فهرست مطالب

پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب) - سال سی و یکم شماره 3 (پاییز 1396)

نشریه پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)
سال سی و یکم شماره 3 (پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/09/21
  • تعداد عناوین: 12
|
  • محسن پروین، عبدالحسین ضیاییان*، منوچهر دستفال صفحات 329-338
    به منظور بررسی اثرات کاربرد میکوریزا، پتاسیم و کود دامی بر عملکرد و خصوصیات کیفی میوه انار، در سال 1393، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، با 12 تیمار در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ترکیبی از دو سطح میکوریزا (0 و 500 گرم به ازا هر درخت)، سه سطح کود گوسفندی (0، 10 و 20 کیلوگرم برای هر درخت) و دو سطح پتاسیم (0 و 500 گرم اکسید پتاسیم به ازای هر درخت) بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد هر درخت، مقدار اسیدیته، بریکس، کربوهیدرات ها و پلی فنول های میوه انار (سیناپیک اسید، گالیک اسید، کاتچیت، راتین و اسکوربیک اسید) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی پتاسیم، میکوریزا و کود دامی بر کاهش اسیدیته آب میوه معنی دار (P<0.01) بود. کاربرد منفرد میکوریزا و یا کود دامی عملکرد میوه، میزان کربوهیدرات و پلی فنل ها را به طور معنی داری افزایش داد. کاربرد پتاسیم گرچه تاثیر معنی داری بر افزایش بریکس، کاتچین و اسکوربیک اسید نداشت اما به طور معنی داری (P<0.01) عملکرد میوه و مقدار کربوهیدرات، سیناپیک اسید، گالیک اسید، و راتین را افزایش داد. تاثیر کاربرد توام میکوریزا، کود دامی و پتاسیم بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح (P<0.01) معنی دار بود به غیر از وزن میوه، pH، بریکس و راتین. کمترین میزان اسیدیته، بیشترین میانگین وزن 5 میوه و بالاترین مقادیر سیناپیک اسید، گالیک اسید، کاتچین، راتین و اسکوربیک اسید آب میوه از کاربرد توام 500 گرم میکوریزا، 500 گرم پتاسیم و 20 کیلوگرم کود گوسفندی به ازا هر درخت به دست آمد. بالاترین عملکرد انار(44 کیلوگرم دردرخت) از کاربرد توام 500 گرم میکوریزا، 10 کیلو گرم کود گوسفندی و500 گرم پتاسیم به دست آمد که در مقایسه با عملکرد تیمار شاهد، 127 درصد افزایش یافت. با توجه به یک ساله بودن آزمایش، حصول نتایج قابل اطمینان تر نیاز به بررسی بیشتر دارد.
    کلیدواژگان: سولفات پتاسیم، کود دامی، فنولیک اسیدها، قارچ میکوریزا
  • کامران میرزاشاهی *، فریدون نورقلی پور صفحات 339-351
    به منظور بررسی تاثیر فسفر بر عملکرد دانه و شاخص های کارایی فسفر در ارقام مختلف کلزا، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دوعامل الف) فسفر (p P )در پنج سطح صفر، 16 ، 32، 49 و 61 کیلوگرم در هکتار از منبع کود سوپرفسفات تریپل و ب) رقم شامل سه رقم RGS300 ، Sarigol و Hyola 401 در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد طی دو سال(91-1389) اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثرات اصلی فسفر و ارقام بر عملکرد های دانه،کاه و روغن و جذب فسفر دانه معنی دار گردید. بیشترین عملکرد های دانه و روغن (به ترتیب 2856 و 1128 کیلو گرم در هکتار) از مصرف 16 کیلوگرم فسفر در هکتار به دست آمد. بیشترین عملکرد های دانه و روغن (به ترتیب 2891 و 1137 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم هایولا401 بود. با مصرف کود فسفر شاخص های کارایی کاهش یافت. تفاوت معنی داری بین سه رقم از حیث شاخص های سنجش کارایی به جز شاخص پاسخ به کود مشاهده نشد، به طوریدر حالی که رقم Hyola401a نسبت به دو رقم دیگر کود پذیری بیشتری نشان داد. بنابراین، با توجه به نتایج بدست آمده در شرایط اجرای این پژوهش و نیز با عنایت به تحلیل اقتصادی (نسبت فایده به هزینه)، میزان 16 کیلوگرم فسفر در هکتار و رقم Hyola401 قابل توصیه می باشد.
