فصلنامه یافته
سال هفتم شماره 1 (پیاپی 19، بهار 1384)

آلکالویید استروییدهای مجزا شده از گونه های گیاهی متعدد به علت خواص فارماکولوژیک متنوع توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. در این تحقیق هدف بر این بوده است تا اثرات آلکالویید استروییدهای مجزا شده از برگ زیتون بر ایسکمی مغزی در رت بررسی شود.
در این مطالعه آزمایشی 48 رت نژاد ویستار به شش گروه 8 تایی تقسیم شدند و ایسکمی مغزی به وسیله مسدود کردن شریان های کاروتید و مهره ای دو طرف به مدت 10 دقیقه ایجاد شد و سپس به مدت 5 روز بعد از باز شدن شریان ها مورد بررسی قرار گرفتند.
تزریق داخل وریدی آلکالویید استروییدها (1.5، 1، 0.5 mg/kg) اندکس سکته را کاهش، دامنه الکتروانسفالوگرام (EEG) را افزایش و غلظت لیپید پراکسیداز (LPO) و محتوی کلسیم قشر مغز را به روش وابسته به دوز کاهش دادند؛ اما هیچ تفاوت معنی داری در غلظت سدیم و محتوی آب قشر مغز مشاهده نشد.
این نتایج نشان می دهند که آلکالویید استروییدهای مجزا شده از برگ زیتون اثرات محافظتی روی آسیب ایسکمی مغزی – خون رسانی مجدد در رت دارند و مکانیسم آن ممکن است با کاهش دادن تجمع کلسیم و پراکسیداسیون لیپیدها ارتباط داشته باشد.

چاقی مفرط دارای عوارض زیادی از جمله مشکلات جسمی، اجتماعی و روانی است و شیوع آن در جامعه رو به افزایش است. چاقی مفرط یکی از علل مرگ و میر زودرس است. برای درمان چاقی مفرط روش های مختلف طبی و جراحی با نتایج متفاوت وجود دارد.
در این مطالعه اثرات و نتایج درمان چاقی مفرط به روش کوچک کردن حجم معده با باند قابل تنظیم از طریق لاپاراسکوپی بررسی شده است.
این تحقیق یک مطالعه مداخله ای آینده نگر بود که روی بیماران مبتلا به چاقی مفرطBMI>40) و یا BMI>35 همراه با عوارض) که فاقد بیماری هیپوتیروییدی، هیپرکورتیزولیسم و بیماری شناخته شده روانی بوده اند انجام شد. تعداد بیماران 32 بیمار (27 زن و 5 مرد) با متوسط سن 34 سال (بین 21 تا 56 سال) بود. متوسط وزن بیماران قبل از عمل 117 کیلو گرم (بین 92 تا 159 کیلوگرم) و متوسط شاخص توده بدنی (BMI) بیماران قبل از عمل 43.4 کیلوگرم/ مترمربع (بین 34 تا 56) بوده است. متوسط دوره پیگیری بیماران پس از عمل 12 ماه (بین 6 تا 18 ماه) می باشد.
متوسط کاهش وزن اضافی بیماران سه ماه بعد از عمل 29% (بین 8 تا 62%) شش ماه بعد از عمل 46% (بین 18 تا 90%) نه ماه بعد از عمل 60% (بین 26 تا 92%) و یک سال بعد از عمل 75% (بین 36 تا 98%) بوده است (P<0.001). متوسط زمان عمل جراحی 55 دقیقه (بین 25 تا 125 دقیقه) و متوسط زمان بستری در بیمارستان 24 ساعت (بین 12 تا72 ساعت) بود. تهوع، استفراغ و ریزش مو شایع ترین عارضه زودرس پس از عمل بود که در 12 بیمار (38%) دیده شد. از عوارض دیررس عفونت پورت در 2 بیمار (6.3%) عفونت باند در یک بیمار (3.2%) و جای گذاری اشتباه باند در 1بیمار رخ داد. در یک بیمار به علت آناتومی غیر طبیعی و عمل جراحی هم زمان جراحی به نوع باز تبدیل شد. مرگ و میر در این مطالعه وجود نداشت.
با وجود این که این مطالعه جز اولین تجارب در درمان چاقی مفرط به روش کوچک کردن حجم معده با باند قابل تنظیم از طریق لاپاراسکوپی بود؛ ولی نتایج بسیار خوبی در کاهش وزن بیماران با حداقل عوارض به دست آمد. در این مطالعه بیماران در مقایسه با سایر مطالعات، کاهش وزن بیشتر و سریعتری داشته اند که شاید علت آن مربوط به نحوه تغذیه بیماران ایرانی باشد و لذا نیاز به مطالعات تکمیلی بیشتری در این زمینه وجود دارد.
جراحی به روش کوچک کردن حجم معده با باند قابل تنظیم یک روش موثر و کم خطر در درمان چاقی مفرط است.

