انتخاب شدند. این مقیاسها طی سال تحصیلی 94-1393در سه مرحله سه ماهه با توجه به تفاوتهای روش شناختی دو رویکرد آموزشی واحد کار و پروژه ای مقایسه شدند. چارچوب نظری این پژوهش بابهره گیری از الگوی مدارس رجیو امیلیا و نظریات مالاگاتزی و لیلیان کتز تنظیم شده است. روش تحقیق از نوع پیمایش مقطعیو ابزار پژوهش پرسشنامه است. حجم نمونه شامل 383 کودک7-6 ساله بودهکه در مراکز پیش دبستانی شهر کرمان تحت آموزش بوده اند.یافته های حاصل از آزمون T مستقل نشان داد که میانگین مهارتهای اجتماعی-عاطفی کودکان پروژه- محور در مقایسه با واحدکار بیشتر است.همچنین هر یک از مهارتهای عاطفی-اجتماعی طی دوره های زمانی متفاوت در کودکان بروز می کند، به طوری که توانایی روابط اجتماعی در رویکرد پروژه ای و توان رهبریدر رویکرد واحدکار بسیار بیشتر از دیگر خرده مقیاسها به دست آمد. در بعد مهارتهای خودکارآمدی، خودکنترلی و پشتکار کودکان تفاوتی معنادار دررویکرد پروژه ای نسبت به رویکرد واحد کار آشکار شد. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود والدین، برنامه ریزان و مدیران آموزشی ظرفیتها و ضعفهای کودکان را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهند تا خدمات آموزشی متناسب و هدفمند دریافت کنند.کلیدواژگان: رویکرد پروژه ای، رویکرد واحدکار، مهارتهای اجتماعی، کودکان پیش دبستانی
-
Pages 9-32In todays world the concept of literacy includes not only the basic knowledge and values of the environment, but and skills of protecting it. Environmental education, however, like any other area, requires early curricular planning. An example of such approach is evident in a learning package called Our earth and whatever is it. To explore its usefulness, a group of children in Alborz province was initially tested on environmental literacy and then put through the program, followed by a post test on the same subject. Data analyses revealed a noticeable improvement in childrens environmental literacy. Children learned not only the importance of environment, but ways of valuing all its living and inanimate elements, as well as ways of actively participating in its protection.Keywords: environmental literacy, pre-school education, multi-dimensional planning
-
Pages 33-52The history of human thought shows that the concept of freedom and its use in different frameworks has been a major topic of discussion in philosophy. Within the educational system, freedom can impact the citizens attitude toward the society and reduce the suppression therein. Hence, the discussion of educational freedom, within Hayeks theory of freedom, can lead to new horizons in regards to its use within different educational systems and challenges they might confront. Freedom through education means acquisition of an independence-seeking, self-motivated, critical, and rational thought. Hayek as a proponent of liberal education, claims personal freedom along with spontaneous order as pillars of such education. Furthermore, he believes that the development of rational thinking is only possible if children are taught to be liberal and critical thinkers. Spontaneous order in education can lead to better learning and understanding of different beliefs and ways of living.Keywords: classic liberalism, spontaneous order, education freedom, individualism, von Hayek
-
Pages 53-74To construct an indiginous model for teachers status, a group of experienced teachers was interviewed on the subject and as a result of the initial analyses two general themes were identified: internal and external statuses: teachers perceptions of their status and the societys response to this perceived status (as internal status), and the societys perception of teachers status and the teachers response to this perception (as external status), along with sixty nine basic themes in relationship to teachers status. To validate the model, another group of teachers was questioned on the identified themes. The analyses of this set of data revealed that the model is valid.Keywords: teacher status, Iran, Islam
-
Pages 75-92Art education is emphasized within the elementary school curriculum, yet ways of implementing it are rather vague. Given that such an education would include the development of all senses, and improvements in esthetics, imagination, and creativity, on the one hand, and the constituent elements of a curriculum include objectives, content, teaching and evaluation methods, an experiment was conducted in order to show that art education can be achieved through the curricular elements of any subject, even one in experimental science. Data analyses show that the emphasis on different dimensions of art education through curricular elements of the selected subject can lead to significantly positive changes in students learning and creativity. It is, therefore, suggested that such approach be taken in all levels and subjects.Keywords: art education, experimental science, sixth grade, curricular elements
-
Pages 93-114Developing curricula has a complex process in which many needs assessments and pathological studies are conducted before a program is designed. To ascertain that such a process was undertaken in the case of recently designed national curriculum in Iran, a field study consisting of a number of interviews with 9 of the experts involved with this task was conducted. The results are indicative of some incongruence and disharmony in the process of developing the curriculum, and some shortcomings in terms of doing needs assessments and pathological studies, all stemming from the lack of a well-recognized model and theoretical base. The absence of a professional discourse among the experts within the field, and the lack of a common technical language among the members of the developing committee are the other shortcomings of the process.Keywords: national curriculum, I.R. Iran, the developing process, pathology, needs assessment, interview
-
Pages 115-134Education as an important step in the process of empowerment, is considered as a natural human right and as such plays an important role in human development. One of the obvious problems in the countryside is the girls either do not attend school or drop out of school in early years. To explore the hurdles faced by girls in some villages of Rezvaanshahr, a number of people were interviewed and situations observed. Data analyses revealed a set of socio-cultural and economic factors forcing girls out of schools. Among these, parental disbelief in girls schooling, emphasis on early marriage, peoples gossips, and discriminating against girls in favor of boys, are all rooted within the local social fabric fed by traditional beliefs. The incompatibility of the curricula with the abilities and interests of the learners is also among factors that breed disinterest in schooling, while the distance between schools and homes, the insecurity of the roads, and low economic status of the villagers further exacerbate the problem.Keywords: education, empowerment, rural girls, good life, formal, informal institutions
-
Pages 135-154Social skills can be better fostered by teaching approaches that emphasize group work. Such skills include self-control, academic self-efficacy, persistence, leadership skills, and social communication. Teaching approaches also include work unit and project approaches. To explore the differences between these two approaches in regards to the said social skills, a sample of 383 preschoolers was questioned three times during the course of one academic year. Data analyses revealed that the overall score in social skills among the students learning through projects is much higher than that of the other group, although the work unit approach seems to better foster leadership skills. Parents, administrators, and planners need to pay attention to the learners strengths and weaknesses.Keywords: project approach, work unit approach, social skills, preschoolers
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.