    کلیدواژگان: تحلیل اقتصادی، تغذیه گیاهی، روغن
  • سید شهریار قریشی اصل، حسین زاهدی، یونس شرقی، سید علی محمد مدرس ثانوی*، مهرداد مرادی قهدریجانی صفحات 353-361
    تنش شوری یکی از دلایل اصلی کاهش عملکرد محصولات زراعی در ایران است و ارائه ی راه کار برای تعدیل اثر این تنش ضروری به نظر می رسد. لذا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس جهت بهبود خسارات ناشی از تنش بر دو رقم کلزا اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح بدون تنش، شوری متوسط و شدید (4/0، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر)، دو میزان سیلیکات کلسیم (صفر و 8 کیلوگرم در هکتار)، دو میزان زئولیت (صفر و 8 تن در هکتار) و دو رقم کلزا (زرفام و ساری گل) بودند. نتایج نشان داد کاربرد زئولیت در شرایط خاک با بافت سبک، عملکرد رقم زرفام را افزایش داد اما اثر معنی داری بر ساری گل نداشت. رقم زرفام در شرایط شوری متوسط و کاربرد زئولیت و سیلیکات کلسیم نسبت به رقم ساری گل در شرایط شوری شدید، بدون زئولیت و کاربرد سیلیکات کلسیم درصد روغن بیشتری را تولید نمود (بیش از 57 درصد). همچنین رقم ساری گل در شرایط بدون زئولیت و بدون تنش و با کاربرد سیلیکات کلسیم بیشترین عملکرد روغن و در شرایط شوری شدید بدون سیلیکات کلسیم [H1] و با کاربرد زئولیت کمترین عملکرد روغن را نشان دادند (با اختلاف حدود 60 درصد). در مورد شاخص سبزینگی، رقم زرفام در شرایط شوری متوسط و بدون زئولیت و سیلیکات کلسیم بیشترین و رقم ساری گل در شرایط شوری متوسط و کاربرد سیلیکات کلسیم ولی بدون زئولیت کمترین مقدار را نشان داد (با اختلاف بیش از 32 درصد). به طور کلی شوری باعث کاهش عملکرد و اجزای آن شد و کاربرد زئولیت و سیلیکات کلسیم در برخی صفات ارقام، شرایط تنش را کنترل کرد که در این میان زرفام واکنش مطلوبی به تیمار سیلیکات کلسیم نشان داد و تاثیر این تیمار بر خصوصیات زراعی دو رقم کلزای مطالعه شده در مقایسه با زئولیت،مطلوب تر بود.
    کلیدواژگان: رقم زرفام، رقم ساری گل، عملکرد، اجزای عملکرد
  • محمدرضا پهلوان راد*، علیرضا اکبری مقدم، خداداد ده مرده، غلامعلی کیخا، ناصر دواتگر، محمد مهدی طهرانی صفحات 363-373
    نقشه های خاک از منابع عمده اطلاعات برای مدیریت اراضی، منابع طبیعی و محیط زیست هستند. شوری خاک یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید در اراضی دشت سیستان می باشد. در این تحقیق روش های زمین آمار و درختان تصمیم گیری تصادفی[1] جهت تولید نقشه های شوری خاک مقایسه شدند. تعداد 460 نمونه خاک از عمق 30-0 سانتیمتر با فواصل 750 متری در سطح 41000 هکتار از اراضی زهک دشت سیستان به روش مرکب برداشت شد و هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک اندازه گیری گردید. 361 نمونه برای آموزش و 99 نمونه برای اعتبارسنجی مستقل استفاده شدند. در روش زمین آمار انواع مختلف نیم تغییرنماهای دایره ای، کروی، نمایی و قوسی و روش های مختلف میانیابی معکوس فاصله، کریجبینگ ساده، کریجینگ معمولی، کریجینگ عام و کوکریجینگ برازش و بهترین مدل ها انتخاب شدند. در مدل درختان تصمیم گیری تصادفی از روش نقشه برداری رقومی خاک استفاده شد و خصوصیات مختلف اراضی با استفاده از مدل رقومی ارتفاع و تصاویر ماهواره ای استخراج شدند. نتایج روش زمین آمار نشان داد که همبستگی مکانی شوری خاک در منطقه مورد مطالعه متوسط است و بهترین مدل نیم تغییر نما و میانیابی به ترتیب کروی و کریجینگ معمولی بودند. در روش درختان تصمیم گیری تصادفی شاخص پوشش گیاهی، جهت شیب و شاخص شوری دارای بیشترین اهمیت در پیش بینی شوری خاک بودند. نتایج مقادیر ریشه میانگین مربعات خطا و خطای میانگین برای داده های آموزش و تست نشان داد که روش درختان تصمیم گیری تصادفی نسبت به روش زمین آمار اندکی برتری داشت. استفاده از سایر متغیرهای کمکی مانند نقشه های کاربری اراضی و سری خاک می تواند دقت نقشه تولیدی با روش درختان تصمیم گیری تصادفی را بهبود بخشد.
    کلیدواژگان: اراضی مسطح، نقشه برداری رقومی خاک، نقشه شوری خاک، زمین آمار
  • احمد بازوبندی، هادی قربانی*، صمد امامقلی زاده، محمدرضا شعیبی نوبریان صفحات 375-391
    ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) یکی از مهم ترین ویژگی های خاک در ارتباط با نگهداری مواد غذایی، آب در خاک و همچنین مدیریت آلودگی خاک می باشد. اندازه گیری CEC کاری دشوار و وقت گیر است، بنابراین تخمین آن از طریق خصوصیات زود یافت خاک مطلوب می باشد. در این پژوهش با کمک مدل های هوشمند و با استفاده از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مانند توزیع اندازه ذرات، کربن آلی، میزان رس، شن، فسفر، نیتروژن، pH و EC به پیش بینی CEC خاک پرداخته شد. سه مدل هوشمند شامل شبکه های عصبی مصنوعی از نوع MLP، شبکه های عصبی مصنوعی از نوع RBF و مدل عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) برای پیش بینی مورداستفاده قرار گرفت. 250 نمونه ی خاک جمع آوری شده به دودسته ی آموزش (80 درصد داده ها) و صحت سنجی (20 درصد داده ها) تقسیم شدند. دقت پیش بینی مدل مورداستفاده به وسیله شاخص های آماری مانند میانگین قدر مطلق خطا (MAE)، ضریب تبیین (R2) و ریشه دوم میانگین مربعات خطا (RMSE) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده کارایی بالاتر مدل شبکه عصبی مصنوعی MLP را در مقایسه با دو مدل مذکور با مقادیر MAE، RMSE، R2 به ترتیب برابر با 79/1، 54/2 و 81/0 نشان داد. همچنین آنالیز حساسیت انجام شده بر روی داده های ورودی به مدل نشان داد کربن آلی بیشترین و pH کمترین همبستگی را با ظرفیت تبادل کاتیونی دارند. با توجه به نتایج این مطالعه استفاده از شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین ظرفیت تبادل کاتیونی خاک به خوبی امکان پذیر است و می تواند با کارایی مناسب در جهت سهولت در اندازه گیری و صرفه جویی در زمان و هزینه ها به کار گرفته شود.