بروسلوزیس بیماری بومی ایران و مشترک بین انسان و دام است. از آن جایی که تشخیص سریع، درمان به موقع و پیگیری درمان اهمیت دارد. انتخاب و انجام آزمایش حساس و اختصاصی و تشخیص و درمان به موقع برای حل این مشکل اساسی ضروری است. هدف از انجام این مطالعه، مقایسه آزمون رایج سولوژیت موجود در آزمایشگاه های تشخیص طبی با آزمون استاندارد الایزا بود.
در این مطالعه مقایسه ای 176فرد مشکوک به بیماری بروسلوزیس پس از معاینه توسط پزشک متخصص به صورت مستمر به آزمایشگاه ارجاع داده شدند. برای همه بیماران آزمایش های معمول تشخیص تب مالت شامل رایت سریع، رایت لوله ای استاندارد، کمبس رایت و آزمون انتخابی و استاندارد کمی الایزا انجام شد.
از 176 فرد مطالعه شده 92 نفر (52.27%) مرد و 84 نفر (47.73%) زن بودند. از 176نفر فوق با روش های رایت سریع، رایت لوله ای استاندارد، کمبس رایت، الایزا توتال به ترتیب 45 نفر (25.57%)، 49 نفر (27.84%)، 58 نفر (32.95%)، 72 نفر (40.91%)، مثبت نشان دادند. محدوده سنی افراد بین 15 الی 65 سال بود. از نظر توزیع محل جغرافیایی 72.4% مراجعین، روستایی و 27.6% را ساکنین شهری بودند. حساسیت و آزمون های فوق در مقایسه با الایزاتوتال به ترتیب 62.5، 68 و 80 درصد، و ویژگی همه 100% بود.
آزمون الایزا در مقایسه با سایر آزمون های رایج بالاترین قدرت تشخیص را داراست. بعد از الایزا به ترتیب آزمون کمبس رایت، رایت لوله ای استاندارد و رایت سریع بیشترین قدرت تشخیصی را دارند. با استفاده از نتایج این طرح از بین روش های سرولوژیک آزمون الایزا به دلیل سنجش کمی و تعیین کلاس آنتی بادی و مرحله بیماری به عنوان آزمون استاندارد و انتخابی توصیه می شود.

بیماری عروق کرونر از شایع ترین و مهم ترین علل مرگ در جهان است. زمینه ساز اصلی بیماری، آترواسکلروز عروق کرونر است. این بیماری عروق کرونر دارای طیف وسیعی است که در یک سر طیف ایسکمی بدون علامت و در سر دیگر طیف، مرگ ناگهانی است. هدف این مطالعه بررسی تفاوت ها و مقایسه تغییرات اجزای c3 و c4 کمپلمان در این دو بیماری است. تا شاید بتوان از این اجزا به عنوان شاخص هایی برای تعیین پیش آگهی و عوارض حاد آن ها استفاده نمود.
در این مطالعه مقطعی 30 بیماراز هر گروه بیماران دچار انفارکتوس حاد قلبی و آنژین صدری ناپایدار که در بخش مراقبت های ویژه قلبی بستری شده بودند. با 30 فرد سالم داوطلب به عنوان گروه کنترل مقایسه شدند، یافته های بالینی و آزمایشگاهی در زمان بستری، 12 ساعت، 24 ساعت و 48 ساعت بعد جمع آوری شد.
از همه بیماران نوار قلب در بدو ورود و روزانه گرفته شد، اکوکاردیوگرافی به عمل آمد و از همه بیماران نمونه خون برای تعیین سطح سرمی کمپلمان گرفته شد. بیماران تا 14 روز پس از ترخیص پیگیری شدند.
در بررسی انجام شده سیستم کمپلمان در هر دو گروه بیماران مبتلا به انفارکتوس حاد وآنژین صدری ناپایدار فعال شده بود. در گروه بیماران مبتلا به انفارکتوس حاد میزان فعالیت شدیدتر از گروه بیماران مبتلا به آنژین صدری ناپایدار بود (P<0.01) در بیماران مبتلا به انفارکتوس حاد و نارسایی قلبی متعاقب آن و در بیماران با انفارکتوس حاد با موجQ بالاتر از بقیه موارد بود (P<0.01) در بیماران با انفارکتوس حاد سطح سرمی اجزای کمپلمان به طور مستقیم با بالاترین سطح Cratin phosphor kinas (CPK) و به طور معکوس با کسر تخلیه بطنی مرتبط بود (r=0.71) و از طرفی افزایش سطح سرمی کمپلمان به طور مستقیم با افزایش مرگ و میر بیماران ارتباط داشت. در بیماران مبتلا به آنژین صدری ناپایدار بین سطح سرمی C3 با کسر تخلیه بطنی ارتباط معنی دار وجود داشت (r=0.71). مقایسه سطح سرمی کمپلمان دو گروه انفارکتوس حاد و آنژین صدری ناپایدار با گروه کنترل اختلاف معنی داری را نشان داد (P<0.01).
در گروه بیماران مبتلا به انفارکتوس حاد قلبی سطح سرمی اجزای کمپلمان با بروز نارسایی قلب و انفارکتوس، موج Q و مرگ و میر ارتباط داشت؛ ولی در بیماران مبتلا به آنژین صدری ناپایدار تنها بیانگر فعال شدن این سیتم است و فقط سطح سرمی C3 با میزان قدرت انقباضی قلب ارتباط داشت.