    کلیدواژگان: خصوصیات زود یافت، شبکه ی عصبی مصنوعی، MLP، RBF، مدل عصبی، فازی تطبیقی (ANFIS)
  • حسین بشارتی*، هوشنگ خسروی، کاظم خاوازی، عبدالحسین ضیاییان، کامران میرزاشاهی، جلال قادری، حمیدرضا ذبیحی، مهرزاد مستشاری، آرش صباح، ناصر رشیدی صفحات 393-403
    به علت شرایط اقلیمی و مواد مادری تشکیل دهنده خاک ها، pH بیشتر خاک های کشاورزی ایران در محدوده قلیایی است، تحت این شرایط حلالیت بیشتر عناصر غذایی کم بوده و جذب آنها توسط گیاه تامین کننده نیاز گیاه نیست. اکسیداسیون گوگرد و تولید اسید سولفوریک یکی از راهکارهایی است که همواره مورد توجه محققین بوده است. طیف وسیعی از ریزجانداران خاکزی از جمله مهمترین آنها یعنی باکتری های جنس تیوباسیلوس قادر به اکسایش گوگرد و در نتیجه کاهش pH موضعی خاک هستند. در این پژوهش، تاثیر مصرف گوگرد و مایه تلقیح باکتری های تیوباسیلوس بر برخی خواص شیمیایی خاک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در مزارع تحقیقاتی استان های فارس، خراسان رضوی، خوزستان، کرمان (کرمان و جیرفت)، کرمانشاه و قزوین انجام شد. فاکتورها شامل مصرف گوگرد (500، 1000 و 2000 کیلوگرم در هکتار) به همراه تیوباسیلوس (10، 20 و 40 کیلوگرمدر هکتار) و مصرف کود سوپر فسفات تریپل (100درصد و 65 درصد مقدار توصیه بر اساس آزمون خاک) بود. آزمون در دو حالت با و بدون حضور گیاه انجام گرفت. نتایج نشان داد که در اکثر مناطق مورد آزمایش، فسفر قابل جذب خاک در تیمار گوگردی و فسفر در مقایسه با تیمار شاهد بطور معنی داری افزایش یافت. تغییرات pH و نیز غلظت عناصر کم مصرف خاک اگرچه در مناطق مختلف مورد آزمایش ثبت گردید ولی این تغییرات بدلیل آهک و ظرفیت بافری بالای خاک معنی دار و قابل توجه نبود. در مجموع مصرف حدود نیم تا یک تن گوگرد عنصری به همراه 10 تا 20 کیلوگرم مایه تلقیح تیوباسیلوس به عنوان اکسید کننده گوگرد به همراه کود سوپر فسفات تریپل، به عنوان بهترین تیمار، از نتایج این پژوهش محسوب می شود. با توجه به نتایج این پژوهش، مصرف مقدار 2 تن گوگرد در هکتار یا بیشتر توصیه نمی شود، زیرا در مقایسه با سطح یک تن در هکتار، نه تنها تاثیر بیشتری بر کاهش pH و افزایش قابلیت جذب عناصر ندارد، بلکه موجب افزایش قابلیت هدایت الکتریکی نیز خواهد شد.
    کلیدواژگان: آهک، آهن، تیوباسیلوس، روی، فسفر
  • حمیدرضا مشایخی، امیر حسین حسین بقایی *، مسعود گماریان صفحات 405-417
    آلودگی خاک به کادمیم می تواند سبب کاهش تولیدات گیاهی و افزایش خطر استفاده از محصولات گیاهی آلوده به این فلز توسط انسان و حیوانات شود. این پژوهش با هدف بررسی اثر کی لیت EDTA بر میزان جذب کادمیوم در گل همیشه بهار(Calendula officinalis L.) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد مقادیر 0(Co)، 25 (C25) و 50 (C50) مگاگرم در هکتار کود گاوی در یک خاک آلوده به کادمیوم با مقادیر 0(Cd0)، 5 (Cd5) و 10 (Cd10) میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک و همچنین کاربرد دو سطح کی لیت EDTA در غلظت های 0(E0) و 5/2 (E2.5) میلی مول بر کیلوگرم خاک بود. کاربرد 5/2 میلی مول کی لیت EDTA در خاک تیمار شده با 25 و 50 مگاگرم در هکتار کود گاوی و آلوده به 10 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم به ترتیب باعث افزایش 25% و 41 درصدی در جذب کادمیوم شاخساره گیاه شد، همچنین کاربرد 5/2 میلی مول کی لیت EDTA باعث افزایش فاکتور انباشت زیستی کادمیوم ریشه و شاخساره گیاه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که که کاربرد 5/2 میلی مول کی لیت EDTA توانست با افزایش قابلیت دسترسی کادمیوم در خاک نقش مهمی در افزایش پالایش کادمیوم در خاک تیمار شده با مواد آلی داشته باشد.
    کلیدواژگان: قابلیت دسترسی کادمیوم، پالایش کادمیوم، مواد آلی، انباشت زیستی
  • افروز تقی زاده قصاب، آزاده صفادوست *، محمدرضا مصدقی صفحات 419-430
    در بسیاری از کشورهای خشک و نیمه خشک، جمعیت در حال ازدیاد و نیاز به افزایش تولید مواد غذایی مدیران را به در نظر گرفتن هرگونه منبع آب برای رشد و توسعه بیشتر مجبور می کند. کیفیت آب آبیاری می تواند ویژگی های فیزیکی، شیمیای و بیولوژیکی خاک را تغییر دهد. در این پژوهش اثر بافت خاک، شوری و سدیمی بودن آب بر برخی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی خاک بررسی شد. دو خاک با بافت لوم رسی و لوم شنی با 12 نوع آب با کیفیت متفاوت، ترکیبی از چهار سطح شوری (EC) شامل 2/0، 1، 6 و 10 دسی زیمنس بر متر و سه سطح سدیمی بودن (نسبت جذب سدیم، SAR) شامل 1، 5 و 12، برای پنج بار تر و خشک شدند. حدود پایایی و شاخص های خمیرایی و تردی، رس قابل پراکنش و رطوبت بهینه در آزمون تراکم پروکتور اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی ویژگی های اندازه گیری شده را بطور معنی داری تحت تاثیر قرار دادند که نشان دهنده تاثیر آب بر ریزساختمان و در نتیجه بر ویژگی های مکانیکی خاک می باشد. تاثیر شوری و سدیمی بودن آب در خاک لوم رسی بیشتر از خاک لوم شنی مشاهده شد. در خاک لوم شنی، به علت وجود رس کم، تغییرات معنی داری در مورد حدود پایایی مشاهده نشد، در حالی که در خاک لوم رسی این تغییرات بارز و مشخص بود. برای هر تیمار شوری، افزایش SAR آب سبب افزایش شاخص خمیرایی و کاهش شاخص تردی گردید، که هر دو از عوامل ایجاد کننده خاک ورزی نامطلوب می باشند. افزایش کلسیم در هر تیمار SAR، سبب کاهش میزان رس قابل پراکنش و افزایش رطوبت بهینه آزمون پروکتور گردید.
    کلیدواژگان: حدود پایایی، سدیمی شدن، کیفیت آب، ویژگی های فیزیکی خاک، نسبت جذب سدیم
  • ابوالفضل معینی*، علیرضا صیامی صفحات 421-452
    یکی از ویژگی های واضح خاک ها رنگ آن می باشد که معمولا ارتباط زیادی با خصوصیات خاک دارد و برای بررسی تکامل خاک و اراضی، توالی های زمانی خاک می توان مورد استفاده قرار گیرد. به منظور بررسی رابطه سن و رنگ خاک در پادگانه های حوزه آبخیز طالقان، پس از مطالعات اولیه و تهیه نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی و مشخص شدن مرز پادگانه ها، در مجموع سیزده پروفیل شاهد در پادگانه ها حفر، تشریح و سپس رنگ خاک به روش هلمز کمی شد. برای آزمایش سن سنجی با روش تهییج حرارتی (گرمالیان)، به منظور نور ندیدن نمونه ها ، نمونه برداری در شب انجام و در کیسه های مخصوص چند لایه قرار داده شد. سپس در آزمایشگاه، زیر نور قرمز با روش ریز دانه آماده گردید و با روش احیاء و افزایشی اندازه گیری شد. در نهایت نیز آزمایش های فیزیکوشیمیایی بر روی نمونه های خاک صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که سن خاک ها ممکن است از 4650 سال تا 100000 سال متغیر باشد. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش سن در پادگانه های طالقان از بخش پائینی به پادگانه بالایی، درصد کربن آلی و رس خاک در بعضی از خاک ها افزایش می یابند و بین پادگانه های مختلف از نظر درصد رس در سطح 5 درصد، اختلاف معنی داری وجود دارد. پادگانه طالقان با اقلیم نیمه خشک و فراوانی کربنات کلسیم در پروفیل خاک تحت گذشت زمان، تغییراتی در بافت خود داشته است و افزایش نسبی میزان رس و کربن آلی با افزایش سن از پایین ترین پادگانه به بالاترین پادگانه، تاثیر قابل توجهی در میل نمودن رنگ خاک به قرمزی و افزایش امتیاز رنگ خاک داشته است. در نهایت، نتایج نشان داد که بین سن و رنگ خاک با ضریب تبیین 98/0 رابطه وجود داشته است. برای تایید سن خاک ها در پادگانه های مذکور روش های دیگری نظیر لومینسنس نوری، روش کربن، روش رادیو اکتیو و غیره نیز پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: سن سنجی خاک، روش هلمز، روش تهییج حرارتی
  • احسان اللهاللهقاسمی، امیر فتوت*، رضا خراسانی، حجت امامی صفحات 431-439
    خاک از جمله پیچیده ترین بخش های محیط زیست است که سلامت اکوسیستم ها تا حد زیادی به کیفیت آن بستگی دارد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تفاوت های رفتاری فلزات سنگین سرب و روی در حضور مواد هیومیکی انجام شد. به این منظور آزمایشات به صورت پیمانه ای شامل سطوح فلز سنگین (روی و سرب)، غلظت های اولیه (0، 250، 500، 1000، 1500 و 2000 میلی گرم بر لیتر) در حضور و عدم حضور فولویک اسید در قالب یک طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل انجام گرفت. نتایج نشان داد که در عدم حضور فولویک اسید جذب سرب بیشتر از روی بود و همچنین در حضور فولویک اسید، جذب سرب و روی به طور معنادار (p<0.05) به ترتیب افزایش و کاهش یافت. با استفاده از اطلاعات بدست آمده از همدمای فروندلیچ تخمین زده شد که فرایند جذب، احتمالا شیمیایی بوده و با توجه به اینکه داده های آزمایشی به طور مناسب با همدمای فروندلیچ برازش یافتند، انرژی پیوند جذب به طور یکنواخت توزیع شده است.