رتینوپاتی یکی از عوارض مزمن دیابت است که شایع ترین علت نابینایی در سنین 74-20 سالگی در کشورهای پیشرفته است. گرچه عامل اصلی ایجاد رتینوپاتی، هیپرگلیسمی است؛ اما عوامل دیگری نیز در بروز آن نقش دارد. هدف از انجام این مطالعه تعیین میزان شیوع رتینوپاتی در بیماران دیابتی و شناسایی عوامل موثر بر آن در یک جمعیت ایرانی بود.
این مطالعه از نوع توصیفی به روش مقطعی (Cross- sectional) بود. جامعه مطالعه شامل بیماران دیابتی مراجعه کننده به بیمارستان بقیه اله (عج) بود که به دلایل مختلف در بخش داخلی بستری شده بودند.
300 بیمار با استفاده از فرمول برآورد اندازه نمونه برای نسبت ها به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و نتایج با آزمون های مجذورکای و آزمون دقیق فیشر تحلیل گردید.
میزان شیوع رتینوپاتی 56.6 درصد تعیین شد. میانگین سن افراد مبتلا به رتینوپاتی 60.3 سال (انحراف معیار-10) و میانگین سابقه ابتلا به دیابت 15 سال (انحراف معیار-7.1) بود.
فراوانی نسبی رتینوپاتی غیر تزایدیNon prolifrative diabetic retinopathy (NPDR) و تزایدی(PDR) prolifrative diabetic retinopathy به ترتیب 52.8 درصد و 47.2 درصد بود. این مطالعه نشان داد که ارتباط بین رتینوپاتی و طول مدت ابتلا به دیابت، سن بیماران، سطح بالای قند خون ناشتا، سوابق هایپرلیپیدمی، سیگار کشیدن و بیماری ایسکمیک قلبی از نظر آماری معنی دار است. (p<0.001). ارتباط بین رتیتوپاتی و سابقه پرفشاری خون نیز از نظر آماری معنی دار بود. (p<0.05). در این مطالعه ارتباط بین رتینوپاتی و جنس، نوع داروی مصرفی و نیز سابقه سکته مغزی از نظر آماری معنی دار نبود.
با توجه به نتایج این مطالعه توصیه می گردد بررسی شبکیه چشم در ارزیابی بیماران دیابتی همیشه مدنظر باشد و همچنین سطح سرمی قند در حد طبیعی نگهداری شود. به دلیل وجود ارتباط بین هایپرلیپیدمی، استعمال سیگار و فشارخون با رتینوپاتی پیشنهاد می گردد که این سه عامل نیز در بیماران دیابتی مورد توجه جدی قرار گیرند.