    کلیدواژگان: فلزات سنگین، مواد هیومیکی، همدمای فروندلیچ
  • مهدی امیرپور رباط *، مهدی شرفاء صفحات 453-462
    کمبود ذخیره آب قابل استفاده برای گیاه در خاک های شنی، بزرگ ترین مانع غیر زنده رشد پایدار گیاه است. آبیاری تکمیلی بدون عملیات حفاظت آب در خاک، وقت گیر بوده و نیاز به آموزش های اضافی دارد. لذا استفاده از تکنولوژی های جدید برای استفاده بهینه از آب ضرورری می باشد. فناوری نگهداری آب زیر سطحی (SWRT) یک روش جدید است که باعث بهبود نگهداری آب در خاک های شنی می شود. این تحقیق به منظور بررسی اثر عمق کارگذاریSWRT، مالچ سطحی و کیفیت آب آبیاری بر ارتفاع و عملکرد ذرت در منطقه کرمان انجام شد. این مطالعه به صورت طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در قالب آزمایش فاکتوریل با سه تیمار شامل:(1) عمق کارگذاری غشاء نگهدارنده آب (عدم کارگذاری، کارگذاری در عمق 40، 60 و متناوب 40 و 60 سانتی متری)، (2) مالچ سطحی کاه و کلش (عدم کاربرد مالچ و کاربرد 4 تن در هکتار مالچ) و (3) شوری آب آبیاری (قابلیت هدایت الکتریکی 5/1 و 5/3 دسی زیمنس بر متر) با سه تکرار بود. تمامی قطعات آزمایشی در خردادماه 1392 و 1394 تحت کشت ذرت قرار گرفتند. ارتفاع ذرت در پایان زمان رشد و وزن هزار دانه و عملکرد ذرت پس از برداشت محصول در آبان ماه هر سال اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کارگذاری غشاء های نگهدارنده آب در منطقه ریشه سبب افزایش معنی دار رشد و عملکرد ذرت در خاک شنی شد. بیشترین ارتفاع و عملکرد ذرت در تیمار کارگذاری غشاء در عمق 60 سانتی متر بدست آمد. همچنین براساس نتایج بدست آمده اضافه نمودن مالچ کاه و کلش نیز سبب افزایش تاثیر غشاء های نگهدارنده آب بر عملکرد ذرت (89/33 درصد) شد و با افزایش شوری آب آبیاری عملکرد 7/33%، وزن هزار دانه 13/29%و ارتفاع بوته ذرت 35/15 درصد کاهش یافت.
    کلیدواژگان: عمق کارگذاری غشاء نگهدارنده آب، مالچ کاه و کلش، کیفیت آب آبیاری، آب شور
  • مهدی زنگی آبادی*، منوچهر گرجی، سعید غالبی، محمدرضا رمضانی مقدم صفحات 463-471
    توزیع اندازه خلل و فرج خاک از عوامل مهم تاثیرگذار در کیفیت فیزیکی آن و نشان دهنده نوع مدیریت خاک می باشد. انرژی انتگرالی آب بیان گر مقدار انرژی مورد نیاز گیاه برای جذب واحد وزن آب خاک در یک دامنه رطوبتی مشخص است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر شاخص های موقعیت و شکل منحنی توزیع اندازه خلل و فرج خاک بر میزان انرژی انتگرالی آب در دامنه های مختلف رطوبتی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در استان خراسان رضوی انجام شد. در این مطالعه پس از انجام نمونه برداری های لازم از خاک 30 نقطه ایستگاه و انجام اندازه گیری های آزمایشگاهی و صحرایی، ضرایب منحنی مشخصه رطوبت خاک، شاخص های منحنی توزیع اندازه خلل و فرج، آب قابل استفاده گیاه، دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت، گنجایش انتگرالی آب و انرژی انتگرالی آب در دامنه های مختلف رطوبتی محاسبه و در نهایت روابط آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش قطر خلل و فرج و کاهش تنوع اندازه آنها و همچنین تمایل منحنی توزیع اندازه خلل و فرج خاک به بلندتر بودن در مرکز و کشیده تر بودن آن در دو انتهای منحنی نسبت به حالت لوگ نرمال می تواند منجر به کاهش انرژی انتگرالی آب و افزایش سهولت جذب آب توسط گیاه در دامنه های مختلف رطوبتی گردد.
    کلیدواژگان: بافت خاک، جذب آب توسط گیاه، گنجایش انتگرالی آب، منحنی مشخصه رطوبت خاک
|
  • M. Parvin, A. H. Ziaeyan *, M. Dastfal Pages 329-338
    In order to investigate the effects of mycorrhiza, potassium, and manure application on the yield and quality of pomegranate fruits, in 2014, an experiment were conducted in a randomized complete block design as factorial with 12 treatments and three replicates. Experimental factors included combinations of two levels of mycorrhiza (0 and 500 g.tree-1), three levels of sheep manure (0, 10, and 20 kg per tree) and two levels of potassium (0 and 500 g K2O.tree-1). The measured traits included yield per tree, contents of carbohydrate, brix, and phenolic acids (sinapic acid, gallic acid, catechin, rutin and ascorbic acid) in the pomegranate fruits. The results showed that the main effects of potassium, mycorrhizae and manure were significant (P
    Keywords: Manure, Mycorrhizal fungi, Phenolic acids, Potassium sulfate
  • K. Mirzashahi *, F. Nourgholipour Pages 339-351
    This study was conducted to determine the effect of phosphorus fertilization on the grain yield and phosphorus efficiency in different canola cultivars during 2010-2012, at Research Center and Agricultural and Education and Natural Resources Research and Education Center of Ssafiabad, Dezful, Iran. The experiment was arranged as factorial in a randomized complete block design with three replications. The first factor consisted of five phosphorus (Pp) levels (0, 16, 32, 49, and 61 kg.ha-1) and the second factor consisted of three cultivars (Hyola 401, RGS 300, and Sarigol). The result showed that the main effect of phosphorus and cultivars on yields of grain, straw, oil, and phosphorus uptake were significant. The highest of grain and oil yields (2856 and 1128 kg.ha-1, respectively) was were obtained from application of 16 kg P per ha-1 (2856 and 1128 kg -1,respectively). Also, Hyola 401 cultivar had the highest grain and oil yields (2891 and 1137 kg. ha-1, respectively).Phosphorus application led to significant decrease in the phosphorus efficiency indices. Significant differences among the cultivars in terms of performance measurement indicators was were not observed, except indicator of response to fertilizer, so thatwhile the Hyola 401 had the highest response to fertilizer compared to the other cultivars. According to the results of this study, and with regardingconsidering economical analysis, application of 16 kg Pp per ha-1 and Hyola 401 cultivar is recommended.
    Keywords: Economic analysis, Oil, Plant nutrition
  • S. S. Ghoreishiasl, H. Zahedi, Y. Sharghi, S. A. M. Modarres Sanavy *, M. Moradi Ghahderijani Pages 353-361
    One of the main reasons of crop yield reduction in Iran is salt stress and providing proper strategies is necessary for mitigating the effect of this stress. So, a factorial experiment was conducted to improve the salt stress damages on two canola varieties in a randomized complete block design with three replications at the Research Greenhouse of Agricultural Faculty of Tarbiat Modares University. Treatments included 3 levels of control, moderate, and severe salt stress (0.4, 5 and 10 dS m-1), calcium silicate at two rates (0 and 8 kg ha-1), two levels of zeolite (control and 8 ton ha-1) and two varieties, namely, Zarfam and Sarigol. Results showed that application of zeolite increased Zarfam yield in soil with a light texture and had no significant effect on Sarigol. Under moderate salinity, zeolite, and calcium silicate treatment, Zarfam produced higher oil percentage (more than 57%) compared to Sarigol at severe stress and without application of zeolite and calcium silicate. Also, Sarigol in the treatment with no salinity stress and zeolite and only application of calcium silicate had the highest oil yield while the lowest oil yield (60 percent lower) was obtained at severe stress, application of zeolite and without application of calcium silicate . In the treatment with moderate salinity and non-application of zeolite and calcium silicate, Zarfam had the highest SPAD, while Sarigol, under moderate stress, application of calcium silicate and without application of zeolite, had the lowest SPAD (more than 32% difference). Generally, salt stress reduced yield and yield components of both varieties and application of zeolite and calcium silicate decreased the damages of salt stress in some traits. Besides, Zarfam showed better response to the calcium silicate and this treatment was more effective in comparison with zeolite in both canola varieties.
    Keywords: Sarigol cultivar, yield, yield components, Zarfam cultivar
  • M. R. Pahlavan Rad *, A. A. Moghadam, K. K. D. Dahmardeh, G. A. Keykha, N. Davatgar, M. M. Tehrani Pages 363-373
    Soil maps are the major source of information for land management, natural resources, and environment. Soil salinity is one of the most important factors limiting crop production in Sistan plain. In this research, geostatistical and random forest methods were compared to produce soil salinity maps. Preparation of accurate maps for soil salinity conditions is of great help in proper management of lands in this area. For this purpose, 460 composite soil samples were collected from 0-30 cm depth in 41000 ha of Zahak region of Sistan plain, using 750 m grid network. Then, the electrical conductivity of saturation paste was measured. Afterwards, 361 samples were used for training and 99 for testing. In the geostatistical model, different semi-variogram including circular, spherical, exponential, and Gaussian and different interpolation methods including inverse distance weighting, ordinary kriging, simple kriging, universal kriging and co-kriging were fitted and the best models were selected. In random forest model, digital soil mapping technique was used and environmental covariates were derived from digital elevation model (DEM) map and A Landsat 8 ETM image. The results of geostatistical method showed that soil salinity had a medium spatial correlation in the study area and the best semi-variogram and interpolation model were spherical and ordinary kriging, respectively. In random forest model, aspect, NDVI, and NDSI were the most important covariate in predicting soil salinity. The results Root Mean Square Error and Mean Error for the training and testing data showed that random forest method was slightly better than geostatistics. The use of other covariates such as land use and soil series maps can increase accuracy of the maps based on random forest methods, thereby improving decision-making. Using other environmental covariates that were not used in this study such as land unit and soil series map can also improve the accuracy of the map.