تحریک کننده های گاماآمینوبوتیریک اسید (GABA) در کاهش علایم ترک بنزودیازپین ها، خواب آورها و الکل و کاهش مصرف اختیاری کوکایین موثر بوده اند. والپروات سدیم دارویی GABAergic است که در کنترل دردهای نوروپاتیک و همچنین در کنترل علایم ترک بنزودیازپین ها و الکل موثر بوده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر این دارو در کنترل علایم ترک وابستگی به تریاک و تاثیر آن در کاهش مدت زمان بازگیری از متادون انجام شد.
تعداد 60 بیمار مراجعه کننده که مصرف کننده تریاک و دارای معیارهای راهنمای تشخیصی و آمار اختلالات روانی، بازنگری چهارم DSMI-V از نظر وابستگی به تریاک بودند با رعایت معیارهای شمول و حذف به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شده و به صورت دوسوکور تحت درمان با سدیم والپروات یا پلاسبو علاوه بر داروهای مشترک (متادون و کلونیدین) قرار گرفتند.
شدت علایم ترک در روزهای 2، 5، 9، 12، 19، 26 با مقیاس Modifield short Opioid Withdrawal Scale مورد ارزیابی و نتایج دو گروه از طریق T-Test با هم مقایسه گردید.
میانگین نمره علایم فیزیکی سندرم ترک در دو گروه در روزهای مختلف تفاوت معنی داری نداشت؛ اما در کنترل علایم روانی، سدیم والپروات نسبت به پلاسبو تاثیر قابل ملاحظه ای داشت.
سدیم والپروات ممکن است به عنوان داروی کمکی در کنترل علایم روانی سندرم ترک اعتیاد تاثیر مثبتی داشته باشد. مطالعات بزرگ تر و طولانی تر برای تایید یافته های فوق و بررسی میزان تاثیر داروی سدیم والپروات در جلوگیری از عود وابستگی به تریاک پیشنهاد می شود.

نارسایی قلبی یکی از بیماری های شایع قلبی و عروقی است و داروی دیگوکسین در فهرست درمان های دارویی لازم است. این دارو با توجه به تاثیر مثبت آن بر نارسایی قلب متاسفانه سطح سرمی درمانی و توکسیک آن در افراد مختلف، متفاوت و بسیار به هم نزدیک می باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی سطح سرمی دیگوکسین در بیماران دچار نارسایی قلبی بود.
در این مطالعه توصیفی - مقطعی 31 بیمار با نارسایی قلبی و مصرف کننده دیگوکسین، مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان تامین اجتماعی و شهدای عشایر خرم آباد، مورد بررسی قرار گرفتند. برخی عوامل مهم و دخیل در تعیین سمیت دیگوکسین از قبیل سن، جنس، کراتینین، کلیرنس کراتینین، تخلیه قلبی، سطح اوره، پتاسیم، کلسیم و دیگوکسین اندازه گیری شد.
تحلیل آماری نشان داد که با افزایش سن سطح سرمی، دیگوکسین افزایش می یابد (p<0.01). افزایش سطح سرمی دیگوکسین با سطح سرمی اوره، کراتینین و پتاسیم ارتباط داشت (p<0.01).
به نظر می رسد جهت پیشگیری از افزایش سطح دیگوکسین و مسمومیت با آن کنترل مداوم سطح سرمی این دارو به صورت اندازه گیری سرمی و یا با توجه به آن کلیرنس امری ضروری است.

ترانسفورماسیون هموراژیک از یافته های مهم سکته (انفارکتوس) مغزی است که در سکته های ناشی از آمبولی قلبی بیشتر گزارش شده است. گر چه منجر به بدتر شدن وضعیت بالینی بیمار نمی شود؛ ولی تصمیم گیری در مورد تجویز داروهای ضد انعقادی را در این بیماران دشوار می سازد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی فراوانی نسبی و علت سکته هموراژیک مغز و تاثیر آن بر روند بهبودی در بیماران بستری شده در بیمارستان ولی عصر (عج) خراسان بود.
این مطالعه توصیفی - مقطعی از 1379 تا 1382 بر روی تمامی بیماران بستری شده با تشخیص سکته مغزی در بیمارستان دانشگاهی ولی عصر (عج) خراسان انجام شد. تشخیص آنفارکت هموراژیک با سی تی اسکن مغز 24 تا 48 ساعت بعد از شروع علایم سکته و تعیین قلمرو عروقی مبتلا نیز با استفاده از نقشه های توپوگرافیک مغز در سی تی اسکن صورت گرفت. وضعیت بالینی بیماران دچار آنفارکت هموراژیک هر 12 ساعت در مدت بستری ارزیابی شد. علت سکته مغزی در بیماران با یافته های بالینی، سی تی اسکن، آزمایشات بیوشیمی خون، نوار قلب، اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک و سونوگرافی دوپلکس عروق کاروتید و داپلر ترانس کرانیال مشخص شد.
از 302 بیمار بررسی شده 26 نفر (8.6%) شامل 13 زن و 13 مرد ترانسفورماسیون هموراژیک داشتند. در 88% قلمرو عروقی شریان مغزی میانی آنفارکت هموراژیک مشاهده شد. به نحوی که قلمرو خون رسانی شریان لنتیکولواستریت در 46% بیماران به تنهایی و در 23% موارد همراه با سایر شاخه های شریان مغزی میانی دچار سکته بود. وضعیت بالینی به دنبال ترانسفورماسیون هموراژیک در 15.4% بیماران رو به وخامت، در 38.5% موارد رو به بهبود و در 16% نیز بدون تغییر بود. آمبولی با منشا قلبی 34.6% از علت های آنفارکت هموراژیک مغز در بیماران بود.
آمبولی با منشا قلبی علت معمول آنفارکت هموراژیک مغز نیست بنابراین به نظر می رسد فرضیه آدامز و فیشر عمومیت ندارد. ترانسفورماسیون هموراژیک در موارد کمی منجر به بدتر شدن وضعیت بالینی بیماران می گردد.

میگرن شایع ترین نوع سردرد در سراسر دنیا است و یکی از مهم ترین علل مراجعه بیماران به مطب های تخصصی اعصاب را تشکیل می دهد. هدف از انجام این مطالعه بررسی شیوع میگرن در دانش آموزان دبیرستانی خرم آباد بود.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی بود که تعداد 2213 نفر از دانش آموزان دبیرستانی که طی سال تحصیلی 81-80 مشغول به تحصیل بودند به صورت تصادفی چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود. بخش اول شامل متغیرهای زمینه ای (سن، جنس و...) بود و بخش دوم شامل متغیرهای اصلی تحقیق از جمله سردرد، تهوع، استفراغ، زمان شروع سردرد، وجود علایم بینایی و... بود. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS9.0 تحلیل شدند.
نتایج به دست آمده نشان داد که 44.46 درصد از افراد مورد مطالعه دارای سردرد بودند. دانش آموزان دختر (68.9%) بیشتر از دانش آموزان پسر (31.09%) مبتلا به سردرد بودند. شایع ترین نوع میگرن، میگرن شایع (65.44%) بود. 0.4% از سردردها از نوع میگرن افتالموپلژیک بودند. 32.53% از کل سردردها را سردرد تنشی تشکیل می داد.
با توجه به شیوع بالای سردردها بین نمونه مطالعه شده و مشکلات متعددی که سردرد به دنبال دارد لزوم توجه به درمان انواع سردرد و رفع آن ها اهمیت زیادی دارد.

ویتامین A یکی از مهم ترین سیستم های دفاعی آنتی اکسیدان غیر آنزیمی به شمار می رود و یک عامل رژیمی مهم برای کاهش وقوع بیماری های قلبی - عروقی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت سرمی ویتامین A در بانوان مصرف کننده قرص های ضد بارداری خوراکی (OCs) با دوز پایین محتوی 0.15 mg لونورژسترول و 0.03 mg اتینیل استرادیول و نیز در بانوان یائسه تحت درمان جایگزینی هورمون (HRT) و مقایسه آن ها با گروه های شاهد انجام گرفت.
در این مطالعه مورد - شاهدی، 139 نفر از زنان سالم غیر باردار و غیر شیرده با میانگین سنی 32 سال (70 نفر استفاده کننده از OCs و 69 نفر از غیر کاربران OCs) و 60نفر زنان یائسه سالم با میانگین سنی 51 سال (30 نفر تحت درمان HRT و 30نفر بدون درمان HRT) با استفاده از روش های بیوشیمیایی، تن سنجی و مصاحبه مورد مطالعه قرار داده شدند. داده ها با استفاده از آزمون t و x2 تجزیه و تحلیل شد.
بر اساس یافته های به دست آمده، اختلاف معنی داری از نظر میانگین BMI، تعداد بارداری، دریافت ویتامین A و فیبر بین دو گروه OCs و غیر OCs و نیز بین دو گروه HRT و غیر HRT وجود نداشت. در گروه مصرف کننده OCs میانگین سطح ویتامین A سرم به طور معنی داری (P<0.001) بیش از گروه غیر 79.97±23.56 μg/dl) OCs در مقابل (64.56±22.15 μg/dl بود. بین میانگین سطح سرمی ویتامین A سرم در دو گروه HRT و غیر HRT اختلاف آماری معنی داری مشاهده نشد (به ترتیب 71.76±15.91 μg/dl و (67.65±22.39 μg/dl. با استفاده از آزمون x2 رابطه آماری معنی داری بین وضعیت ویتامین A سرم و استفاده از OCs به دست آمد (p<0.004). این آزمون در گروه های یائسه رابطه معنی داری نشان نداد.
استفاده ازOCs و تغییرات هورمونی ناشی از آن عاملی موثر بر افزایش سطح ویتامین A سرم در بانوان سنین باروری است. درمان باHRT با ترکیب به کار رفته تغییری بر وضع این ویتامین در گروه یائسه ایجاد نکرده است.