    Keywords: Flat land, Digital soil mapping, Geostatistics
  • A. Bazoobandi, H. Ghorbani *, S. Emamgholizadeh, S. Emamgholizadeh Pages 375-391
    Cation exchange capacity (CEC) is one of the most important characteristics of soils in relation to nutrient elements and water storage in the soil, as well as soil pollution management. CEC measurement is difficult and time-consuming. So, estimating it by use of soil readily available properties is good. In this study, intelligent model was employed and the parameters used were the physical and chemical properties of the soil such as particle size distribution, organic carbon, clay and sands content, phosphorus, nitrogen, PH and EC. The methods of artificial neural network (MLP), (RBF) and Adaptive-network-based fuzzy inference system (ANFIS) were used to assess CEC. Then, the ability of this method to predict CEC was investigated by using 250 soil samples in two groups: 80 percent for training and 20 percent for validation. To determine the accuracy of the model prediction of CEC, statistical indices including Mean Absolute Error (MAE), the coefficient of determination (R2), and Root Mean Square error (RMSE) were evaluated. The results showed higher efficiency of artificial neural network MLP compared to the other models with the values of MAE, RMSE, R2equal to 1.79, 2.54, and 0.8, respectively1. The sensitivity analysis performed on the input data to the model showed that organic carbon and the pH had the highest and lowest correlation with the cation exchange capacity. The results show that use of artificial neural network to estimate the soil cation exchange capacity is possible and can be used to facilitate the measurement, lower economic cost, and save time.
    Keywords: Adaptive-network-based fuzzy inference system, ANFIS, Artificial Neural Network, MLP, Readily available properties, RBF, Neuro-fuzzy model
  • H. Besharati *, H. Khosravi, K. Khavazi, A. Ziaeian, K. Mirzashahi, J. Ghaderi, H. R. Zabihi, M. Mostashari, A. Sabah, N. Rashidi Pages 393-403
    There are problems in solubility and bioavailability of nutrient elements in soils of Iran because of parent materials and climate. Sulfur oxidation and sulfuric acid production is one of the strategies for overcoming this problem. Many soil microorganisms including Thiobacillus are capable of oxidizing sulfur and thereby decreasing soil pH. In the present study, the effect of sulfur and Thiobacillus was studied for evaluation of some chemical soil characteristics in a factorial randomized complete block design in research fields of provinces of Khorasan Razavi, Fars, Kermanshah, Khuzestan, Qazvin and Kerman (Kerman and Jiroft). The factors including sulfur at levels of 500, 1000, and 2000 kg.ha-1, Thiobacillus at levels of 10, 20, and 40 kg.ha-1 and triple super phosphate fertilizer based on soil testing and 65% of this recommended rate. The experiment was performed both with and without plant. The results showed that the available phosphorous in soil increased significantly in many regions. The amount of sulfur exceeding 2000 kg caused increase in EC in some regions, therefore, we do not recommended sulfur application over 2000 kg.ha-1. The best treatment for this research was application of 500 to 1000 kg sulfur with combination of 10 to 20 kg Thiobacillus and triple super phosphate.According to the results of this study, application of 2000 kg.ha-1 or more sulfur is not recommended, since compared with 1000 kg.ha-1 , it does not only cause soil pH reduction and increase the availability of the elements, but also increases the electrical conductivity.
    Keywords: Lime, Iron, Zinc, Thiobacillus, Phosphorous
  • H. R. Mashayekhi, A. H. Baghaie *, M. Gomarian Pages 405-417
    Any cadmium (Cd) contaminated soil might cause reduction in plants’ yield and increase the hazard of Cd-contaminated plants consumption by both human and animals. The research aimed to investigate the effect of EDTA chelate on Cd uptake in pot marigold (Calendula officinalis L.). A factorial experiment using randomized complete blocks was used in three replications. Treatments included application of 0(C0), 25(C25), and 50(C50) Mg ha-1 cow manure in a Cd polluted soil [ 0(Cd0), 5(Cd5), and 10 (Cd10) mg Cd kg -1 soil] and two rates of EDTA chelate (0 and 2.5 mmol kg-1 soil). Applying 2.5 mmol EDTA chelate caused significant increase in shoot Cd uptake by 21% and 25% in a Cd polluted soil (10 mg Cd kg -1 soil) treated with 25 and 50 Mg ha-1 cow manure, respectively. Also, addition of 2.5 mmol EDTA chelate caused an increase in the root and shoot bio-concentration factor. The results of this experiment showed that applying 2.5 mmol EDTA would increase the Cd availability, which could be considered as a factor that plays an important role in Cd remediation in soils treated with organic amendments.
    Keywords: Bio-concentration, Cadmium availability, Cd remediation, Organic amendments
  • A. Taghizadeh Ghassab, A. Safadoust *, M. R. Mosaddeghi Pages 419-430
    In many arid and semi-arid countries, population growth and the need for increased food production are forcing the management planners to consider all sources of water to achieve further development. Water quality could affect soil physical, chemical, and biological properties. A laboratory experiment was carried out to study the effect of soil texture and salinity and sodicity of water on some physical and mechanical properties of the soil. Two soils with sandy loam and clay loam textures were treated with twelve waters with different qualities, i.e. combinations of four levels of salinity (EC) including 0.2, 1, 6, and 10 dS m-1 and three levels of sodicity (SARs of 1, 5, and 12), and were subjected to wetting and drying for five times. The consistency limits, plastic and friability indices, dispersible clay and optimum water content in Proctor compaction test were determined. The significant effects of treatments on the determined soil properties suggested that water quality altered the soil microstructure. Effects of salinity and sodicity on clay loam soil were more than sandy loam soil. Unlike the clay loam soil, in the sandy loam soil, the consistency limits did not significantly change as a result of low clay content. At each salinity treatment, the higher the SAR of water, the greater was the impact on soil microstructure; as the plasticity index was increased and friability index was decreased, both might result in undesirable tillage operations. Increase in the calcium concentration at each SAR treatment reduced the dispersible clay and increased Proctor test optimum water content.
    Keywords: Consistency limits, Water quality, SAR, Proctor test, Soil microstructure
  • A. Moeini *, A. Siami Pages 421-452
    Color is one of the fundamental properties of soils that is strongly correlated with other soil characteristics and can be used for investigating soil and land development and chronosequences. To investigate the relationship between soil age and color in the Taleghan area, after primary studies and provision of geological and topographic maps and specifying terrace's boundaries, a total of 13 control profiles were dug and described on the terraces. Then, soil color was quantified with Helms method. For thermoluminsence, dating we collected samples at night and put them in special bags which were sealed to prevent light exposure. In the laboratory under red light TL, samples were prepared for dating using fine grain method and were analyzed using the combined additive and regenerative method. At the end, physico-chemical tests were conducted on the soil samples. Findings of this study showed that the age of soils may vary from 4,650 years to 100,000 years. Also, the results of this research show that the percentages of organic carbon and clay in some soils increase with the increase in the age of the Taleghan terrace. Starting from the lower part towards the upper part, there was a significant difference (p
    Keywords: Soil dating, Helms method, Thermoluminsence, Hue
  • E. Ghasemi, A. Fotovat *, R. Khorasani, H. Emami Pages 431-439
    Soil is one of the most complex parts of environment that ecosystems health greatly depends on its quality. This study aimed to investigate the behavioral differences of Zn and Pb in the presence of humic substances. An experiment was conducted to measure levels of heavy metals (Zn and Pb), 6 levels of initial concentrations (0, 250, 500, 1000, 1500, 2000 mg L-1) in the presence and absence of fulvic acid in a completely randomized design with factorial arrangement. The results showed that, in the absence of fulvic acid, Pb adsorption was greater than Zn, whileits presence significantly (p
    Keywords: Heavy metals, Humic substance, Freundlich isotherm
  • M. Amirpour Robat *, M. Shrafa Pages 453-462
    Soil water deficits and associated plant water stresses comprise the greatest abiotic hindrance to sustainable plant growth. Supplemental irrigation without water conservation prac­tices is time consuming, and requires additional training. Thus, using new technologies is necessary for optimum water use efficiency. Subsurface water retention technology (SWRT) is a new method which improves characteristics of highly permeable sandy soils. Therefore, this study was established to investigate the effect of the SWRT, mulch, and water quality on height, 1000 grain weight, and yield of maize in an arid region of Kerman, Iran. This field study was performed in a complete randomized block design and factorial arrangement with three treatments: i) depths of polyethylene membrane sheets (without membrane installation, membrane installation at depths of 40, 60, and alternately 40 and 60 cm), ii) application of surface straw mulch (0 and 4 t.ha-1), and iii) irrigation by saline water (1.5 and 3.5 dS.m-1). All treatment plots were put under maize cultivation in June 2013 and 2015. The height of corn at the end of growth and 1000 grain weight and yield were measured after harvest in November each year. Results demonstrated that installing SWRT membranes below plant root zones substantially increased corn growth and production in the sandy soil. The maximum height and yield of corn were observed in the treatment with membrane depth at 60 cm. Based on the results of this research, application of mulch caused increase in yield (33.89 %) in SWRT treatment, while the increase in water salinity level decreased 1000 grain weight (29.13 %), height (15.35%), and yield of corn (33.7%).
    Keywords: Irrigation water quality, Straw mulch, Saline water
  • M. Zangiabadi *, M. Gorji, S. Ghalebi, M. R. Ramezani Moghaddam Pages 463-471
    Soil pore size distribution (SPSD) is one of the most important soil physical quality indices which reflect soil inherent characteristics and its management system. The soil water integral energy (EI) is an index that represents the amount of energy needed to uptake a mass unit of soil water by plants. In this research, we studied the effects of SPSD curves location and shape parameters on EI index of different soil water ranges in medium to coarse-textured soilsof Torogh Agricultural and Natural Resources Research and Education Station in Khorasan-Razavi province. Thirty points with different soil textures and organic carbon contents were selected. After conducting required laboratory and field measurements using standard methods, the soil moisture release curve (SMRC) parameters, the SPSD curve parameters, plant available water (PAW) and least limiting water range (LLWR) which were measured in matric heads of 100 and 330 cm for the field capacity, integral water capacity (IWC) and EI of the mentioned soil water ranges were calculated and the relationships between the SPSD curve location and shape parameters and EI values (for PAW100, PAW330, LLWR100, LLWR330 and IWC) were statistically analyzed. The results showed that, in medium to coarse-textured soils, increasing the equivalent pore diameter and reducing the diversity of soil pore sizes along with the tendency of the SPSD curves to be more peaked in the center and more tailed at the two ends compared with lognormal distribution could lead to lower EI and easier uptake of water by plants in different soil water ranges.
    Keywords: Integral water capacity, Plant water uptake, Soil moisture release curve, Soil texture